Dự án “Sản xuất ca cao tái sinh nhằm hỗ trợ phát triển sinh kế tại Việt Nam” (ReCoPro) được đồng tài trợ bởi Chính phủ Đức và Công ty Puratos Grand-Place Việt Nam, do GIZ phối hợp thực hiện cùng PGPV từ tháng 11/2021 đến tháng 11/2025 tại tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng. Ảnh: ReCoPro
Ngày 22/10, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, đã diễn ra Hội thảo tổng kết dự án “Sản xuất ca cao tái sinh nhằm hỗ trợ phát triển sinh kế tại Việt Nam” (ReCoPro). Hội thảo được tổ chức với sự phối hợp giữa công ty Puratos Grand-Place Việt Nam (PGPV) và Tổ chức hợp tác quốc tế Đức (GIZ).
Sự kiện có sự tham gia của hơn 50 đại biểu đến từ các cơ quan nhà nước, tổ chức quốc tế, khu vực tư nhân và cộng đồng hợp tác xã trồng ca cao, nhằm đánh giá kết quả đạt được, chia sẻ kinh nghiệm và thảo luận các giải pháp phát triển ngành ca cao bền vững tại Việt Nam.
Dự án ReCoPro đã ghi dấu một bước tiến quan trọng trong việc phát triển mô hình canh tác ca cao bền vững kết hợp với các sáng kiến nhằm góp phần giảm phát thải khí nhà kính. Từ đó hướng tới mục tiêu chính xây dựng một chuỗi cung ứng ca cao không chỉ hiệu quả về năng suất, mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về bảo vệ môi trường và phát thải carbon.
HỢP TÁC VIỆT NAM - ĐỨC TRONG XÂY DỰNG CHUỖI CA CAO ĐẠT GIÁ TRỊ “KÉP”
Phát biểu tại hội thảo, bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk chỉ rõ tiềm năng lớn của tỉnh trong phát triển nông nghiệp, đặc biệt là cây ca cao. Với diện tích hơn 18.000 km2 và dân số trên 3,3 triệu người, Đắk Lắk hiện là trung tâm của Tây Nguyên, nơi trồng các cây công nghiệp lâu năm như cà phê, hồ tiêu, và ca cao.
Tuy nhiên, bà Thủy cho biết tỉnh cũng đang đối mặt với nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu, giá vật tư tăng cao, và thiếu liên kết chuỗi giá trị...
Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk. Ảnh: ReCoPro
Trong bối cảnh đó, ca cao trở thành cây trồng chiến lược, không chỉ giúp đa dạng hóa sản phẩm mà còn thích ứng với biến đổi khí hậu. Đắk Lắk đang triển khai Đề án phát triển ca cao bền vững, hướng tới xây dựng chuỗi giá trị toàn diện từ sản xuất đến tiêu thụ, gắn với tiêu chí phát thải thấp và tăng trưởng xanh. Tỉnh xác định mục tiêu mở rộng diện tích trồng ca cao lên 1.300 ha vào năm 2030, với sản lượng 1.400 tấn, đồng thời nghiên cứu giống ca cao kháng sâu bệnh và phát triển chế biến sâu.
“Tỉnh cũng đang thực hiện các kế hoạch tăng trưởng xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, với cam kết giảm phát thải khí nhà kính theo mục tiêu quốc gia". Bà Thủy khẳng định "nông nghiệp xanh và carbon thấp sẽ là cơ hội lớn cho nông dân và doanh nghiệp tham gia thị trường tín chỉ carbon, gia tăng giá trị sản phẩm và xây dựng thương hiệu nông sản thân thiện với môi trường”.
Trong đó, dự án "Sản xuất ca cao tái sinh nhằm hỗ trợ phát triển sinh kế tại Việt Nam" (ReCoPro) được triển khai từ tháng 11/2021, là sáng kiến hợp tác giữa Chính phủ Đức và Công ty Puratos Grand-Place Việt Nam (PGPV), với sự hỗ trợ của Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ). Dự án này được thực hiện tại các tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng, kéo dài đến năm 2025.
Từ khi bắt đầu triển khai đến nay, dự án đã hỗ trợ gần 90.000 cây giống cho 300 hộ nông dân, cùng với các buổi tập huấn và mô hình trình diễn thực tế. Hơn 2.000 lượt nông dân đã tham gia các chương trình đào tạo, giúp họ cải thiện kỹ năng canh tác, tối ưu hóa quản lý trang trại và phát triển kinh doanh bền vững.
