Dấu ấn công binh xưởng Nam Bộ tại rừng Sác

4 giờ trướcBài gốc

Không chỉ nổi tiếng với Đoàn 10 Đặc công trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, nơi đây còn từng là địa điểm hình thành công binh xưởng Nam Bộ, góp phần chi viện vũ khí, tạo thế và lực quan trọng cho Cách mạng Tháng Tám 1945 và kháng chiến chống thực dân Pháp sau này.

Rừng Sác là khu vực hoạt động của xưởng công binh phục vụ, tiếp tế vũ khí trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Sức mạnh từ sáng tạo của nhân dân

Ngay sau khi thực dân Pháp xâm lược Nam Bộ, phong trào kháng chiến đã bùng nổ mạnh mẽ. Trước yêu cầu khẩn cấp về trang bị vũ khí, hàng loạt công binh xưởng đã ra đời. Ngoài các cơ sở sửa chữa, sản xuất ở Sài Gòn, Gia Định, nhiều xưởng được dựng lên tại ngoại thành và các tỉnh như rừng Sác, Bình Hòa, Bà Rịa, Tây Ninh… Các chi đội Giải phóng quân đều thành lập binh công xưởng để thu hồi, cải tiến và chế tạo vũ khí.

Nhà sử học Trần Văn Vượng, Hội Khoa học Lịch sử TP Hồ Chí Minh cho biết, tại vùng đất rừng Sác, những người thợ, chiến sĩ kháng chiến đã tận dụng sông nước ngập mặn, rừng đước, rừng bần hiểm trở để che giấu công binh xưởng. Dưới mái lá đơn sơ, họ ngày đêm cưa bom, lấy thuốc nổ, nghiên cứu chế tạo mìn, thủy lôi, súng cối… để kịp thời chi viện cho các mặt trận. Dù thiếu thốn nguyên vật liệu, máy móc nhưng với tinh thần sáng tạo, binh công xưởng đã sản xuất hàng vạn lựu đạn, mìn lõm, địa lôi, bộc phá... Nổi bật nhất là việc Chi đội 12 chế tạo thành công súng cối 65mm và cải tiến đạn cối để phù hợp chiến trường. Tại Mỹ Tho, thợ của xưởng Ba Son thậm chí tách đôi khẩu pháo cao xạ 24mm hai nòng, lắp lên hai thuyền để trang bị cho Chi đội 3 cơ động đánh địch trên sông… Những sáng tạo ấy cho thấy sự dũng cảm và trí tuệ của quân dân miền Nam.

“Nếu không có các công binh xưởng trên thì cuộc kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ khó lòng đứng vững trong những năm đầu. Vũ khí thu được của địch tuy có nhưng không đủ, chính các xưởng đã tạo nên thế chủ động, giúp lực lượng kháng chiến có cái để đánh giặc”, nhà sử học Trần Văn Vượng cho biết thêm.

Tượng đài tưởng niệm liệt sĩ Rừng Sác được xây dựng nhằm tưởng nhớ về chiến công của các chiến sĩ cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ.

Thạc sĩ Đỗ Thị Hồng Nhung, Giảng viên Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, điều đáng chú ý là các công binh xưởng ở Nam Bộ, trong đó có rừng Sác, vừa sản xuất vừa đào tạo thợ. Nhiều thế hệ công nhân, thợ thủ công từ đây đã trưởng thành, trở thành lực lượng kỹ thuật quan trọng cho quân giới trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Theo Thạc sĩ Đỗ Thị Hồng Nhung, công binh xưởng Nam Bộ chính là minh chứng cho sức mạnh sáng tạo vô hạn của nhân dân khi Tổ quốc lâm nguy. Rừng Sác, từ vùng sình lầy, rừng đước tưởng chỉ dành cho những người mưu sinh bằng nghề đánh bắt thủy hải sản, đã trở thành xưởng vũ khí bí mật, góp phần đưa Cách mạng Tháng Tám đến thắng lợi, đặt nền móng cho kháng chiến lâu dài sau này.

Căn cứ cách mạng oai hùng

Kết thúc những năm kháng chiến chống Pháp, bước sang giai đoạn chống Mỹ, rừng Sác - Cần Giờ tiếp tục chứng tỏ vị trí chiến lược đặc biệt. Với địa hình sông rạch chằng chịt, ngập mặn quanh năm, nơi đây trở thành “trận đồ bát quái” thiên nhiên lý tưởng để hình thành căn cứ cách mạng.

