Đánh giá kinh tế của ba tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Hòa Bình trước sáp nhập

15 giờ trướcBài gốc

Trước sáp nhập, ba tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Hòa Bình có xuất phát điểm kinh tế khá chênh lệch, phản ánh rõ đặc trưng vùng trung du – miền núi phía Bắc. Năm 2024, Vĩnh Phúc nổi bật với GRDP bình quân đầu người đạt hơn 135 triệu đồng, đứng trong nhóm cao nhất toàn quốc nhờ nền công nghiệp chế biến, chế tạo phát triển mạnh với sự hiện diện của nhiều tập đoàn lớn như Toyota, Honda. Trong khi đó, Phú Thọ giữ vai trò là cửa ngõ Tây Bắc với lợi thế về logistics, công nghiệp nhẹ và dịch vụ – GRDP bình quân đầu người khoảng 95 triệu đồng. Hòa Bình – tỉnh có địa hình phức tạp hơn – đạt khoảng 78 triệu đồng/người, nhưng lại có tiềm năng lớn về thủy điện, nông nghiệp hữu cơ và du lịch sinh thái. Tổng quy mô GRDP của ba tỉnh ước đạt gần 310.000 tỷ đồng, tạo tiền đề cho các phương án tổ chức không gian phát triển mới sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính theo hướng tinh gọn, hiệu quả.

Việc hợp nhất 3 tỉnh trên sẽ tạo ra một không gian phát triển mạnh mẽ, tạo động lực tăng trưởng mới cho vùng trung du Bắc Bộ. Sự kết nối giữa công nghiệp – logistics – nông lâm nghiệp và du lịch sẽ hình thành không gian phát triển cân bằng, tối ưu hóa nguồn lực, hạ tầng và quản trị. Đây cũng là bước đi chiến lược nhằm xây dựng một trung tâm kinh tế – văn hóa – sinh thái bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển vùng thời kỳ mới.

Trong bối cảnh đó, Tòa soạn Kinh tế Môi trường trân trọng giới thiệu loạt bài viết của GS.TS, LS, Doanh nhân Phạm Hồng Điệp - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Shinec; Ủy viên HĐBT Tạp chí Kinh tế Môi trường về tiềm năng phát triển của tỉnh Phú Thọ mới, trên cơ sở hợp nhất Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Phú Thọ.

Bài viết đầu tiên có tựa đề:Đánh giá kinh tế của ba tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Hòa Bình(trước sáp nhập).

ĐIỂM MẠNH, ĐIỂM YẾU VỀ KINH TẾ CỦA BA TỈNH TRƯỚC SÁP NHẬP

Vĩnh Phúc

- Điểm mạnh:

+Qui mô GRDP lớn và tốc độ tăng trưởng cao: Năm 2024, GRDP của Vĩnh Phúc đạt khoảng 173.140 tỷ đồng, xếp hạng 13/63 tỉnh thành. Tốc độ tăng trưởng GRDP giai đoạn 2021–2025 dự kiến khoảng 7,4 %–7,8 %.

+GRDP bình quân đầu người cao: 141,3 triệu đồng/người/năm, vượt xa mức trung bình cả nước và cao hơn Phú Thọ và Hòa Bình với rất nhiều phần.

+Cơ cấu công nghiệp - FDI mạnh: Tỷ trọng ngành công nghiệp – xây dựng chiếm ~48 %; dịch vụ ~23 %. Nhiều dự án FDI từ Trung Quốc tập trung vào sản xuất ô tô, điện tử… FDI cả năm 2025 lên đến khoảng 3,5 tỷ USD, vượt kế hoạch.

+Thu ngân sách mạnh: Năm 2023 thu nội địa đạt ~25.618 tỷ đồng, gấp hơn 3–5 lần Phú Thọ và Hòa Bình.

- Điểm yếu:

+Phụ thuộc mạnh vào công nghiệp: Tỷ trọng nông nghiệp rất nhỏ (5,36 %), dễ bị ảnh hưởng nếu có sự gián đoạn trong chuỗi sản xuất hay nguồn vốn.

+Cần đẩy mạnh phát triển dịch vụ, logistics để nâng cao giá trị chuỗi sản xuất.

Phú Thọ

Thành phố Việt Trì.

- Điểm mạnh:

+Tăng trưởng vượt nhóm: GRDP năm 2024 tăng 10,33 %, thuộc nhóm 9 tỉnh tăng nhanh nhất cả nước; Vĩnh Phúc 10,07 %, Hòa Bình 9,72 %.

