Đảm bảo tính thống nhất, ổn định trong dài hạn của Luật Đất đai mới sau sửa đổi

2 giờ trướcBài gốc

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ đối với Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2024 - Ảnh: VGP

Báo cáo tại cuộc họp, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, Dự thảo Luật tập trung vào 3 nhóm nội dung.

Trong đó, Nhóm 1 là các nội dung đã được nêu trong Kết luận của Ban Chấp hành Trung ương về sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 18 -NQ/TW. Nhóm 2 là các nội dung sửa đổi, bổ sung nhằm tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh. Nhóm 3 là các nội dung sửa đổi liên quan đến phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền để thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Sau khi tiếp thu ý kiến Thành viên Chính phủ và ý kiến tại Phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật ngày 4/9/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thực hiện chỉnh lý các nội dung lớn: Kế hoạch sử dụng đất cấp xã; bổ sung các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, hoặc trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá, đấu thầu, quyền thế chấp tài sản trên đất trong thời gian thực hiện trả tiền thuê đất hàng năm.

Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng. Ảnh: VGP

Bên cạnh đó là điều chỉnh về thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất; tính chi phí xây dựng hạ tầng vào giá đất, thẩm quyền quyết định bảng giá đất và sửa đổi, bổ sung bảng giá đất; bổ sung chế độ sử dụng đất cho khu công nghệ số tập trung.

Về thu hồi đất, GS. Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đề nghị thu hẹp phạm vi Nhà nước thu hồi đất, chỉ áp dụng cho mục đích công cộng, quốc phòng, an ninh. Với các dự án thương mại - dịch vụ, ông cho rằng nên để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận, chỉ trong trường hợp đặc biệt khi đa số hộ dân (75-80%) đồng thuận mới thu hồi bắt buộc.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng cho rằng, các dự án quốc phòng, an ninh, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế thuộc thẩm quyền Thủ tướng và Nhà nước thu hồi. Riêng những dự án hạ tầng xã hội như nhà ở xã hội, giáo dục, y tế cần có quy định cụ thể. Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần nghiên cứu quy định giao Thủ tướng phê duyệt quyết định thu hồi đất với những trường hợp đặc biệt.

Các dự án thuộc diện Nhà nước thu hồi nhưng nhà đầu tư đã thỏa thuận được với phần lớn hộ dân (70-80%), có thể cân nhắc cho phép tiếp tục theo cơ chế thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người dân, thay vì bắt buộc Nhà nước phải đứng ra thu hồi.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu phân định giữa thu hồi đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất theo pháp luật dân sự và cơ chế Nhà nước thu hồi đất theo chính sách riêng. Các dự án thuộc diện Nhà nước thu hồi nhưng nhà đầu tư đã thỏa thuận được với phần lớn hộ dân (70-80%), có thể cân nhắc cho phép tiếp tục theo cơ chế thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người dân, thay vì bắt buộc Nhà nước phải đứng ra thu hồi.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng cần phân định rõ giữa đấu giá và đấu thầu khi giao đất, cho thuê đất. Cụ thể, đấu giá chỉ áp dụng với khu đất có hạ tầng, quy hoạch ổn định. Còn đấu thầu nhằm chọn nhà đầu tư có năng lực và phương án phát triển tốt nhất, không chỉ dựa trên giá.

Liên quan đến quyền sử dụng đất, Phó Thủ tướng khẳng định doanh nghiệp được chọn phương thức trả tiền thuê đất một lần hoặc hằng năm; nếu trả tiền thuê đất một lần thì người thuê đất được thế chấp tài sản gắn liền với đất, còn những quy định thí điểm về thế chấp tài sản gắn liền với đất trả tiền thuê đất hàng năm "chỉ đưa vào luật sau khi đã tổng kết đầy đủ".

Về xác định giá đất, Phó Thủ tướng đồng tình với quan điểm cần duy trì bảng giá đất 5 năm một lần, kèm hệ số điều chỉnh theo biến động thị trường. Hệ số này phải có phương pháp xác định rõ ràng, căn cứ pháp lý cụ thể và quy định ngưỡng biến động để điều chỉnh. Về lâu dài, cần tiến tới một giá đất thống nhất trên cơ sở dữ liệu đất đai, nhưng trước mắt vẫn phải áp dụng bảng giá và hệ số.

Nhiều đại biểu cũng thống nhất việc giữ chu kỳ 5 năm đối với bảng giá đất, đồng thời bổ sung cơ chế điều chỉnh hằng năm bằng hệ số hoặc xây dựng lại bảng giá mới nếu thị trường biến động lớn. Mục tiêu của chính sách là phản ánh sát thực tế và giảm chồng chéo, tiết kiệm nguồn lực.

Với chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất “nóng” thời gian gần đây, các đại biểu đề nghị Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ phù hợp, đặc biệt với các hộ gia đình sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa kịp cấp giấy chứng nhận, để tránh thiệt thòi khi áp dụng bảng giá mới.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng. Ảnh: VGP

Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết cơ quan này đang xây dựng dự thảo văn bản tháo gỡ vướng mắc về nghĩa vụ tài chính khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở. Theo đó, quy định sẽ cụ thể cho từng trường hợp trong và ngoài hạn mức, số lần được hưởng ưu đãi.

Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định rõ ràng về miễn, giảm tiền sử dụng và tiền thuê đất cho doanh nghiệp, hoặc giao Chính phủ quyết định hàng năm, báo cáo Quốc hội. Việc này nhằm bảo đảm tính minh bạch, ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã, Phó Thủ tướng đồng ý với đề xuất không lập quy hoạch sử dụng đất cấp xã, còn kế hoạch sử dụng đất cấp xã cần gắn với quy hoạch đô thị, nông thôn, bảo đảm hiệu quả không gian.

Liên quan đến quyền sử dụng đất, Phó Thủ tướng khẳng định doanh nghiệp được chọn phương thức trả tiền thuê đất một lần hoặc hàng năm. Trường hợp trả một lần, người thuê đất được thế chấp tài sản gắn liền với đất. Còn những quy định thí điểm về thế chấp tài sản gắn liền với đất trả tiền thuê đất hàng năm "chỉ đưa vào luật sau khi đã tổng kết đầy đủ".

Với các dự án BT (Xây dựng – Chuyển giao), Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần phối hợp với Bộ Xây dựng rà soát, thiết kế quy định bảo đảm thống nhất về thời điểm định giá đất khi giao đất, ký hợp đồng.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng lưu ý cần có quy định với trường hợp bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh hoặc do Nhà nước điều chỉnh quy hoạch khiến người sử dụng đất chậm nộp tiền sử dụng đất. Việc này để không phát sinh khoản thu bất hợp lý với doanh nghiệp, người dân. Đồng thời, cơ quan quản lý phải có chính sách công bằng với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định, hợp pháp nhưng chậm làm thủ tục cấp giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất.

Việt Dương

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/dam-bao-tinh-thong-nhat-on-dinh-trong-dai-han-cua-luat-dat-dai-moi-sau-sua-doi-183049.html