Dáng chuẩn, nhưng dinh dưỡng lệch chuẩn – hiểm họa tiềm ẩn cho hệ cơ xương khớp

2 giờ trướcBài gốc

Thế nhưng, trong thực hành lâm sàng, không ít trường hợp phụ nữ gầy, ăn ít lại rơi vào nhóm có nguy cơ cao với loãng xương và mất cơ - những vấn đề âm thầm nhưng ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động khi về trung niên và cao tuổi.

Bà Đinh Trúc Mai (52 tuổi, ngụ TP.HCM) có vóc dáng nhỏ, nặng chưa đến 45 kg, nhiều năm tự thiết lập và chế độ ăn kiêng, ít tinh bột, hạn chế đạm để "giữ dáng". Gần đây, bà thường xuyên mệt mỏi, đau lưng khi đứng lâu và chuột rút về đêm. Nghĩ rằng do tuổi tác, bà chỉ nghỉ ngơi và thường dùng đến thuốc giảm đau để xoa dịu cảm giác khó chịu.

Đến khi đi khám sức khỏe tổng quát, kết quả đo mật độ xương cho thấy bà đã có dấu hiệu loãng xương sớm. Theo bác sĩ, thể trạng gầy, chế độ ăn thiếu dinh dưỡng kéo dài của bà Mai là yếu tố nguy cơ quan trọng trong trường hợp này.

Theo BS.CKII Trần Thị Kim Chi, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, thể trạng gầy, BMI thấp không đồng nghĩa với khỏe mạnh. Trái lại, nếu tình trạng này kéo dài cùng chế độ ăn thiếu năng lượng, thiếu đạm và vi chất, hệ cơ xương khớp sẽ dần suy yếu. Ở phụ nữ, nguy cơ này càng rõ rệt hơn khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh và sau mãn kinh.

Nhiều khảo sát dinh dưỡng cho thấy phụ nữ Việt có xu hướng ăn ít hơn nhu cầu khuyến nghị, đặc biệt là nhóm trung niên. Việc cắt giảm khẩu phần để giữ dáng khiến cơ thể không đủ "nguyên liệu" duy trì khối cơ và mật độ xương. Khi quá trình hủy xương tăng theo tuổi mà dinh dưỡng không bù đắp đủ, loãng xương có thể đến sớm hơn nhiều người nghĩ.

Dinh dưỡng cân bằng giúp duy trì sức khỏe hệ vận động

BS Chi phân tích, xương không phải cấu trúc "bất biến" mà luôn diễn ra song song hai quá trình xây dựng và hủy xương. Khi còn trẻ, nếu dinh dưỡng đầy đủ, cơ thể tích lũy được "vốn xương" tốt. Nhưng từ sau 40 tuổi, đặc biệt ở phụ nữ, tốc độ hủy xương tăng dần. Nếu ăn uống thiếu hụt, cán cân nghiêng nhanh về phía mất xương. Ở người gầy, khối lượng xương vốn đã ít nên nguy cơ càng cao.

Không chỉ xương, khối cơ cũng chịu ảnh hưởng rõ rệt. Thiếu đạm kéo dài khiến cơ teo dần, sức cơ giảm sút. Khi cơ yếu, khả năng nâng đỡ và bảo vệ xương kém đi, làm tăng nguy cơ té ngã và gãy xương. Đây là mối liên hệ chặt chẽ giữa dinh dưỡng - cơ - xương mà nhiều phụ nữ chưa nhận thức đầy đủ.

"Dinh dưỡng không hợp lý trong thời gian dài, đặc biệt là ăn thiếu đạm và canxi, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khối cơ và chất lượng xương, khiến phụ nữ dễ suy giảm hệ vận động khi bước vào tuổi trung niên", BS Chi cho hay.

BS Chi cho biết, nhiều phụ nữ gầy thường chủ quan vì nghĩ mình "không béo phì, không bệnh chuyển hóa" nên ít lo ngại về sức khỏe xương khớp. Tuy nhiên, ăn thiếu năng lượng kéo dài khiến cơ thể phải "rút" từ xương và cơ để duy trì các hoạt động sống. Điều này diễn ra âm thầm và chỉ bộc lộ khi xương đã yếu hoặc cơ đã giảm đáng kể.

Canxi là dưỡng chất thường được nhắc đến khi nói về xương, nhưng theo BS Chi, nếu chỉ tập trung vào canxi mà bỏ qua tổng thể khẩu phần thì chưa đủ. Cơ thể cần đủ năng lượng, đạm chất lượng cao, cùng các vi chất hỗ trợ để duy trì cơ và xương. Thiếu đạm, dù có bổ sung canxi, hiệu quả bảo vệ xương cũng không như mong muốn. Bên cạnh đó, vitamin D đóng vai trò giúp hấp thu canxi, nhưng nhiều phụ nữ ít tiếp xúc ánh nắng, làm việc trong nhà, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt.

Một vấn đề khác là tâm lý "sợ tăng cân". BS Chi nhận thấy nhiều phụ nữ trung niên cố gắng ăn rất ít, đặc biệt vào buổi tối. Điều này khiến tổng năng lượng và lượng đạm trong ngày không đạt nhu cầu, lâu dài dẫn đến suy giảm khối cơ. Khi cơ yếu, khả năng giữ thăng bằng kém, nguy cơ té ngã tăng, nhất là ở người lớn tuổi.

Theo BS Chi, chăm sóc hệ cơ xương khớp cho phụ nữ gầy cần bắt đầu từ việc nhìn lại chế độ ăn. Mục tiêu không phải ăn nhiều hơn một cách mất kiểm soát, mà là ăn đủ, cân đối và phù hợp với thể trạng. Duy trì khẩu phần giàu đạm chất lượng, bổ sung canxi và vitamin D đúng cách giúp bảo vệ xương, đồng thời hỗ trợ duy trì khối cơ.

Đo mật độ xương để theo dõi sức khỏe của hệ vận động

Song song với dinh dưỡng, vận động đóng vai trò không thể thiếu. Những hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, tập sức cơ vừa phải, yoga hay các bài tập thăng bằng giúp kích thích xương và duy trì cơ bắp. Với phụ nữ gầy, vận động còn giúp cải thiện sức bền và hạn chế nguy cơ suy kiệt khi lớn tuổi.

Anlene – với hơn 30 năm đồng hành cùng sức khỏe vận động của người Việt – đã khởi xướng chiến dịch "Nâng cấp hệ vận động cùng chuyên gia" với mong muốn mang kiến thức khoa học và lời khuyên từ chuyên gia đến gần hơn với cộng đồng. Anlene không ngừng nghiên cứu, đổi mới sản phẩm và triển khai các chương trình đồng hành cùng chuyên gia y tế với các dòng sản phẩm bổ sung nguồn dinh dưỡng hỗ trợ giảm nguy cơ lão hóa xương, hỗ trợ xương chắc khỏe, khớp linh hoạt. Năm 2025, Anlene chính thức hợp tác với Viện Y học Ứng dụng Việt Nam trong dự án "Anlene MoveCheck – Kiểm tra sức khỏe xương", nhằm mang đến các hoạt động kiểm tra, tư vấn và tập huấn chuyên môn, góp phần xây dựng cộng đồng khỏe mạnh, bền vững.

Anlene

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/dang-chuan-nhung-dinh-duong-lech-chuan-hiem-hoa-tiem-an-cho-he-co-xuong-khop-169251226161602643.htm