Đằng sau sức hút tỷ đô của Taylor Swift

8 giờ trướcBài gốc

Trong nền âm nhạc đại chúng thế giới, hiếm có nghệ sĩ nào tạo ra ảnh hưởng sâu rộng như Taylor Swift. Forbes từng tiết lộ một thống kê đáng kinh ngạc: có đến 55% người trưởng thành tại Mỹ tự nhận là fan của cô. Con số này không chỉ phản ánh sự phổ biến, mà còn khẳng định Taylor Swift đã trở thành một hiện tượng văn hóa đại chúng xuyên thế hệ.

Sức hút ấy được củng cố mạnh mẽ sau The Eras Tour - chuyến lưu diễn phá kỷ lục với hơn 10 triệu lượt khán giả và hàng tỷ USD doanh thu. Từ một ca sĩ trẻ khởi nghiệp với dòng nhạc country, Taylor Swift giờ đã là biểu tượng toàn cầu, vượt xa phạm vi âm nhạc để trở thành đề tài của kinh tế, xã hội, và văn hóa. Thế nhưng, điều nghịch lý là giữa vô vàn thảo luận về "hiệu ứng Taylor Swift" thì âm nhạc - thứ cốt lõi tạo nên tên tuổi của cô lại ít được phân tích sâu.

Hình ảnh Taylor Swift đã xuất hiện trong các lớp học ở nhiều đại học danh tiếng trên thế giới. Tuy nhiên, phần lớn khoa học tập trung vào phân tích ca từ dưới góc nhìn văn học, hay xem Taylor Swift như một hiện tượng xã hội - kinh tế. Kevin Evers, một biên tập viên cấp cao của "Harvard Business Review", thậm chí còn gọi cô là "thiên tài chiến lược", khi biết cách nắm bắt thị trường, điều chỉnh hình ảnh và xây dựng một hệ sinh thái kinh tế riêng.

Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn nhận Taylor Swift như một "CEO của chính mình", chúng ta đã bỏ qua khía cạnh khiến khán giả thực sự gắn bó: những ca khúc được viết và thể hiện với sự kết hợp tinh tế giữa ca từ, giai điệu, nhạc cụ và sản xuất âm nhạc.

Nhiều người coi ca từ của Taylor Swift như "thơ hiện đại", nhất là khi cô thường lồng ghép chi tiết từ chuyện tình cảm và đời tư. Thế nhưng, như nhà nghiên cứu Dai Griffiths nhấn mạnh, ca từ trong ca khúc không thể tách rời khỏi nhạc tính. Vị trí, cách gieo vần, nhịp điệu và sự hòa quyện với giai điệu mới chính là yếu tố làm nên sức sống cho lời ca.

Điều này lý giải tại sao những câu hát tưởng chừng đơn giản như "Shake it off, shake it off" lại trở thành tuyên ngôn văn hóa và lan tỏa khắp thế giới. Nó không phải vì ca từ quá thơ, mà vì chúng được đặt đúng lúc, đúng chỗ trong một không gian âm nhạc có tính toán.

Phát hành năm 2014 và tái thu âm trong "Taylor’s Version" (2023), Shake It Off thường bị phê phán là "thiếu chiều sâu". Quả thật, ca khúc chỉ dựa trên ba hợp âm, nhịp trống lặp lại và một đường bass tối giản. Nhưng ẩn sau vẻ ngoài đơn giản ấy lại là nghệ thuật xây dựng không gian ca khúc rất khéo léo.

Ở các verse, ca từ được giữ ngắn gọn, nhịp nhàng, mật độ lời thưa thớt. Nhưng càng tiến về điệp khúc, tốc độ và độ dày ca từ tăng dần, âm nhạc cũng được bồi thêm bass trầm, bè vocal và tiếng kèn đồng. Điệp khúc trở thành cao trào, vừa nặng nề vừa sảng khoái, như một sự giải phóng năng lượng tích tụ.

Nhờ đó, Shake It Off không chỉ là một bài hát vui tươi để lắc lư. Nó mang theo thông điệp mạnh mẽ về việc buông bỏ thị phi, thoát khỏi những lời gièm pha, và nhảy múa trong chính không gian của mình. Đó cũng là cách Taylor Swift kể câu chuyện đối diện với sự nổi tiếng mà không mất đi sự nhẹ nhàng, tự do.

Vì sao Taylor Swift chinh phục nhiều thế hệ?

Điều đáng chú ý là âm nhạc của Taylor Swift không giới hạn đối tượng khán giả. Người trẻ tìm thấy sự đồng cảm với chuyện tình tuổi đôi mươi trong Love Story hay You Belong With Me. Thế hệ trưởng thành lại bị thu hút bởi sự trưởng thành, chiêm nghiệm trong All Too Well (10 Minute Version) hay cardigan. Âm nhạc của cô có khả năng vừa cá nhân hóa, vừa phổ quát hóa cảm xúc.

Bên cạnh đó, Taylor Swift còn là bậc thầy trong việc làm mới bản thân. Từ country sang pop, rồi indie-folk với folklore và evermore, hay thậm chí chạm đến electro-pop trong Midnights, mỗi bước ngoặt âm nhạc đều cho thấy khả năng nắm bắt xu hướng và làm chủ ngôn ngữ âm nhạc khác nhau.

Hiện tại, Taylor Swift đang ở đỉnh cao chưa từng có của danh tiếng và quyền lực. Nhưng để hiểu vì sao cô trở thành hiện tượng toàn cầu, ta phải quay lại điểm khởi nguồn - những ca khúc. Cách Taylor Swift tổ chức không gian âm nhạc, đặt ca từ trong nhịp điệu, tạo cảm xúc dồn nén rồi bùng nổ, đó mới chính là chìa khóa giải mã thành công.

Nói cách khác, Taylor Swift không chỉ là "cỗ máy tạo trend" hay biểu tượng kinh tế, mà trước hết, cô vẫn là một nhạc sĩ kể chuyện bằng âm nhạc. Và chính những câu chuyện bằng giai điệu ấy đã đưa cô trở thành ngôi sao của mọi thế hệ, ở mọi nơi trên thế giới.