Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên kể hậu trường khủng khiếp của phim lịch sử 55 tỷ 'Địa đạo'

một ngày trướcBài gốc

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên.

- Từng đạo diễn phim đề tài chiến tranh mà nổi tiếng nhất là "Sống trong sợ hãi" nhưng "Địa đạo" lại là dự án hoàn toàn khác. Anh đã phải đối mặt với những áp lực nào trong quá trình thực hiện bộ phim?

Tôi biết đây là đề tài khó nhưng câu chuyện về Củ Chi có sức mạnh lớn. Tôi viết kịch bản từ năm 2014 đến 2016 hoàn thành. Đầu tiên tôi nghĩ tới các đơn vị sản xuất phim nhà nước nhưng ngân sách không thể đủ. Cái khó là tôi lại không được phép kết hợp giữa ngân sách nhà nước với đơn vị tư nhân và ràng buộc bởi luật đầu tư công. Ngay khi viết xong tôi đã đưa kịch bản cho một đạo diễn người Mỹ, họ rất kinh ngạc.

Tôi đã làm việc với hãng phim của Australia và họ dự định quay tại đó. Nhưng một câu chuyện Việt Nam, niềm tự hào của Việt Nam mà quay tại Australia thì không ổn. Sau đó lại xảy ra Covid-19 nên tới năm 2022 dự án mới có thể khởi động khi một số nhà đầu tư nghĩ đến việc ngày kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước nên có một bộ phim, lúc ấy tôi mới tìm được tiền cho Độc đạo. Đầu tiên là 1 người, rồi tới 6 người cùng đồng ý bỏ vốn sản xuất.

- Anh có thể công bố chi phí sản xuất "Địa đạo"?

Chi phí sản xuất của phim đã 55 tỷ, chưa kể chi phí marketing.

- Nhưng với những bộ phim thế này chắc chắn anh và các nhà sản xuất sẽ không đặt bài toán lợi nhuận lên trên đầu mà là yếu tố lịch sử, tính tư tưởng của bộ phim?

Các nhà đầu tư cũng nghĩ như vậy. Họ bỏ tiền ra cho bộ phim cũng không nghĩ tới việc thu hồi vốn bởi nếu muốn làm vậy họ sẽ đầu tư vào Trấn Thành, Lý Hải... Tôi rất muốn làm bộ phim như nén tâm nhang tưởng nhớ những người đã hy sinh cho đất nước. Những người tham gia Địa đạo cũng có suy nghĩ đó. Chính vì thế, bộ phim mới có cơ hội ra mắt. Chúng tôi muốn làm gì đó ý nghĩa để tưởng nhớ công ơn của các liệt sĩ. Địa đạo là bộ phim vất vả nhưng đáng giá. Có lẽ chưa bao giờ có một bộ phim khủng khiếp như vậy.

Mất 11 năm để đưa "Địa đạo" lên màn ảnh.

- Mất 11 năm để đưa "Địa đạo" lên màn ảnh, trong hơn 1 thập kỷ đó, quãng thời gian nào khó khăn nhất với anh?

(Lắc đầu) Thứ nhất là mình chẳng mất đi đâu cả và tôi tin một câu chuyện quý giá thế này trước sau cũng sẽ được làm thôi. Bởi câu chuyện về địa đạo Củ Chi hấp dẫn đến nghẹt thở giống như một bộ phim hành động nhưng ở đó có tất cả yếu tố con người. Đó là cuộc chiến dị thường, chỉ có mấy người dân cầm súng mà chống lại cả một đội quân thiện chiến hùng mạnh nhất thế giới.

- Bối cảnh quay có phải là thách thức với đoàn phim bởi không thể quay ở địa đạo Củ Chi mà phải dựng bối cảnh mô phỏng thực hiện trong không gian chật hẹp?

Không ai nghĩ đến việc quay ở địa đạo cả vì điều đó là không thể. Chúng tôi phải vận hành một bối cảnh riêng với rất nhiều thứ đi kèm. Có nhiều thứ phức tạp không thể lường trước được nên có thể nói việc quay Địa đạo là một thách thức. Diễn viên cũng phải có sức khỏe tốt, quen với việc di chuyển trong đường hầm.

