Dành ít phút để tập thở giúp dân văn phòng thư giãn hơn. Ảnh: Shutterstock.
Theo bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, nguyên Trưởng Đơn vị Điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (cơ sở 3), luyện tập hô hấp đúng cách có thể cải thiện đáng kể chất lượng sống của người mắc các bệnh phổi mạn tính như hen, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), giãn phế quản, khí phế thũng.
Bác sĩ Vũ cho biết tập thở trị liệu giúp tống thải dịch tiết, cải thiện sự thông khí ở phổi, kiểm soát nhịp thở và tạo cảm giác thư giãn trong các cơn khó thở. Đây là phương pháp ngày càng được áp dụng rộng rãi trong phục hồi chức năng hô hấp.
Quan trọng hơn, tập thở giúp tăng dung tích sống của phổi mà không làm tiêu hao thêm oxy, điều này đặc biệt hữu ích với bệnh nhân có sức thở yếu.
Quá trình hô hấp gồm bốn giai đoạn: thông khí, khuếch tán, vận chuyển oxy và hô hấp tế bào. Trong đó, thông khí là sự trao đổi khí giữa phổi và môi trường, đóng vai trò then chốt. Khi chức năng thông khí bị rối loạn, cơ thể sẽ thiếu oxy, gây ra nhiều triệu chứng nguy hiểm.
Tập thở không đơn thuần là "hít vào, thở ra", mà cần kỹ thuật và sự hướng dẫn đúng. Theo bác sĩ Vũ, các động tác thở của y học cổ truyền kết hợp với phương pháp hô hấp hiện đại có thể cải thiện đáng kể chức năng hô hấp nếu được thực hiện đúng và kiên trì.
Một trong những kỹ thuật hiệu quả là bài tập thở bốn thời (hít vào - giữ hơi - thở ra - thư giãn) kết hợp động tác giơ chân, kê mông để kích thích cơ hoành và gia tăng hiệu suất thở.
Thời 1 - Hít vào sâu: Căng ngực, phình bụng, đảm bảo không khí xuống tận đáy phổi.
Thời 2 - Giữ hơi: Cơ hoành và lồng ngực co thắt, kết hợp giơ chân nhẹ, hỗ trợ lưu thông khí huyết.
Thời 3 - Thở ra: Tự nhiên, không ép, giúp làm trống phổi mà không gây mệt.
Thời 4 - Thư giãn: Cảm nhận cơ thể nặng và ấm, kết hợp ám thị tích cực.
Ngoài ra, các tư thế như ngồi hoa sen kết hợp vặn người, co tay rút ra sau, xem xa xem gần hay đưa tay sau gáy cũng có tác dụng kích hoạt các nhóm cơ hỗ trợ hô hấp, tăng cường lưu thông khí huyết và cải thiện biên độ hô hấp của lồng ngực.
Bác sĩ Vũ khuyến cáo, để việc tập thở đạt hiệu quả, người bệnh cần được thăm khám và đánh giá bằng các phương pháp cận lâm sàng như hô hấp ký. Việc hướng dẫn bài bản và kiểm tra thường xuyên là điều cần thiết nhằm tránh tập sai kỹ thuật, vốn có thể gây phản tác dụng hoặc không đem lại hiệu quả như mong muốn.
Nguyễn Thuận