Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc này sẽ đảm bảo sự công bằng giữa các thí sinh. Tuy nhiên, hiện nay, trong khi chờ đợi quy chế tuyển sinh chính thức được ban hành, nhiều cơ sở đào tạo còn đang cân nhắc công thức quy đổi điểm như thế nào để phù hợp và công bằng khi có nhiều phương thức xét tuyển khác nhau, sử dụng điểm từ các kỳ thi khác nhau.
Giáo viên giúp học sinh ôn tập kiến thức. Ảnh minh họa: Bích Huệ/TTXVN
Khắc phục hạn chế trong cách tính điểm xét tuyển
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, những năm qua, hầu hết các trường phân bổ chỉ tiêu riêng cho từng phương thức xét tuyển, thậm chí cho từng tổ hợp môn xét tuyển, từ đó áp dụng các tiêu chí xét tuyển để tính điểm xét của thí sinh và xác định điểm trúng tuyển từ cao xuống thấp cho tới hết chỉ tiêu của từng phương thức, tổ hợp môn xét tuyển. Điều này giúp các trường có thể sử dụng xét tuyển sớm để chủ động hoàn thành kế hoạch tuyển sinh. Song cũng từ đây xuất hiện những vấn đề như chênh lệch điểm trúng tuyển một cách bất hợp lý giữa các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển, đồng thời đẩy điểm chuẩn của phương thức xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông lên rất cao do chỉ tiêu dành cho phương thức này không còn nhiều. Từ đó, gây bất công bằng về cơ hội cho những thí sinh không có điều kiện tiếp cận nhiều phương thức xét tuyển.
Vì vậy, dự thảo sửa đổi Quy chế tuyển sinh năm 2025 áp dụng quy đổi tương đương điểm xét tuyển của các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển về một thang điểm chung, thống nhất đối với mỗi chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo, trên cơ sở đó xác định điểm trúng tuyển từ cao xuống thấp cho hết chỉ tiêu của chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo, trừ trường hợp xét tuyển thẳng, xét tuyển sớm các thí sinh có năng lực, thành tích vượt trội…
Dự thảo cũng quy định cách thức quy đổi phải bảo đảm cơ hội cho mọi thí sinh có thể đạt mức điểm tối đa của thang điểm chung, đồng thời không có thí sinh nào có điểm xét vượt mức điểm tối đa này. Các cơ sở đào tạo sẽ phải nghiên cứu để quy định lại việc cộng điểm các chứng chỉ ngoại ngữ và các điểm cộng ưu tiên khác, hạn chế việc lạm dụng gây bất công bằng giữa các thí sinh. Tất cả thí sinh dự tuyển vào một ngành đào tạo sẽ được xét tuyển một cách công bằng dựa trên một thang điểm chung và một điểm chuẩn trúng tuyển chung, cơ hội trúng tuyển của những thí sinh có năng lực thực sự sẽ tăng lên và chất lượng đầu vào của các trường cũng tăng theo.
Trên thực tế, trong những mùa tuyển sinh trước, một số trường đại học đã thực hiện quy đổi điểm xét tuyển của các phương thức về thang điểm 30 như: Đại học Kinh tế Quốc dân; Trường Đại học Ngoại thương, Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội).
Đối với việc quy đổi điểm môn Ngoại ngữ, năm 2025, nhiều trường đại học cũng dự kiến cho phép thí sinh quy đổi chứng chỉ IELTS thành điểm môn tiếng Anh khi xét tuyển theo một số phương thức như: xét học bạ, xét điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông, xét tuyển kết hợp.
Cụ thể như, Trường Đại học Giao thông Vận tải, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Luật Hà Nội, Học viện Phụ nữ Việt Nam, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội… cho phép quy đổi chứng chỉ IELTS sang điểm môn Tiếng Anh đối với một số phương thức như xét tuyển kết hợp, xét điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông, xét học bạ.
Trong đó, Đại học Kinh tế Quốc dân yêu cầu thí sinh phải đạt 7.5 IELTS trở lên mới được quy đổi thành 10 điểm. Đối với Học viện Ngân hàng, thí sinh sẽ được quy đổi thành 10 điểm khi có IELTS 8.0 trở lên. Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho phép thí sinh có IELTS từ 4.0 trở lên có thể quy đổi để thay thế điểm môn tiếng Anh thành 6 điểm; thí sinh đạt IELTS 6.0 trở lên sẽ được tính là 10 điểm môn Tiếng Anh khi xét tuyển dựa vào điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông.
