Đạo diễn Hữu Luân (Lê Hữu Luận) nhận bằng Tiến sĩ quản lý văn hóa ngày 18-11-2025
Chiều 18-11, đạo diễn Hữu Luân (Lê Hữu Luận) đã nhận học vị Tiến sĩ Văn hóa Nghệ thuật do Viện Văn hóa Nghệ thuật, Thể thao và du lịch Quốc gia Việt Nam trao. Đây là cột mốc học thuật cá nhân và minh chứng sống động cho một hành trình học tập, nghiên cứu đầy nghị lực, vượt qua những thử thách khắc nghiệt của đạo diễn Hữu Luân.
Hữu Luân - Từ nỗi đau bị thu hồi bằng Thạc sĩ
Đạo diễn Hữu Luân (nguyên giám đốc Trung tâm Tổ chức Biểu diễn và Điện ảnh TP HCM) là MC được thính giả Đài Tiếng nói Nhân dân TP HCM yêu thích với chương trình "Bông lúa vàng". Hành trình của ông bắt đầu từ những năm tháng sôi động của sân khấu miền Nam. Sinh ra và lớn lên tại TP HCM, ông sớm đam mê nghệ thuật biểu diễn, tham gia các lớp đào tạo chuyên tu và giảng dạy tại trường nghệ thuật sân khấu 2 (nay là Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP HCM) vào những năm 1980.
Với tài năng và sự sáng dạ, ông nhanh chóng trở thành một nghệ sĩ tài hoa, trong nhiều lĩnh vực nghệ thuật. Đến năm 1998, ông bảo vệ thành công Luận văn Thạc sĩ Văn hóa tại Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, mở ra cánh cửa cho những nghiên cứu sâu sắc hơn về lĩnh vực nghệ thuật.
Thế nhưng, định mệnh lại thử thách ông một cách phủ phàng. Năm 2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo ra quyết định thu hồi bằng Thạc sĩ của ông vì lý do hành chính: thiếu bằng tốt nghiệp đại học chính quy chuyên ngành Đạo diễn Sân khấu. Quyết định này không chỉ hủy bỏ kết quả thi nghiên cứu sinh Tiến sĩ mà còn đẩy ông vào vòng xoáy của những cuộc tranh đấu pháp lý kéo dài. "Đó là những ngày khó nhọc, trăn trở nhất của tôi" - ông chia sẻ.
Bị thu hồi bằng cấp giữa sự nghiệp đang lên, ông đối mặt với sự nghi ngờ từ đồng nghiệp, áp lực từ dư luận và nỗi đau cá nhân khi niềm đam mê học thuật bị phủ bóng đen. Không khuất phục, ông đã khiếu nại lên Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cuộc đấu tranh kéo dài hơn một năm, với sự hỗ trợ từ Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Đến tháng 9-2010, Bộ đã công nhận giá trị lớp học chuyên tu khóa I (1982-1985) mà ông tham gia, mở đường cho sự sửa sai lịch sử.
Những kỷ niệm khó quên của đạo diễn Hữu Luân
"Tôi nhớ những bài viết đăng trên báo Người Lao Động lúc đó đã trở thành ngọn đuốc soi sáng, lên tiếng mạnh mẽ bảo vệ quyền lợi của tôi trong quá trình khiếu nại" – đạo diễn Hữu Luân chia sẻ.
Ông kể, từ tháng 5-2010, qua bài viết "Tốt nghiệp không cấp bằng (?!) " và "Hữu Luân khiếu nại Bộ GD-ĐT" , báo Người Lao Động đã mô tả chi tiết hành trình học tập gian nan của ông tại Trường Nghệ thuật Sân khấu II (nay là Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP HCM), từ lớp chuyên tu 1981-1984 được công nhận tương đương đại học, đến việc bảo vệ thành công Thạc sĩ Quản lý Văn hóa năm 1998 tại Đại học Văn hóa Hà Nội.
Đạo diễn Hữu Luân (Lê Hữu Luận) nhận bằng Tiến sĩ quản lý văn hóa ngày 18-11-2025
Những bài viết trên báo khi đó đã phỏng vấn các nhân chứng như: đạo diễn NSƯT Hoa Hạ, nhà báo Việt Hà và nhiều đạo diễn khác nói về quá trình học tập cùng đạo diễn Hữu Luân, nhấn mạnh sự vô lý của việc thu hồi bằng do "lỗi hệ thống" – từ Bộ Văn hóa đến các trường đào tạo – thay vì lỗi cá nhân.
Nhờ sức lan tỏa của báo chí, dư luận xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xem xét lại, dẫn đến quyết định công nhận giá trị lớp học chuyên tu chỉ vài tháng sau đó.
"Đối với tôi, hôm nay nhận bằng Tiến sĩ là một chiến thắng không chỉ của cá nhân mà còn là bài học về công bằng trong giáo dục. Từ đây, tôi không dừng lại mà tiếp tục hành trình nghiên cứu mới với khát khao cháy bỏng hơn bao giờ hết, đó là đóng góp sức mình cho sự nghiệp văn hóa nghệ thuật của TP HCM và của nước nhà" – đạo diễn Hữu Luân nói.
Ông đã hoàn thành xuất sắc quá trình nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Viện Nghệ thuật, Văn hóa, Thể thao, Du lịch Việt Nam, chuyên ngành Quản lý Văn hóa (mã số 9229042), dưới sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái và PSG.TS Bùi Hoài Sơn.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn chúc mừng tân tiến sĩ Hữu Luân
Với đề tài luận án "Quản lý đơn vị nghệ thuật công lập theo cơ chế tự chủ tại Trung tâm Tổ chức Biểu diễn và Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh" không chỉ phản ánh kinh nghiệm thực tiễn của ông mà còn là đóng góp sâu sắc cho lý thuyết quản lý văn hóa Việt Nam đương đại.
Hữu Luân truyền cảm hứng học tập cho thế hệ trẻ
Sau một thời gian miệt mài, ngày 25-12-2024, ông đã bảo vệ thành công luận án cấp Viện, nhận được sự nhất trí 100% từ hội đồng chấm – một minh chứng cho giá trị khoa học và tính khả thi của nghiên cứu.
Đạo diễn Hữu Luân trong lễ nhận bằng tiến sĩ ngày 18-11
Đạo diễn Hữu Luân chia sẻ: "Học tập và đam mê nghiên cứu là sứ mệnh của tôi". Hành trình mà ông đã đi qua là nguồn cảm hứng cho biết bao thế hệ nghiên cứu sinh, đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật.
Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh cơ chế tự chủ văn hóa, những đóng góp của ông sẽ là nền tảng quý giá, góp phần xây dựng một nền nghệ thuật Việt Nam chuyên nghiệp, sáng tạo hơn.
Tiến sĩ Lê Hữu Luận – đạo diễn Hữu Luân là biểu tượng của nghị lực và tài hoa. Hành trình của ông nhắc nhở thế hệ nghệ sĩ trẻ luôn thắp sáng ngọn lửa đam mê học tập để phụng sự đất nước.
Thanh Hiệp (Ảnh do nghệ sĩ cung cấp)