Dấu ấn của Thành ủy Hà Nội trong Tổng khởi nghĩa 1945

3 giờ trướcBài gốc

Ngày 19/8/1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân cả nước tiến hành Tổng khởi nghĩa thắng lợi, đập tan chế độ phát xít, thực dân, phong kiến, đưa nhân dân ta từ thân phận nô lệ vùng lên làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của dân tộc.

Từ sự chuẩn bị lâu dài, gian khổ đến sự chủ động, kiên quyết về chủ trương, kịp thời về thời điểm, linh hoạt, mềm dẻo về sách lược, những quyết sách trong khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội được đánh giá là một điển hình mẫu mực, xứng đáng là ngọn cờ đầu trong toàn bộ thắng lợi của Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945.

Những ngày giữa tháng 8 lịch sử, ông Lê Đức Vân - cựu đoàn viên Đoàn thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu năm xưa bồi hồi nhớ lại một thời hào hùng không thể nào quên. Đã bước vào độ tuổi gần 100 nhưng ký ức thời trai trẻ của những thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu cách đây 80 năm vẫn in đậm trong tâm khảm của ông.

Ông Lê Đức Vân cho biết: "Từ lòng yêu nước, tinh thần kháng chiến quyết tâm giành lại độc lập, chúng tôi hăng say tham gia các hoạt động cứu quốc. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng vận động những thanh niên khác cùng tham gia".

Phá cuộc mít tinh tuyên truyền cho chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim, biến sự kiện đó trở thành cuộc biểu tình tuần hành của quảng đại quần chúng Thủ đô, ủng hộ Mặt trận Việt Minh là chiến công của Đoàn thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu, đồng thời ghi dấu ấn chỉ đạo điều hành rõ nét của Thành ủy Hà Nội khi đó.

Ông Nguyễn Tiến Hà - cựu đoàn viên Đoàn thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu cho hay: "Chủ trương của lãnh đạo thành phố là phá cuộc mít tinh đó thôi nhưng tinh thần anh em lên cao, khi đó Đoàn thanh niên cứu quốc cầm lá cờ đỏ và kêu gọi: 'Đồng bào theo sau tôi!' và cứ thế kéo nhau đi khắp Hà Nội".

Trước đó, Thành ủy Hà Nội cũng đặc biệt quan tâm tới công tác tuyên truyền, cổ vũ đông đảo thanh niên, học sinh và các tầng lớp nhân dân Thủ đô tham gia vào các lực lượng cứu quốc, ủng hộ Việt Minh.

Anh hùng Lực lượng vũ trang Trần Văn Nội, cựu Đoàn viên Đoàn Thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu cho biết: "Chúng tôi cũng ủng hộ, nấu cháo cho những người nghèo và từ đấy tuyên truyền cho Việt Minh đánh Pháp, đuổi Nhật, giành độc lập".

Trước những diễn biến có lợi cho cách mạng, Nhật đã đầu hàng Đồng Minh. Chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim hoang mang, dao động. Không chờ chỉ thị của Trung ương Đảng, đảm bảo tận dụng được thời cơ chín muồi, tối ngày 17/8/1945, Thường vụ xứ ủy Bắc kỳ và Thành ủy Hà Nội hạ quyết tâm tiến hành khởi nghĩa vào 10 giờ sáng ngày 19/8/1945.

Sáng sớm ngày 19/8/1945, Thủ đô Hà Nội đỏ rực màu cờ cách mạng. Hàng vạn quần chúng nhân dân với sức mạnh như thác đổ tập hợp về Quảng trường Nhà hát Lớn, mít tinh, rồi biểu tình thị uy vang dội, sau đó tỏa đi chiếm Phủ Khâm sai, Tòa Thị chính, Trại Bảo an binh và các địa điểm quan trọng trong thành phố. Trước sức mạnh áp đảo của cách mạng, hầu hết các công sở chính quyền địch đều nhanh chóng về tay nhân dân. Duy chỉ có tình hình phức tạp hơn tại Trại Bảo an binh Hàng Bài với quân số lính Nhật đông đảo và nhiều vũ khí.

Cách đây tròn 80 năm, Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Quyết tại Trại Bảo an binh Hàng Bài đã sáng tạo, chủ động tìm phương thức đấu tranh mới, đó là dùng tài ngoại giao quân sự với sự hậu thuẫn là khí thế cách mạng của quần chúng để vô hiệu hóa một lực lượng quân sự đông đảo, tinh nhuệ với đầy đủ vũ khí, khí tài của phát xít Nhật.

Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội đã thắng lợi hoàn toàn với sự ra đời của Ủy ban Nhân dân cách mạng Hà Nội vào ngày 20/8/1945. Chỉ trong một ngày, Thành ủy Hà Nội đã lãnh đạo nhân dân đấu tranh thắng lợi triệt để và không gây ra đổ máu, đóng vai trò quyết định thắng lợi của Tổng khởi nghĩa trong toàn quốc.

Đại tướng Nguyễn Quyết - nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội năm 1945 cho biết: "Thay đổi từ tấn công quân sự sang tấn công chính trị, tấn công ngoại giao, nên khi đó ta mới giành được chính quyền và không phải đổ máu". Nhận định, đánh giá về sự kiện trọng đại này, Tổng bí thư Trường Chinh nhấn mạnh: "Hà Nội thắng lợi, cả nước nhất định sẽ theo gương Hà Nội, cách mạng cả nước nhất định thành công". Còn đồng chí Trần Văn Giàu, nguyên Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ khẳng định: “Hà Nội xứng đáng là ngọn cờ đầu của tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945”.

PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà cho rằng: "Sự chủ động của Thành ủy Hà Nội khi đó được Trung ương đánh giá rất cao, đấy chính là một ngọn cờ, biểu tượng cho cách mạng vì Hà Nội là một trong những thành phố khởi nghĩa sớm nhất trong những thành phố lớn của miền Bắc. Đó cũng là lý do vì sao cả nước lấy ngày 19/8 - ngày Hà Nội giành được chính quyền làm ngày kỷ niệm Tổng khởi nghĩa Tháng 8, qua đó ghi nhận sự đóng góp cực kỳ quan trọng của Thành ủy Hà Nội".

80 năm đã trôi qua nhưng khí thế cách mạng hào hùng của những ngày Thu tháng 8/1945 vẫn còn nguyên giá trị thời đại và sức sống trường tồn. Đó chính là nguồn cội, là ngọn lửa soi đường, tiếp thêm sức mạnh nội sinh để Thủ đô Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung vững bước phát triển. Tự hào với truyền thống cách mạng của những thế hệ cha anh đi trước, những người con của Hà Nội hôm nay vẫn nguyện chung sức, đồng lòng tiếp tục đóng góp trí tuệ, công sức để xây dựng Thủ đô ngày càng phát triển, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam phồn vinh, thịnh vượng, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới.

Kỳ Long

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/dau-an-cua-thanh-uy-ha-noi-trong-tong-khoi-nghia-1945-353818.htm