Đạp xe giúp giảm nguy cơ sa sút trí tuệ, Alzheimer

2 giờ trướcBài gốc

Đạp xe không chỉ tốt cho hành tinh, ví tiền và thể lực của bạn. Một nghiên cứu mới cho thấy, lựa chọn phương tiện này thay vì đi ô tô hay tàu điện còn có thể giúp bạn ngăn chặn sự suy giảm nhận thức theo tuổi tác.

Theo nghiên cứu được công bố trên JAMA Network Open, những người đi xe đạp có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ thấp hơn 19% và nguy cơ mắc Alzheimer thấp hơn 22% so với nhóm đi lại bằng phương tiện “thụ động” như ô tô, xe buýt hay tàu. Nghiên cứu phân tích gần 480.000 người tại Anh trong dự án UK Biobank - vốn theo dõi sức khỏe của hơn nửa triệu người từ 40 đến 69 tuổi, được tuyển chọn giai đoạn 2006-2010.

Liên kết giữa việc đạp xe và bộ não

Trong thời gian theo dõi trung vị 13,1 năm, có 8.845 người phát triển chứng sa sút trí tuệ và 3.956 ca mắc Alzheimer. Kết quả cho thấy:

Đi bộ hoặc kết hợp đi bộ giúp giảm 6% nguy cơ sa sút trí tuệ, nhưng lại có liên hệ với việc tăng 14% nguy cơ Alzheimer.

Đặc biệt, đạp xe hoặc kết hợp đạp xe có liên quan đến thể tích hồi hải mã (hippocampus) lớn hơn - khu vực não chịu trách nhiệm về trí nhớ và học tập.

"Đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy đạp xe không chỉ liên quan đến nguy cơ sa sút trí tuệ thấp hơn, mà còn gắn với việc tăng thể tích vùng hippocampus", TS Joe Verghese, Chủ nhiệm Khoa Thần kinh, Đại học Stony Brook (Mỹ) nhận định.

Vai trò của gien và lối sống

Nghiên cứu cũng phát hiện biến thể gien APOE ε4 - yếu tố di truyền mạnh nhất gây Alzheimer - có ảnh hưởng rõ rệt. Người không mang gien này có nguy cơ sa sút trí tuệ thấp hơn 26%, trong khi người có gien vẫn giảm 12% nếu duy trì hoạt động như đạp xe.

Nhóm chọn phương thức đi lại chủ động thường là phụ nữ, không hút thuốc, học vấn cao hơn, vận động nhiều hơn, BMI thấp và ít bệnh mãn tính. Với nhóm đạp xe, đa số là nam giới có lối sống lành mạnh hơn.

Ngược lại, mối liên hệ giữa việc đi bộ và nguy cơ Alzheimer cao hơn có thể do những người này vốn đã gặp khó khăn trong cân bằng hoặc lái xe, theo TS Glen Finney, chuyên gia thần kinh hành vi, Hệ thống Y tế Geisinger (Mỹ). TS Glen Finney lưu ý, tốc độ đi bộ cũng rất quan trọng: đi dạo chậm có thể không mang lại lợi ích bằng việc đi bộ nhanh và xa hơn.

Đạp xe có thể hỗ trợ tăng cường sức khỏe tim mạch, cải thiện tuần hoàn máu, thúc đẩy sự linh hoạt của não (neuroplasticity) và chuyển hóa bên trong cơ thể - Ảnh: CNN

Đạp xe có thực sự ngăn ngừa sa sút trí tuệ?

Trong khi đó, TS Sanjula Singh, nhà nghiên cứu tại Brain Care Labs - Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, cho rằng cần thận trọng: “Dữ liệu chỉ dựa vào báo cáo tự khai tại một thời điểm, nên chúng ta không biết thói quen thay đổi ra sao theo thời gian. Ngoài ra, hầu hết người tham gia là người da trắng và khỏe mạnh, nên kết quả có thể chưa phản ánh đầy đủ cho các cộng đồng khác”.

Singh nhấn mạnh: “Đây là nghiên cứu quan sát, không chứng minh đạp xe trực tiếp ngăn ngừa sa sút trí tuệ. Nó chỉ cho thấy mối liên hệ được tìm thấy”.

Lời khuyên cho bạn

Dù còn hạn chế, nghiên cứu củng cố thêm bằng chứng lâu nay rằng vận động thể chất mang lại lợi ích lớn cho não bộ. Đạp xe có thể hỗ trợ tăng cường sức khỏe tim mạch, cải thiện tuần hoàn máu, thúc đẩy sự linh hoạt của não (neuroplasticity) và chuyển hóa bên trong cơ thể. Ngoài ra, hoạt động này còn yêu cầu não bộ phối hợp nhiều chức năng - từ giữ thăng bằng, quan sát, điều khiển cơ thể - tạo ra tác động tích cực đến trí nhớ và khả năng tập trung.

Nếu bạn ít vận động và muốn bắt đầu đạp xe, các chuyên gia khuyên nên trao đổi với bác sĩ để xem bạn có đủ sức khỏe hay không. Hãy bắt đầu bằng những tuyến đường ngắn, an toàn và ưu tiên đường dành riêng cho xe đạp. Đừng quên đội mũ bảo hiểm, mặc đồ phản quang, gắn đèn nếu đi buổi tối, và tốt nhất nên đi cùng bạn bè.

Phố cổ Hội An - một trong những nơi lý tưởng để du lịch đi bộ và đạp xe - Video: K.N

Ngay cả khi đạp xe chỉ một vài lần mỗi tuần cũng có thể tạo khác biệt. Với người lo ngại về giao thông, xe đạp tập tại nhà cũng là một lựa chọn thay thế.

Với đi bộ, hãy đặt mục tiêu đi nhanh và liên tục, ít nhất 30 phút mỗi ngày, ở mức khiến bạn “nói chuyện hơi khó thở”. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị người trưởng thành nên tập 150 - 300 phút vận động aerobic cường độ vừa, hoặc 75 - 150 phút vận động mạnh mỗi tuần.

Nhật Hạ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/dap-xe-giup-giam-nguy-co-sa-sut-tri-tue-alzheimer-237841.html