Hằng ngày lưu thông trên đường, không khó bắt gặp cảnh người điều khiển xe máy vừa chạy xe vừa dán mắt vào màn hình điện thoại. Có người vừa nghe gọi, có người tranh thủ nhắn tin, thậm chí có người còn "dán mắt" lướt mạng xã hội khi đang chen chúc giữa dòng phương tiện đông đúc. Những hành vi này khiến nhiều người đi đường rất bức xúc, lo ngại vì tiềm ẩn nguy cơ va chạm, gây tai nạn bất cứ lúc nào.
Người điều khiển xe máy “dán mắt” vào màn hình điện thoại khi đang tham gia giao thông là lỗi vi phạm ngày càng phổ biến trên đường phố.
Điều đáng nói, hành vi tưởng nhỏ ấy lại ẩn chứa hiểm họa khôn lường. Các chuyên gia giao thông cảnh báo: chỉ cần rời mắt khỏi đường 2 - 3 giây, chiếc xe có thể lao đi hàng chục mét trong tình trạng “không người lái”. Một cú chạm màn hình, một thông báo mạng xã hội cũng đủ khiến người điều khiển bỏ lỡ tín hiệu đèn, không kịp phanh khi xe phía trước dừng lại, hoặc tạt đầu phương tiện khác trong tích tắc. Không ít vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra chỉ vì vài giây mất tập trung đó.
Anh Lê Anh Vũ, lái xe taxi hoạt động trên những trục đường giao thông trung tâm tỉnh chia sẻ: Nhiều lần tôi phải phanh gấp vì xe phía trước đi chậm bất thường hoặc dừng giữa đường do tài xế vẫn sử dụng điện thoại khi đang lưu thông. Điều này gây nguy hiểm không chỉ cho cá nhân họ mà cả người xung quanh. Anh em lái xe ai cũng bức xúc nhưng đành chịu vì không thể nhắc nhở từng người.
Còn chị Mông Bạch Văn, phường Tân Giang, cho biết: Bản thân tôi cũng thường xuyên rơi vào tình huống “thót tim” vì gặp trường hợp người điều khiển phương tiện mắt tập trung vào tay cầm điện thoại. Đi đường đông mà thấy ai vừa chạy xe vừa nhìn điện thoại là tôi phải tự động giữ khoảng cách. Họ chỉ cần lệch tay một chút là va vào người khác ngay.
Theo thống kê của lực lượng chức năng, trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ thời gian qua, tỷ lệ nguyên nhân do thiếu chú ý quan sát và liên quan đến sử dụng điện thoại, phản ánh thực trạng người điều khiển phương tiện quá chủ quan và lạm dụng điện thoại thông minh ngay cả trong tình huống cần tập trung cao độ nhất.
Điện thoại vốn là công cụ làm việc, liên lạc, giải trí, nhưng sự tiện lợi ấy khiến nhiều người “nghiện” cảm giác phải luôn kết nối. Một số lái xe thậm chí tự tin rằng chỉ nhìn lướt qua tin nhắn hay đi chậm khi sử dụng điện thoại thì sẽ không nguy hiểm. Tuy nhiên, trên đường, chỉ một tích tắc sai lầm cũng có thể đổi bằng tính mạng.
Người điều khiển ô tô vừa lái xe vừa sử dụng điện thoại, hành vi tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn nhưng vẫn xuất hiện phổ biến trên nhiều tuyến phố.
Thời gian qua, Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh đã thường xuyên xử lý các trường hợp sử dụng điện thoại khi đang điều khiển phương tiện. Nhưng thực tế rất khó kiểm soát triệt để. Vì hành vi này lại diễn ra nhanh, người vi phạm có thể cất điện thoại ngay khi thấy lực lượng chức năng. Theo lực lượng chức năng, ý thức tự giác của người dân mới là yếu tố quan trọng nhất.
Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, người điều khiển ô tô sử dụng điện thoại khi đang lái xe sẽ bị phạt từ 4 - 6 triệu đồng, trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe; nếu gây tai nạn, phạt 20 - 22 triệu đồng, trừ 10 điểm. Với xe máy, mức phạt là 800 nghìn - 1 triệu đồng, trừ 4 điểm; gây tai nạn bị phạt 10 - 14 triệu đồng, trừ 10 điểm.
Dù có quy định rõ ràng nhưng theo ghi nhận, việc phát hiện và xử lý trên thực tế chưa đủ sức răn đe. Trong điều kiện giao thông đông đúc, lực lượng chức năng khó bao quát hết. Nhiều người coi đây chỉ là lỗi nhỏ, không gây hậu quả trực tiếp, dẫn đến tâm lý “nhờn luật”.
Phải khẳng định hành vi vừa lái xe vừa sử dụng điện thoại không chỉ là vi phạm hành chính, mà là mối đe dọa nghiêm trọng đến an toàn xã hội. Do đó giải pháp phải mạnh tay và toàn diện hơn. Cần triển khai trên diện rộng hệ thống camera trí tuệ nhân tạo (AI) có khả năng nhận diện hành vi dùng điện thoại khi điều khiển phương tiện, xử phạt nguội tự động như nhiều quốc gia đã áp dụng.
Bên cạnh giải pháp công nghệ, công tác tuyên truyền, giáo dục cũng rất quan trọng. Nhiều người dân cho rằng nên tổ chức các chương trình truyền thông về tai nạn giao thông do dùng điện thoại, đưa nội dung này vào sinh hoạt thôn, tổ dân phố, trường học, doanh nghiệp… để nâng cao nhận thức cộng đồng.
Trí Nam