Đằng sau việc châu Phi thành điểm đến bất đắc dĩ của người di cư

8 giờ trướcBài gốc

Những người di cư vượt sông Rio Bravo ở biên giới Mỹ - Mexico. Ảnh: THX/TTXV

Việc siết chặt nhập cư trái phép là một trụ cột trong chính sách đối nội Tổng thống Mỹ Donald Trump, đồng thời là một phần trong cam kết tranh cử gây tranh cãi của ông về việc tiến hành “chiến dịch trục xuất lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ”.

Tuy nhiên, việc trục xuất người di cư sang các quốc gia châu Phi lại không nằm trong kế hoạch ban đầu mà ông công bố khi ra tranh cử tổng thống vào năm 2024.

DW (Đức) đưa tin, Bộ An ninh Nội địa Mỹ hồi tháng 6 cho biết việc trục xuất sang nước thứ ba - tức đưa những người nhập cư không giấy tờ từ Mỹ đến một quốc gia khác ngoài quê hương của họ - là cần thiết để loại bỏ những đối tượng được xếp vào danh sách“đặc biệt nghiêm trọng đến mức chính quê hương họ cũng không muốn nhận lại”.

Hiện nay, Uganda trở thành quốc gia Đông Phi mới nhất chấp nhận thỏa thuận với Washington, cam kết tiếp nhận một số lượng người nhập cư chưa được xác định, những người không đủ điều kiện ở lại Mỹ.

Ông Alex Vines tại viện nghiên cứu Chatham House ở London, nhấn mạnh rằng thỏa thuận này được xây dựng dựa trên các chương trình giữa Mỹ và một số quốc gia châu Phi khác được thông qua hồi đầu năm.

Ông Vines nhận định với DW: “Vào tháng 7/2025, một số ít cá nhân được chuyển đến Nam Sudan và Eswatini. Tổng cộng chưa đến mười người, nhưng điều này cho thấy định hướng. Thỏa thuận với Uganda còn tham vọng hơn nhiều. Chính phủ Uganda tuyên bố sẽ không tiếp nhận những người có tiền án tiền sự hoặc trẻ vị thành niên, và ưu tiên người gốc Phi hơn”.

Uganda - gồng mình cưu mang người tị nạn

Đáng chú ý, chỉ vài ngày trước khi thỏa thuận được xác nhận, Ngoại trưởng Uganda Henry Oryem Okello, tuyên bố nước này không có đủ năng lực tiếp nhận người di cư. Nhưng sau đó, quan chức Bộ Ngoại giao Uganda Vincent Bagiire đã xác nhận thỏa thuận này, đồng thời nói rằng đây chỉ là một "thỏa thuận tạm thời".

Theo Liên hợp quốc, Uganda hiện là nơi tiếp nhận số lượng người tị nạn lớn nhất châu Phi, với khoảng 1,7 triệu người đang ở trong các trại tị nạn khác nhau trên khắp đất nước.

Phần lớn trong số này là những người xin tị nạn và người tị nạn đã được công nhận, đến từ các quốc gia khác trong khu vực như Cộng hòa Dân chủ Congo, Nam Sudan và Sudan. Nhìn chung, các cộng đồng nhập cư này sống hòa bình bên cạnh người dân địa phương. Nhưng có ý kiến lo ngại điều đó có thể thay đổi.

Bà Dorcus Kimono, một cư dân thủ đô Kampala, cho biết: “Uganda là đất nước hiếu khách, đã tiếp nhận nhiều người tị nạn. Điều đó không phải vấn đề lớn với chúng tôi. Nhưng giờ đây, với tư cách quốc gia tiếp nhận, chúng tôi đang bị quá tải”.

Anh Alex Wandeba, một cư dân khác của Kampala, chia sẻ quan điểm: "Uganda đã quá tải rồi; chúng tôi có rất nhiều người tị nạn từ các nước láng giềng. Tôi cảm thấy đã có đủ thứ cần phải lo”. Trong khi đó, bà Kimono tự hỏi người dân Uganda cuối cùng sẽ được hưởng lợi như thế nào từ thỏa thuận với Mỹ: "Tôi mong rằng nếu Mỹ đạt được thỏa thuận với chính phủ Uganda, Washington sẽ xây đường sá, hoặc họ sẽ giúp chúng tôi trong lĩnh vực y tế và giáo dục. Đó sẽ là thỏa thuận tốt".

Eswatini

Vào tháng 7, Mỹ đã đưa năm người nhập cư đến Eswatini. DW cho biết dư luận Eswatini vô cùng phẫn nộ trước quyết định của lãnh đạo nước này cho phép những người nhập cư nhập cảnh. Nhà hoạt động chính trị có tên Mphandlana Shongwe chia sẻ: "Chúng tôi lên án việc đưa tội phạm đặc biệt nguy hiểm vào Eswatini để giam chung với phạm nhân trẻ, những người vẫn còn cơ hội được cải tạo".

Trong khi đó, người phát ngôn chính phủ - ông Thabile Mdluli đảm bảo với công chúng rằng 5 tù nhân nhập cư "không gây ra mối đe dọa nào cho đất nước hay người dân địa phương bởi họ đang bị giam giữ biệt lập, ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại.

Nam Sudan

Nam Sudan, quốc gia đang bị xung đột tàn phá, cũng đã đồng ý tiếp nhận người nhập cư do chính quyền Tổng thống Trump gửi đến. Ông Alex Vines tin rằng tất cả đều liên quan đến địa chính trị.

Ông nói: “Vấn đề ở đây là các quốc gia này đang tìm cách đa dạng hóa quan hệ đối tác và tạo dựng mối quan hệ tốt hơn với chính quyền Tổng thống Trump, điều có thể mang lại nguồn tài chính và những lợi ích khác lâu dài cho họ”.

Rwanda

Người phát ngôn chính phủ Rwanda - bà Yolande Makolo, xác nhận rằng nước này cũng sẽ tiếp nhận tối đa 250 người nhập cư bị Mỹ trục xuất, với điều kiện chính phủ có “quyền phê duyệt từng cá nhân được đề xuất tái định cư” theo thỏa thuận.

Giải thích lý do Rwanda chấp nhận thỏa thuận với Mỹ, bà Makolo cho biết điều này đồng nghĩa quốc gia châu Phi này đang góp phần giải quyết các vấn đề di cư quốc tế, bởi “giá trị xã hội của chúng tôi dựa trên tái hòa nhập và phục hồi”.

Ngoài Rwanda, Mỹ được cho đã tiếp cận nhiều nước châu Phi khác như Liberia, Senegal, Gabon, Mauritania và Guinea-Bissau… để ký thỏa thuận trục xuất.

Ngược lại, Nigeria đã từ chối thẳng thừng, khi Ngoại trưởng Yusuf Tuggar khẳng định nước này đã “có đủ vấn đề riêng”.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/dang-sau-viec-chau-phi-thanh-diem-den-bat-dac-di-cua-nguoi-di-cu-20250823213251624.htm