Dự án không chỉ tập trung vào cải thiện kỹ thuật canh tác mà còn chú trọng vào việc nâng cao năng lực kinh doanh cho các hợp tác xã ca cao. Tham gia dự án, nông dân được hỗ trợ trong việc quảng bá sản phẩm qua nền tảng số, cải thiện bao bì và xây dựng thương hiệu để tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế. Những nỗ lực này đã giúp các hợp tác xã không chỉ tăng trưởng về mặt sản xuất mà còn củng cố vị thế cạnh tranh trong ngành ca cao.
LẦN ĐẦU TIÊN THỬ NGHIỆM MÔ HÌNH NÔNG NGHIỆP TÁI SINH
Chia sẻ tại dự kiện, ông Justin Jacquat, Quản lý ca cao khu vực Châu Á- Thái Bình Dương của Puratos Grand-Place nhấn mạnh cam kết xây dựng một chuỗi giá trị ca cao bền vững, không chỉ đảm bảo năng suất mà còn bảo vệ môi trường và phát thải carbon. "Dự án ReCoPro là minh chứng cho việc canh tác ca cao không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn thân thiện với khí hậu.", ông nói.
Hiện tại, dự án ReCoPro đang triển khai ba sáng kiến nổi bật, mang lại giá trị và tiềm năng phát triển.
Thứ nhất, triển khai mô hình nông– lâm kết hợp tại các vườn ca cao. Sáng kiến này giúp nông dân chuyển từ canh tác độc canh sang trồng xen cây rừng và cây ăn quả.
Đây là một giải pháp sáng tạo, không chỉ tạo bóng mát cho cây ca cao là loài cây ưa bóng mà còn gia tăng sự đa dạng sinh học và nâng cao độ phì nhiêu của đất. Mô hình cũng giúp nông dân giảm thiểu rủi ro từ biến đổi khí hậu, đồng thời mở rộng nguồn thu nhập từ các loại cây trồng phụ.
Hệ thống tưới tiêu nhỏ giọt. Ảnh: ReCoPro
Thứ hai, áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt. Mô hình này giúp tiết kiệm đến 30% lượng nước sử dụng, đồng thời giảm đáng kể nhân lực lao động trong tưới tiêu và bón phân. Bên cạnh đó, nông dân còn được hướng dẫn sử dụng phụ phẩm nông nghiệp như vỏ ca cao và lá cây để sản xuất phân compost, giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất mà không làm tăng chi phí đầu vào.
Kết quả từ thực tiễn cho thấy một số vườn mô hình ở Ea Kar, Đắk Lắk đã đạt năng suất cao hơn 1,5 lần so với trước khi áp dụng các phương pháp canh tác tái sinh.
Thứ ba, thử nghiệm cơ chế tài chính carbon trong cộng đồng. Cụ thể, các nông dân tham gia dự án sẽ nhận được hỗ trợ tài chính khuyến khích đối với các cây ca cao sống sót, nhằm bù đắp cho nỗ lực trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Trong khuôn khổ sáng kiến, nông dân sẽ nhận hỗ trợ khuyến khích từ 3.000 đến 4.000 đồng cho mỗi cây ca cao sống sót sau hai đợt giám sát đầu tiên.
Đây là bước đi đầu tiên trong việc phát triển một cơ chế tài chính carbon cho cộng đồng nông dân trồng ca cao, góp phần hỗ trợ chuyển đổi sang nông nghiệp xanh, chống chịu với biến đổi khí hậu.
Ông Daniel Herrmann, Trưởng khối chính sách khí hậu của GIZ Việt Nam. Ảnh: ReCoPro
Theo ông Daniel Herrmann, Trưởng khối chính sách khí hậu của GIZ Việt Nam, “Dự án này là minh chứng rõ ràng rằng canh tác ca cao thích ứng với khí hậu không chỉ giúp tăng năng suất và thu nhập cho nông dân, mà còn đóng góp tích cực vào chương trình hành động khí hậu".
"Những bài học từ sự hợp tác giữa Puratos và GIZ trong dự án ReCoPro sẽ định hình các sáng kiến tương lai, mở rộng thực hành canh tác tái sinh và tạo cơ hội cho nhiều nông dân tham gia vào quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam”, ông nhấn mạnh.
ReCoPro là minh chứng rõ ràng cho thấy mô hình canh tác tái sinh, kết hợp với chiến lược kinh doanh bao trùm và thân thiện với khí hậu, có thể xây dựng một ngành ca cao chống chịu, bền vững và cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Như Quỳnh