Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: AP)
Chấm dứt hai cuộc xung đột ở Ukraine và Dải Gaza là trọng tâm trong chiến dịch tái tranh cử năm 2024 của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, cũng như người tiền nhiệm, ông Trump đến nay vẫn chưa thể buộc Tổng thống Vladimir Putin khuất phục, dù đã nhiều lần thúc giục và gây áp lực buộc nhà lãnh đạo Nga đàm phán trực tiếp với Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky để chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài gần 4 năm.
Sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza, ông Trump tự tin hơn về khả năng có thể đạt được bước đột phá để giải quyết tình hình Nga - Ukraine. Ông cũng phát tín hiệu sẽ tăng cường sức ép với Tổng thống Putin nếu nhà lãnh đạo Nga không sớm đàm phán.
“Điều thú vị là hôm nay chúng ta đã đạt tiến triển, nhờ những gì đang diễn ra ở Trung Đông”, ông Trump nói về cuộc xung đột Nga - Ukraine trong sự kiện tại Nhà Trắng tối 15/10.
Trong bài phát biểu trước Quốc hội Israel đầu tuần này, ông Trump dự đoán lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza sẽ mở đường để Mỹ giúp Israel và các nước láng giềng Trung Đông bình thường hóa quan hệ. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu về đối ngoại của ông hiện nay là chấm dứt cuộc xung đột lớn nhất châu Âu kể từ Thế chiến II.
“Trước hết, chúng ta phải giải quyết xong vấn đề nước Nga. Chúng ta phải làm xong việc đó. Nếu anh không phiền, Steve, hãy tập trung vào Nga trước nhé. Được chứ?” ông Trump nói và quay sang Đặc phái viên Steve Witkoff, người từng đóng vai trò liên lạc giữa chính quyền Mỹ với Tổng thống Putin.
Tổng thống Trump dự kiến gặp Tổng thống Zelensky vào ngày mai (17/10). Đây là cuộc gặp trực tiếp lần thứ 4 trong năm nay giữa hai nhà lãnh đạo.
Trước thềm cuộc gặp, ông Trump cho biết đang cân nhắc bán cho Kiev tên lửa hành trình Tomahawk tầm xa, loại vũ khí có thể giúp Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, nếu ông Putin không sớm chấm dứt chiến sự.
Từ lâu đã mong có được hệ thống vũ khí này, ông Zelensky nói rằng quyết định của Mỹ sẽ giúp Ukraine gây áp lực cần thiết buộc Mátxcơva đàm phán.
Trong khi đó, Tổng thống Putin tuyên bố việc Mỹ cung cấp Tomahawk cho Ukraine sẽ là “lằn ranh đỏ”, nhưng nhà lãnh đạo Mỹ có vẻ không nao núng.
“Ông ấy muốn có Tomahawk. Chúng ta có rất nhiều Tomahawk”, ông Trump nói về ông Zelensky hôm 14/10.
Theo các chuyên gia, việc Mỹ cung cấp Tomahawk cho Ukraine sẽ là quyết định gây chú ý, nhưng Mỹ có thể mất nhiều năm mới chuyển giao và huấn luyện vận hành.
Trong ngắn hạn, Ukraine sẽ được hỗ trợ hiệu quả hơn nếu Mỹ tăng cường cung cấp tên lửa tầm xa ERAM và hệ thống tên lửa chiến thuật ATACMS. Mỹ đã phê duyệt bán tới 3.350 quả ERAM cho Kiev vào đầu năm nay.
Tomahawk có tầm bắn khoảng 1.600 km, xa hơn nhiều so với ERAM (460 km) hay ATACMS (300 km).
Tổng thống Zelensky dự kiến sẽ tiếp tục kêu gọi ông Trump tăng cường trừng phạt kinh tế Nga, điều mà đến nay tổng thống đương nhiệm Mỹ vẫn miễn cưỡng.
Quốc hội Mỹ đã thảo luận về dự luật siết chặt trừng phạt Mátxcơva, nhưng ông Trump hiện tập trung gây sức ép với các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và các nước khác để họ phải dừng mua dầu của Nga.
Ngày 15/10, ông Trump cho biết Ấn Độ đã đồng ý dừng mua dầu mỏ của Nga.
Bình Giang