Năm 1966, Bộ Chỉ huy Miền quyết định thành lập Đặc khu quân sự rừng Sác, mật danh T10, lấy nhiệm vụ khống chế tuyến sông Lòng Tàu - huyết mạch vận chuyển của địch từ Biển Đông vào Sài Gòn. Đoàn 10 Đặc công rừng Sác ra đời, lập nên những chiến công vang dội, trong đó tiêu biểu là trận đánh đốt cháy kho xăng Nhà Bè tháng 12/1973, thiêu rụi 250 triệu lít xăng dầu, gây chấn động trong và ngoài nước.

“Chiến đấu ở rừng Sác không chỉ đối mặt với giặc Mỹ mà còn với cả cá sấu, rừng nước mặn. Nhiều đồng chí hy sinh vì thú dữ. Nhưng chúng tôi vẫn kiên cường bám trụ, bởi nếu mất rừng Sác, mất Lòng Tàu thì coi như cửa ngõ Sài Gòn bị phong tỏa”, cựu chiến binh Nguyễn Hữu Kỳ nhớ lại những ngày gian khó.

Hình ảnh chiến sĩ Hoàng Dương Chương dũng cảm chống lại cá sấu khi đang trinh sát hay những sáng kiến diệt cá sấu bằng mồi nổ TNT cho thấy sự khốc liệt và sáng tạo nơi đây. Dù địa bàn hoạt động khó khăn như vậy, nhưng trong 9 năm (1966 - 1975), Đoàn 10 đã tiến hành 595 trận đánh, tiêu diệt hơn 6.000 tên địch, bắn cháy và đánh chìm gần 500 tàu thuyền, xứng danh “cánh quân cảm tử của miền Đông Nam Bộ”.

Ngày nay, rừng Sác Cần giờ là điểm đến thu hút nhiều du khách đến tham quan.

Thiếu tướng Trần Thành Lập, cựu chiến binh rừng Sác, khẳng định: “Trận đánh kho xăng Nhà Bè là đỉnh cao nhưng không chỉ có vậy. Rừng Sác là nơi cho thấy sự bền bỉ của con người Việt Nam. Đoàn 10 đã biến một vùng đất chết vì chất độc hóa học thành biểu tượng sống mãi của ý chí chiến đấu”.

Ngày nay, Khu di tích Chiến khu rừng Sác được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Tại đây, nhiều hạng mục tái hiện như hầm trú ẩn, xưởng quân giới, cảnh sinh hoạt của bộ đội đặc công… giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn sự hy sinh, gian khổ của cha anh. Nghệ nhân Nguyễn Văn Rol, người thực hiện tượng đài tưởng niệm liệt sĩ rừng Sác, xúc động nói: “Mỗi nhát đục vào đá là một lời tri ân. 862 liệt sĩ đã ngã xuống nơi này, còn hàng trăm người chưa tìm được hài cốt. Họ đã hóa thân vào rừng đước, rừng bần, vào từng con nước triều để bảo vệ Tổ quốc”.

Ngày nay, lực lượng Thanh niên xung phong đang tiếp bước thế hệ cha anh để tiếp tục canh giữ và bảo vệ rừng Sác, Cần Giờ.

Theo các nhà nghiên cứu lịch sử Việt Nam, từ công binh xưởng trong kháng chiến chống Pháp đến căn cứ cách mạng trong kháng chiến chống Mỹ, rừng Sác - Cần Giờ mãi là biểu tượng của trí tuệ, lòng quả cảm và sức sống kiên cường. Vùng đất ngập mặn hiểm trở ấy đã nuôi dưỡng những sáng tạo quân giới độc đáo, che chở những chiến công vang dội và ghi dấu máu xương của hàng ngàn người con đất Việt. Ngày nay, khi đến với Khu di tích rừng Sác, người dân và du khách không chỉ tham quan, tìm hiểu lịch sử mà còn cảm nhận được tinh thần “đứng vững như cây đước, cây bần” của lớp lớp cha anh. Đó chính là nguồn động lực để thế hệ hôm nay và mai sau tiếp tục xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời kỳ mới.

Bài, ảnh: Nguyễn Hoàng/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phong-su-dieu-tra/dau-an-cong-binh-xuong-nam-bo-tai-rung-sac-20250901083423939.htm