Tính toán cách thức quy đổi để đảm bảo công bằng
Bày tỏ băn khoăn về quy định này, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh (nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho rằng: Việc quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển có thể làm mất đi ý nghĩa ban đầu của từng phương thức. Điểm học bạ phản ánh quá trình học tập kéo dài ba năm cấp trung học phổ thông, trong khi điểm thi tốt nghiệp hoặc bài thi đánh giá năng lực lại mang tính chất kiểm tra kiến thức tại một thời điểm nhất định. Nếu không có phương pháp quy đổi hợp lý, học sinh có điểm học bạ cao nhưng điểm thi thấp có thể được hưởng lợi, trong khi những học sinh có năng lực thực sự nhưng điểm học bạ không đẹp có thể bị thiệt thòi. Điều này làm giảm sự công bằng trong xét tuyển và có thể khiến các trường gặp khó khăn trong tuyển chọn đúng đối tượng phù hợp.
Ngoài ra, sự khác biệt về nội dung và mục tiêu giữa các kỳ thi cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông kiểm tra kiến thức nền tảng theo chương trình phổ thông, trong khi các bài thi đánh giá năng lực của đại học có tính phân hóa cao, đòi hỏi tư duy logic. Chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS, TOEFL lại tập trung vào khả năng sử dụng ngôn ngữ toàn diện. Việc quy đổi kết quả của những hệ thống đánh giá khác nhau về cùng một thang điểm không thể phản ánh đúng khả năng thực sự của thí sinh.
Tuy nhiên, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đức Khoát, Trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, việc áp dụng thang điểm chung với từng chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo là một hướng đi tích cực, giúp tạo ra thước đo chuẩn, thống nhất cho tất cả các phương thức xét tuyển. Điều này sẽ đảm bảo tính đồng bộ và công bằng giữa các tổ hợp xét tuyển khác nhau. Việc áp dụng thang điểm chung cũng không ảnh hưởng đến chất lượng thí sinh trúng tuyển. Bởi, chất lượng thí sinh phụ thuộc chủ yếu vào quá trình học tập xuyên suốt ở bậc trung học phổ thông, thang điểm chung chỉ là một yếu tố hỗ trợ trong xét tuyển.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Duy Hải, Trưởng Ban Tuyển sinh - Hướng nghiệp (Đại học Bách khoa Hà Nội) cũng nhận định, việc quy đổi về thang điểm chung là phương án tạo ra nhiều điểm có lợi cho thí sinh. Mức điểm chuẩn mỗi chương trình đào tạo của các trường thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội sẽ có thang đo chung. Các trường sẽ phải tính toán, phân tích số liệu các năm tuyển sinh trước đây để đưa ra hệ số quy đổi chính xác nhất, công bằng nhất cho các thí sinh.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Duy Hải, trên thực tế, các trường tốp dưới sẽ không gặp khó khăn khi quy đổi thang điểm vì tuyển sinh chủ yếu bằng học bạ và điểm thi trung học phổ thông. Đây là hai phương thức có tỷ lệ tương quan khá cao nên việc quy đổi giữa điểm thi trung học phổ thông và học bạ khá tương đồng. Cái khó nằm ở các trường tốp trên, những trường đa dạng các hình thức xét tuyển như sử dụng chứng chỉ quốc tế, dùng các bài thi riêng. Khi đó, các trường cần xem xét kỹ việc quy đổi về cùng điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp.
Cùng nêu vấn đề về công thức để có ngưỡng quy đổi chung, Tiến sĩ Võ Thanh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Duy Tân (Đà Nẵng) cũng cho rằng, việc này cần bàn bạc và đánh giá trên các số liệu. Các trường phải quy định rõ ràng phương pháp và cách thức quy đổi để đảm bảo tính công bằng.
Về mặt kỹ thuật, việc quy đổi điểm không quá phức tạp nhưng nếu quy đổi mà không phân biệt các phương thức xét tuyển, điểm chuẩn chung sẽ ảnh hưởng đến chất lượng thí sinh trúng tuyển. Do đó, nếu tiến hành quy đổi điểm về một mức điểm chuẩn chung, cơ sở đào tạo cần cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính công bằng cho tất cả thí sinh.
Việt Hà (TTXVN)