+Tiềm năng đầu tư công nghệ cao: Phú Thọ đang trở thành trung tâm mới cho sản xuất điện tử và bán dẫn với các khu công nghiệp 500 ha và vốn FDI lên đến gần 9 nghìn tỷ đồng (~400 triệu USD).

+Vị trí chiến lược – giao thông thuận lợi: Là “cửa ngõ Tây của Hà Nội”, có cả đường bộ, đường sắt xuyên Á, cả cảng sông lớn tại Việt Trì – thuận lợi vận chuyển hàng hóa và logistics.

+Nông nghiệp công nghệ cao và du lịch văn hóa: Đầu tư xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp kết hợp du lịch tâm linh (Đền Hùng, du lịch trải nghiệm).

- Điểm yếu:

+GRDP bình quân đầu người thấp: Chỉ khoảng 70,7 triệu đồng/người/năm (thấp hơn mức trung bình quốc gia ~114 triệu) và thấp hơn cả Hòa Bình.

+Nguồn thu ngân sách hạn chế: Năm 2023 thu nội địa chỉ đạt ~8.113 tỷ đồng – rất thấp so với Vĩnh Phúc.

+Cơ cấu nông – công – dịch vụ đang ở giai đoạn phát triển mới: cần thời gian để chuyển đổi mạnh mẽ và khai thác hiệu quả hơn chuỗi giá trị cao.

Hòa Bình

- Điểm mạnh:

+Tăng trưởng tốc độ cao trong 2025: Q1/2025 tăng GRDP đến 12,67 %, trong đó công nghiệp – xây dựng tăng 27,2 %, dịch vụ ~5,9 %.

+Du lịch cộng đồng và nông nghiệp sạch: Đang phát triển du lịch dựa vào văn hóa Mường – đa dạng sinh thái, gắn kết nông sản sạch, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng suối khoáng ở Kim Bôi, Thung Nai….

+Chính sách thu hút đầu tư cải thiện: Ưu đãi thuế, cắt giảm thủ tục hành chính, chọn lọc dự án FDI chất lượng cao.

- Điểm yếu:

+Qui mô kinh tế nhỏ và thu nhập thấp: GRDP ~72.180 tỷ đồng (2024), xếp thứ 45/63 tỉnh; GRDP bình quân ~81 triệu đồng/người, dưới mức trung bình cả nước.

+Nguồn thu ngân sách hạn chế: Năm 2023 chỉ khoảng 4.773 tỷ đồng.

+Phụ thuộc vào nông – du lịch: Kinh tế chủ yếu dựa trên nông nghiệp, du lịch, chưa có lực đòn bẩy công nghiệp mạnh.

III. BẢNG TỔNG HỢP VỀ KINH TẾ CỦA BA TỈNH TRƯỚC SÁP NHẬP

III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

Qua sự phân tích, nhìn chung, Vĩnh Phúc là trụ cột công nghiệp, nguồn thu ngân sách và năng lực FDI mạnh, nhưng cần chú trọng mở rộng dịch vụ và logistics để cân bằng nền kinh tế; Phú Thọ có vị trí chiến lược, tiềm năng công nghiệp và du lịch lớn, nhưng cần cải thiện thu nhập bình quân, thúc đẩy thương mại dịch vụ và công nghiệp giá trị cao và Hòa Bình sở hữu tài nguyên thiên nhiên, văn hóa phong phú và tăng trưởng dịch vụ mạnh, nhưng qui mô còn nhỏ, phải tiếp tục thu hút đầu tư chất lượng và phát triển chuỗi giá trị bền vững. Do đó, việc sáp nhập ba tỉnh có thể tạo nên một tỉnh mới đa trung tâm, kết hợp:

Công nghiệp – công nghệ cao từ Vĩnh Phúc;

Logistics – du lịch tâm linh – nông nghiệp nâng cao từ Phú Thọ;

Du lịch sinh thái cộng đồng và nông sản sạch từ Hòa Bình.

Tuy nhiên để thành công, tỉnh Phú Thọ mới cần chủ động: Tinh gọn bộ máy hành chính, quy hoạch vùng phát triển chuyên biệt mỗi trung tâm; Thiết lập cơ chế vận hành liên tỉnh và phát triển đồng bộ, khai thác thế mạnh từng vùng để thúc đẩy tăng trưởng tổng thể và nâng cao đời sống người dân.

GS.TS, LS, Doanh nhân Phạm Hồng Điệp

Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Shinec

Ủy viên HĐBT Tạp chí Kinh tế Môi trường

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/danh-gia-kinh-te-cua-ba-tinh-vinh-phuc-phu-tho-va-hoa-binh-truoc-sap-nhap-100895.html