Đó là nhận định của Bộ Ngoại giao Việt Nam tại hội nghị “Kết nối chuỗi cung ứng nông sản Đồng bằng sông Cửu Long với Trung Đông - châu Phi: Vai trò chiến lược của UAE”, vừa diễn ra tại tỉnh Tây Ninh vào chiều 22/8.
Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng (áo xanh) và Đại sứ đặc mệnh toàn quyền UAE tại Việt Nam Bader Almatrooshi tại hội nghị.
Theo đó, Việt Nam có thế mạnh về sản xuất, xuất khẩu và phát triển các ngành nông nghiệp, thực phẩm, du lịch, dệt may… Thị trường rộng mở với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có nhiều FTA thế hệ mới, khu vực và liên khu vực đã được ký kết. Đặc biệt, ngày 24/4/2024, ngành khoa học công nghệ Việt Nam đã công bố quyết định thành lập Trung tâm chứng nhận Halal quốc gia (HALCERT), giúp thống nhất quản lý nhà nước trong lĩnh vực chứng nhận Halal.
Thị trường “ngủ quên”
Tại hội nghị, bà Nguyễn Minh Hằng - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho rằng, UAE với vị thế trung tâm logistics toàn cầu được xem là cửa ngõ để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào khu vực Trung Đông và châu Phi. Năm 2024, kim ngạch thương mại song phương đạt 6,5 tỷ USD, tăng 37% so với năm trước, song tiềm năng hợp tác vẫn còn rất lớn.
Theo Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thành Thành Công - Biên Hòa (AgriS) Huỳnh Văn Pháp, Việt Nam đang khẳng định vai trò là quốc gia bảo trợ lương thực và điểm sáng về hòa bình, ổn định và giàu tiềm năng sẵn sàng bước vào kỷ nguyên vươn mình.
“Đây chính là thời điểm vàng để khơi mở những hợp tác chiến lược, kiến tạo giá trị mới và thúc đẩy kinh tế Việt Nam vươn tầm khu vực và thế giới. Đặc biệt, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có nhiều tiềm năng và triển vọng phát triển các sản phẩm Halal”, ông Pháp nhận định.
Vụ trưởng Vụ Trung Đông - Châu Phi Nguyễn Phương Trà điều hành phiên thảo luận.
Ông La Trọng Kỳ - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ cho biết, trong giai đoạn 2021 - 2025, ngành nông nghiệp Cần Thơ đã và đang tập trung thực hiện tái cơ cấu lại theo hướng hiện đại, xanh, sạch, đa dạng và bền vững.
“Địa phương đã phát triển được các vùng nguyên liệu nông sản tập trung đạt tiêu chuẩn phục vụ xuất khẩu ổn định, trong đó việc định hướng mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản, thủy sản của thành phố theo yêu cầu chứng nhận Halal là một xu hướng quan trọng, trong chiến lược xuất khẩu nông sản và thực phẩm của địa phương hướng đến thị trường Trung Đông và các quốc gia khác trên thế giới”, ông La Trọng Kỳ nhìn nhận.
PGS.TS Đinh Công Hoàng - Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi (ISAWAAS); Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam (VASS) cho rằng, hợp tác kinh tế Halal: “thị trường ngủ quên”, theo ông kinh tế Halal đang nổi lên mạnh mẽ với quy mô thị trường toàn cầu ước đạt 8.000 tỷ USD, dự báo tăng 12.000 tỷ USD trong 5 năm tới.
“Việt Nam có nhiều lợi thế tự nhiên như: vị trí địa lý gần các thị trường Hồi giáo châu Á, nguồn nguyên liệu nông sản phong phú để phát triển ngành công nghiệp Halal, nhưng vẫn đối mặt với thách thức về tiêu chuẩn và chứng nhận. Hiện, rất ít doanh nghiệp Việt được cấp chứng chỉ Halal, kim ngạch xuất khẩu Halal ước đạt 700 triệu USD năm 2024”, PGS.TS Đinh Công Hoàng lý giải.
Cơ hội cho nông sản
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh Nguyễn Hồng Thanh, hội nghị lần này là cơ hội quan trọng để quảng bá tiềm năng, thế mạnh của địa phương cũng như vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tới thị trường Trung Đông và Châu Phi.
“Tây Ninh hiện có 37.465 doanh nghiệp, trong đó 48 doanh nghiệp xuất nhập khẩu qua UAE với kim ngạch 7 tháng của năm 2025 đạt 82,3 triệu USD. Đặc biệt, tỉnh có 57 doanh nghiệp được cấp chứng chỉ Halal, mở ra triển vọng lớn trong việc kết nối, thúc đẩy tiêu thụ nông sản và phát triển thị trường”, Phó chủ tịch tỉnh Tây Ninh cho biết.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh Nguyễn Hồng Thanh phát biểu.
Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ Việt Nam, ông Phù Tường Nguyên Dũng - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Sa Sâm Việt chia sẻ, ĐBSCL là vựa lúa, trái cây nơi phát triển nông nghiệp rất phát triển của Việt Nam. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay nền kinh tế không đơn thuần là nông nghiệp nữa, mà xu hướng đi theo nông nghiệp cao và chuỗi giá trị, đó cũng là lợi thế cho ĐBSCL.
“Tôi tin rằng với những chính sách của Chính phủ, nhất là Nghị quyết 57, ĐBSCL sẽ có những bước đột phá tạo ra những sản phẩm chất lượng, với một sự minh bạch thỏa mãn yêu cầu chất lượng Halal”, ông Dũng nhận định, đồng thời nhấn mạnh vai trò của khoa học công nghệ trong nghiên, phát triển sản phẩm sâm có hoạt chất không thua gì các sản phẩm của Hàn Quốc, Mỹ…
Ông Phù Tường Nguyên Dũng - đại diện Hiệp hôịDoanh nghiệp Khoa học và Công nghệ Việt Nam, trình bày về vai trò nông nghiệp công nghệ cao.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ La Trọng Kỳ cho biết, năm 2019, địa phương đã hợp tác với tổ chức RSD Management Solution (Malaysia) để thành lập Trung tâm Chứng nhận Halal Việt Nam - Malaysia đầu tiên tại ĐBSCL.
Nhìn chung sản phẩm chứng nhận Halal là một hướng đi mới, tiềm năng và bền vững cho TP Cần Thơ trong việc phát triển sản phẩm nông nghiệp và xuất khẩu. Với thế mạnh về sản phẩm chất lượng cao, cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện và sự hỗ trợ từ trung tâm chứng nhận Halal, Cần Thơ có tiềm lực trở thành trung tâm xuất khẩu sản phẩm nông sản hàng đầu vào thị trường các nước Trung Đông.
Tuy nhiên, tiêu chuẩn Halal ngày càng mở rộng, trong khi đó, quy trình chứng nhận và chi phí chứng nhận cao là những rào cản lớn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ khi muốn gia nhập thị trường này. Do đó, đến thời điểm hiện tại, tình hình xuất khẩu sản phẩm được chứng nhận Halal triển khai còn khó khăn.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ kiến nghị, cần tăng cường hơn nữa trong công tác xúc tiến, kết nối với thị trường thuộc khu vực Trung Đông để tạo điều kiện cho doanh nghiệp xuất sản phẩm nông lâm thủy sản đã đạt chứng nhận Halal.
Tập trung thu hút, kêu gọi đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp và hỗ trợ đầu tư khoa học công nghệ chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm. Đồng thời, thiết lập khung pháp lý đồng bộ để quản lý sản phẩm, dịch vụ theo tiêu chuẩn Halal và tăng cường công tác phối hợp cung cấp thông tin thị trường xuất khẩu đặc biệt là thị trường mới.
Ông La Trọng Kỳ - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ kiến nghị nhiều nội dung tháo gỡ rào cản xuất khẩu theo tiêu chuẩn Halal.
Đại sứ đặc mệnh toàn quyền UAE tại Việt Nam Bader Almatrooshi cho biết, hội nghị được kỳ vọng sẽ trở thành cầu nối quan trọng, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp Tây Ninh và các tỉnh ĐBSCL tiếp cận thị trường mới, thúc đẩy xuất khẩu nông sản, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thịnh vượng lâu dài cho cả hai quốc gia.
Ông khẳng định, các tập đoàn UAE như Dubai Port World, Emirates Airline, Etihad Airways, Lulu Group đang tích cực hỗ trợ đưa nông sản ĐBSCL ra thế giới thông qua hệ thống logistics và phân phối toàn cầu. “Ngành thực phẩm Halal toàn cầu dự báo sẽ vượt 6.000 tỷ USD vào năm 2033, Việt Nam đang có vị thế thuận lợi để nắm bắt cơ hội này với sự đồng hành, hỗ trợ từ phía UAE”, Đại sứ Bader Almatrooshi nhấn mạnh.
Thông qua các trao đổi, thảo luận toàn diện từ các góc nhìn của Chính phủ, doanh nghiệp, nhà nghiên cứu về các biện pháp thúc đẩy nhiều hơn nữa quan hệ của Việt Nam và UAE, đặc biệt là thúc đẩy cung ứng các mặt hàng nông sản trong khu vực ĐBSCL.
Vụ trưởng Vụ Trung Đông - Châu Phi Nguyễn Phương Trà cho rằng thời gian tới, thông qua các đại sứ quán, phòng thương mại công nghiệp hai nước. Các doanh nghiệp chủ động tiếp cận thúc đẩy mối quan hệ và tạo ra có dự án cụ thể, đây đề bài Thủ tướng luôn nêu “phải cụ thể bằng các dự án”. Bộ Ngoại giao cam kết đồng hành và vụ trung đông châu phi làm cầu nối.
Thái Cường