Người đang bị tạm giam có được ký sang tên sổ hồng, thực hiện giao dịch nhà đất hay không? Việc công chứng, sang tên trong trường hợp này có bị pháp luật hạn chế?
Bạn đọc Mỹ Duyên (TP.HCM)
Pháp luật không cấm người đang bị tạm giam thực hiện giao dịch dân sự, kể cả việc sang tên sổ hồng. Ảnh minh họa: AI
Luật sư Trịnh Công Minh, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời: Khái niệm “sang tên sổ hồng” không được định nghĩa trong luật, mà là cách nói thông thường của người dân để chỉ thủ tục đăng ký biến động quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất khi có các giao dịch như chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế.
Theo khoản 8 Điều 45 Luật Đất đai 2024, có 8 trường hợp không đủ điều kiện để thực hiện ký biến động quyền sử dụng đất, chẳng hạn: Tổ chức kinh tế không được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng của cá nhân, trừ; Cá nhân không sinh sống trong khu vực rừng phòng hộ, rừng đặc dụng thì không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất ở và đất khác trong khu vực rừng phòng hộ, trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái thuộc rừng đặc dụng đó…
Tình trạng đang bị tạm giam không thuộc trong 8 trường hợp bị cấm này.
Ngoài ra, theo Điều 9 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015, người bị tạm giữ, người bị tạm giam có quyền được gặp người đại diện hợp pháp để thực hiện giao dịch dân sự. Điều đó có nghĩa, pháp luật không tước quyền tham gia giao dịch dân sự, bao gồm việc mua bán hoặc ủy quyền bán tài sản.
Mặt khác, theo Điều 45 Luật Đất đai, người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất khi có đủ các điều kiện sau đây:
Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; Đất không có tranh chấp hoặc tranh chấp đã được giải quyết;
Quyền sử dụng đất không bị kê biên, áp dụng biện pháp khác để bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự; Trong thời hạn sử dụng đất; Quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.
Do đó, nếu tài sản đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên, người bị tạm giữ, tạm giam hoặc thậm chí đang chấp hành án phạt tù vẫn được quyền chuyển nhượng, sang tên sổ hồng theo quy định.
Về mặt thủ tục, Luật Công chứng 2024 (điểm c khoản 2 Điều 46) cho phép công chứng viên đến trực tiếp cơ sở giam giữ để thực hiện việc công chứng. Tuy nhiên, người bị tạm giam muốn thực hiện giao dịch dân sự phải được sự đồng ý của cơ quan đang thụ lý vụ án, theo khoản 3 Điều 19 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015.
Như vậy, việc bị tạm giam không làm mất quyền sở hữu hay quyền định đoạt tài sản của cá nhân. Tuy nhiên, để thực hiện việc chuyển nhượng, sang tên sổ hồng, người bị tạm giam cần tuân thủ đúng quy trình pháp luật và có sự chấp thuận của cơ quan đang thụ lý vụ án nhằm bảo đảm tính hợp pháp của giao dịch.
HUỲNH THƠ