- Anh có đưa ra yêu cầu đặc biệt với các diễn viên tham gia "Địa đạo" trước khi bấm máy, ví dụ như phải tập quân sự chẳng hạn?

Tôi cho họ 2 tháng chuẩn bị. Các diễn viên phải đồng ý hoàn toàn tập trung cho phim chứ không thể chạy sô. Rất may Địa đạo có sự hưởng ứng hết mình của các diễn viên và không ai bị đứt gánh giữa đường. Thậm chí khi kết thúc họ còn tiếc vì phim không tiếp tục nữa. Đến giờ các diễn viên đã thân thiết như đồng đội của nhau, gọi tên nhau bằng tên nhân vật chứ không phải bằng tên thật nữa.

- Diễn viên nào anh ưng ý nhất?

Tất cả diễn viên đều đồng đều và hoàn thành vai diễn rất tốt, kể cả những diễn viên mới hay gặp khó khăn nhất. Có một bạn nữ mới ra trường song phải diễn những cảnh cận chiến bằng dao găm rất khó nên tôi đã nghĩ với việc dùng cascadeur nhưng không ổn.

Vì thế bạn ấy đã cống hiến hết mình và chấp nhận chân tay tím bầm hay thực hiện cảnh cực khó khi bị kéo tuột xuống đường hầm bé tí. Các bạn ấy phải di chuyển trong đường hầm với súng trên tay và nhiều thứ treo quanh người mà chỉ một sơ sẩy có thể bị thương. Có cảnh nổ tôi thật sự thót tim nhưng rất may là không ai bị làm sao, chỉ có Thái Hòa bị bong móng chân khi vấp phải rễ cây.

Thái Hòa trong một cảnh phim. "Địa đạo" chính thức ra rạp từ 4/4/2025.

- Giờ đây khi đã hoàn thành bộ phim và ra mắt tác phẩm, có điều gì anh tiếc nuối?

Tôi chỉ tiếc khi mình có thể thay đổi được còn nếu không thay đổi được cũng không tiếc. Mình đã cố gắng hết sức còn đi được đến đâu là số phận rồi. Đây là bộ phim đầu tiên khi đã đóng máy tôi vẫn bắt các diễn viên quay đi quay lại tới 6 lần nhưng tất cả đều hợp tác. Ví dụ diễn viên Hồ Thu Anh đã hết thời gian siết cân vì vai diễn nhưng vì phải quay lại nên cô ấy phải ép cân 5-6kg chỉ trong 1 tuần để quay bổ sung. Vì thế Hồ Thu Anh không tin tôi nữa mà giữ cơ thể gầy nhom vì sợ sẽ bị gọi quay lại bất cứ lúc nào.

- Xưa nay các diễn viên của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đều không có vợ con tham gia, vậy tại sao lần này con trai anh lại góp một vai nhỏ trong "Địa đạo"? Phải chăng "lời nguyền" đã được hóa giải vì cuối cùng anh đã cho người nhà đóng phim? Bùi Thạc Phong nói nguyên tắc trong gia đình là ai làm việc nấy?

Nếu hợp vai thì đóng thôi, có gì đâu! Đúng, đó là nguyên tắc của gia đình, mỗi người đều có việc riêng của mình và cần chia sẻ gì sẽ nói. Bởi trong lúc làm phim tôi khó chịu lắm. Tôi biết lúc đó động vào mình như động vào hủi nên tốt nhất là việc ai nấy làm.

- Vậy vai của con trai là do anh chủ động gọi hay bộ phận casting làm hết mọi việc?

Bạn làm casting có mạng lưới diễn viên riêng của mình và Phong rất gầy trong khi phim lại cần gọi các diễn viên gầy nhom như thế. Cuối cùng Phong được gọi vào vai trong đội quân báo đánh moóc. Dù đó chỉ là một vai nhỏ trong Địa đạo nhưng con phải vào Sài Gòn trước 1 tuần học đánh moóc do người của Bộ Tư lệnh Thông tin hướng dẫn.

- Anh có nghĩ tới việc một ngày nào đó vợ mình - diễn viên Tú Oanh cũng sẽ tham gia phim nào đó mình đạo diễn?

Cũng không biết được, nếu hợp vai hoàn toàn có khả năng. Tôi rất công tâm trong chuyện đó, nghệ thuật công bằng với mình thì mình cũng phải công bằng với người khác.