Chủ tịch Hạ viện Thái Lan - ông Wan Muhamad Noor Matha ngày 8-9 sẽ gửi kiến nghị của các nghị sĩ đảng Pheu Thai liên quan thỏa thuận liên minh giữa đảng Nhân dân và đảng Bhumjaithai, tờ Khaosod đưa tin ngày 7-9.
Đảng Nhân dân và đảng Bhumjaithai ngày 4-9 đã đạt thỏa thuận 5 điểm, theo đó đảng Nhân dân sẽ ủng hộ lãnh đạo đảng Bhumjaithai - ông Anutin Charnvirakul làm ứng viên thủ tướng.
Thỏa thuận cũng yêu cầu thủ tướng mới chỉ tại vị không quá 4 tháng để giải quyết những vấn đề cấp bách, khởi động một cuộc trưng cầu dân ý nhằm mở đường cho bản hiến pháp mới, rồi sau đó giải tán Hạ viện.
Ông Anutin Charnvirakul - tân Thủ tướng Thái Lan và là lãnh đạo đảng Bhumjaithai (trái) và ông Natthapong Ruengpanyawut - lãnh đạo đảng Nhân dân cùng lá thư của các nghị sĩ đảng Pheu Thai. Ảnh: KHAOSOD
Ngoài ra, đảng Nhân dân sẽ không tham gia chính phủ và sẽ giữ vai trò đối lập để giám sát toàn diện chính phủ mới. Sẽ không có thành viên nào của đảng tham gia giữ chức bộ trưởng trong nội các mới.
Ông Anutin sau đó đã trở thành thủ tướng Thái Lan tại cuộc bầu cử ở Hạ viện ngày 5-9.
Trong lá thư gửi Chủ tịch Hạ viện Thái Lan ngày 7-9, hơn 60 nghị sĩ đã yêu cầu tòa án hiến pháp xem xét về tính hợp pháp của cuộc bỏ phiếu chọn thủ tướng ngày 5-9. Nguyên nhân là do bản ghi nhớ hợp tác giữa Đảng Bhumjaithai và đảng Nhân dân liên quan đến việc chọn thủ tướng.
“Chúng tôi, những nghị sĩ ký tên dưới đây, chiếm không dưới 1/10 tổng số thành viên Hạ viện, tin rằng hành động của ông Anutin và ông Natthapong Ruengpanyawut - lãnh đạo đảng Nhân dân - đi ngược Hiến pháp và Luật về các chính đảng” - theo lá thư.
Lá thư nói rằng thực tế cho thấy đảng Bhumjaithai chỉ tập hợp được không quá 146 nghị sĩ từ các đảng khác, trong tổng số 492 nghị sĩ hiện có.
Các nghị sĩ Pheu Thai viện dẫn điều 114 Hiến pháp Thái Lan, trong đó quy định nghị sĩ là đại diện của toàn thể nhân dân, “không bị ràng buộc bởi mệnh lệnh hay sự khống chế nào, và phải thực hiện nhiệm vụ với sự trung thực vì lợi ích công và phúc lợi của toàn dân, không được vì xung đột lợi ích”.
“Việc ông Anutin và ông Natthapong ký thỏa thuận, đặt ra các điều kiện buộc nghị sĩ của đảng Nhân dân, đảng Bhumjaithai và các đảng liên minh sau này phải tuân theo 5 điều kiện do đảng Nhân dân đưa ra, đã tạo ra tình trạng nghị sĩ các đảng này phải hành động dưới sự ràng buộc, khống chế của đảng Nhân dân” - lá thư nêu rõ.
Phía Pheu Thai cũng viện dẫn điều Điều 164 của Hiến pháp quy định rằng nội các phải trung thực, vị tha, minh bạch.
“Trong bản ghi nhớ giữa hai đảng, các điều kiện nêu rõ thủ tướng mới phải giải tán quốc hội trong vòng 4 tháng, trong khi nhiệm kỳ Hạ viện còn đến tháng 5-2027. Thỏa thuận cũng yêu cầu đảng Bhumjaithai không được tiến hành bất kỳ hành động nào để trở thành chính phủ đa số. Đây là điều trái với nguyên tắc dân chủ, khi một chính phủ điều hành đất nước bình thường phải có đa số nghị sĩ để bảo đảm ổn định và hiệu quả” - theo các nghị sĩ Pheu Thai.
Hành động của đảng Bhumjaithai và đảng Nhân dân mang bản chất trao đổi lợi ích để đưa ông Anutin lên làm thủ tướng. Điều này trái với Điều 46 Luật về các chính đảng 2017, theo lá thư.
Phía Pheu Thai cũng cáo buộc đảng Nhân dân cũng “hành động theo cách kiểm soát, khống chế hoặc chỉ đạo hoạt động của đảng Bhumjaithai”.
Lá thư đề nghị tòa án hiến pháp xem xét “chấm dứt tư cách nghị sĩ của ông Anutin Charnvirakul và ông Natthapong Ruengpanyawut”.
Đảng Nhân Dân và đảng Bhumjaithai chưa bình luận về lá thư.
THẢO VY