Đàm phán không hiệu quả, Iran cảnh báo bộ 3 cường quốc châu Âu

7 giờ trướcBài gốc

Các quan chức cấp cao của Iran và bộ 3 cường quốc châu Âu (E3 – gồm Vương quốc Anh, Pháp và Đức) vừa gặp nhau tại Geneva để cố gắng khôi phục lại hoạt động ngoại giao nhằm tránh việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc liên quan chương trình hạt nhân của quốc gia Trung Đông.

Tuy nhiên, cuộc đàm phán hôm 26/8 đã không đạt được tiến triển đáng kể, trong khi Iran cảnh báo về "hậu quả nghiêm trọng" nếu các lệnh trừng phạt theo "cơ chế snapback" được kích hoạt trở lại.

Cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, chủ yếu do cuộc tấn công của Israel và Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran hồi tháng 6.

Cuộc tấn công, là một phần của cuộc xung đột kéo dài 12 ngày, đã gây thiệt hại cho các cơ sở hạt nhân của Iran và làm gián đoạn các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Tehran và Washington.

Iran đã phản ứng bằng cách tạm ngừng hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), đồng thời từ chối các cuộc đàm phán trực tiếp với Mỹ.

Theo thỏa thuận JCPOA đạt được giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh, và Đức) vào năm 2015, Tehran cam kết hạn chế chương trình hạt nhân, chỉ được làm giàu uranium ở mức 3,67% để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế.

Tuy nhiên, sau khi Tổng thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu của mình đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận vào năm 2018, Iran được cho là đã có thể làm giàu uranium lên tới 60%, gần mức cần thiết để sản xuất vũ khí hạt nhân (90%).

IAEA cho biết Iran có đủ lượng uranium làm giàu ở mức này để sản xuất khoảng 6 quả bom hạt nhân nếu được tinh chế thêm, mặc dù cơ quan này không có bằng chứng rõ ràng về một chương trình vũ khí hạt nhân có tổ chức tại Iran.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi. Ảnh: Getty Images

E3 đã yêu cầu Iran nối lại các cuộc thanh sát của IAEA, bao gồm việc kiểm kê lượng lớn uranium làm giàu của nước này, và tham gia vào các cuộc đàm phán ngoại giao, kể cả với Mỹ.

Ba cường quốc này đe dọa sẽ kích hoạt "cơ chế snapback" để tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc trước ngày 18/10, khi thỏa thuận hạt nhân hết hạn. Tuy nhiên, E3 cũng đề xuất gia hạn ngắn hạn nếu Iran đáp ứng các điều kiện này.

Về phần mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei hôm 26/8 cho biết Tehran đã nói với E3 rằng việc khôi phục "cơ chế snapback" sẽ vấp phải phản ứng mạnh mẽ của Iran.

Ông Baghaei cũng cho biết tại cuộc họp mới nhất ở Geneva, Iran đã nói với 3 nước châu Âu rằng họ không có quyền kích hoạt cơ chế này, đồng thời cho biết cả hai bên sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán hạt nhân trong thời gian tới.

Iran cũng không loại trừ tiếp tục đàm phán với Mỹ thông qua trung gian, miễn là Washington cam kết không tấn công trong quá trình đàm phán, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cho biết hôm 26/8.

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Asharq al-Awsat của Ả Rập Xê Út, ông Araghchi cũng ám chỉ rằng các cuộc đàm phán sẽ không dẫn đến yêu cầu "không làm giàu uranium" của chính quyền Trump, điều mà Iran cho là mâu thuẫn với quyền làm giàu hạt nhân hòa bình của nước này theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).

Khói bốc lên sau một vụ nổ do cuộc không kích của Israel vào Tehran, Iran, tháng 6/2025. Ảnh: NY Times

Thứ trưởng Ngoại giao Iran Kazem Gharibabadi nhấn mạnh Tehran vẫn cam kết với ngoại giao và một giải pháp đôi bên cùng có lợi, nhưng yêu cầu E3 và Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (UNSC) "lựa chọn đúng đắn" để tạo không gian cho các cuộc đàm phán.

Iran cũng lập luận rằng do thiệt hại tại các cơ sở hạt nhân, họ cần một kế hoạch mới với IAEA để nối lại các cuộc thanh sát.

Tuy nhiên, các quan chức phương Tây nghi ngờ Iran đang sử dụng chiến thuật trì hoãn để kéo dài thời gian đàm phán.

"Chúng tôi sẽ xem liệu phía Iran có nghiêm túc về việc gia hạn, hay họ chỉ đang lừa dối chúng tôi. Chúng tôi muốn xem liệu họ có đạt được bất kỳ tiến triển nào về các điều kiện mà chúng tôi đặt ra để gia hạn hay không", một quan chức E3 nói với Reuters trước cuộc đàm phán hôm 26/8.

Trong một diễn biến bất ngờ, Nga và Trung Quốc, hai bên còn lại của JCPOA, đã đề xuất một dự thảo nghị quyết tại Hội đồng Bảo an để gia hạn thỏa thuận hạt nhân đến ngày 18/4/2026.

Dự thảo này còn bao gồm điều khoản nhằm ngăn chặn E3 kích hoạt "cơ chế snapback" trong thời gian đó. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ thời điểm dự thảo này sẽ được đưa ra bỏ phiếu.

Minh Đức (Theo Al Jazeera, Reuters)

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/dam-phan-khong-hieu-qua-iran-canh-bao-bo-3-cuong-quoc-chau-au-204250827134613184.htm