'Đậu Bạc Định Công' – Làng nghề nghệ thuật kim hoàn giữa lòng Hà Nội

3 ngày trướcBài gốc

Sản phẩm kim hoàn của các nghệ nhân làng Đậu bạc Định Công chứa đụng nhiều giá trị văn hóa.

Nghề đậu bạc - Khi kim loại hóa thành nghệ thuật

Nghề kim hoàn có ba lĩnh vực chính: trơn, trạm và đậu. Trơn là làm những họa tiết hoa văn nhẵn bóng. Trạm là dùng những ve, thúc đục, khắc trên bề mặt. Trong đó, đậu bạc là kỹ thuật tinh xảo nhất, yêu cầu sự khéo léo và kiên trì cao. Những sợi bạc nhỏ như chỉ được kéo, se, tết lại để tạo thành các họa tiết tinh tế trên từng sản phẩm. Đây cũng là nét đặc trưng, riêng có của làng nghề Định Công, nơi còn được biết đến là đất tổ của nghề kim hoàn.

Nghệ nhân Quách Phan Tuấn Anh - Làng nghề đậu bạc Định Công.

Theo Nghệ nhân Quách Phan Tuấn Anh, Định Công là vùng đất có truyền thống lâu đời với nghề kim hoàn, nơi nhiều gia đình tại đây gắn bó với nghề qua nhiều thế hệ và anh may mắn khi sinh ra trong một gia đình làm nghề.

“Từ nhỏ tôi đã quen với hình ảnh cha ông tỉ mỉ bên từng món trang sức, chính những năm tháng quan sát ấy đã hun đúc trong tôi niềm đam mê và quyết định theo nghề. Càng gắn bó với nghề, tôi càng yêu thích và thấy rằng phải quyết tâm gìn giữ, phát triển nghề truyền thống của quê hương” – anh Tuấn Anh chia sẻ.

Sản phẩm đầu tiên của anh Tuấn Anh là một món trang sức nhỏ để tặng bạn bè. Có sản phẩm làm xong ngay nhưng cũng có cái phải sửa đi sửa lại nhiều lần mới hoàn thiện. "Lúc đó, tôi rất căng thẳng vì không hiểu sao mình làm mãi không được. Nhưng chỉ cần bố hướng dẫn một chút, tôi lại có thể làm thành công. Những kinh nghiệm đó dần dần thấm vào tôi, giúp tôi trưởng thành hơn trong nghề" - anh Tuấn Anh kể lại.

Anh Đỗ Ngọc Tuấn là một trong những học viên của Nghệ nhân Quách Phan Tuấn Anh, và đã có 9 năm gắn bó với nghề đậu bạc. Sinh ra và lớn lên ở Thái Bình, nơi nổi tiếng với nghề chạm bạc, điều này đã tạo nên cơ duyên đưa anh Tuấn đến với đậu bạc, để rồi anh quyết định sang Định Công xin theo học nghề và gắn bó đến nay.

Trong suốt những năm theo đuổi nghề, anh Tuấn nhận ra rằng để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh, đòi hỏi người thợ phải có sự chính xác gần như tuyệt đối. "Có những lúc chỉ cần dựng sai một li thôi là phải làm lại toàn bộ từ đầu. Công đoạn khó nhất chính là dựng hình – tạo khung xương cho sản phẩm. Nếu không cẩn thận, chỉ một sai lệch nhỏ cũng khiến tổng thể mất cân đối. Sau đó là công đoạn đậu bạc, nơi từng chi tiết nhỏ được ghép lại để tạo thành hoa văn hoàn chỉnh. Công đoạn này không chỉ cần sự khéo léo mà còn đòi hỏi độ chính xác cao để đảm bảo từng đường nét hài hòa với tổng thể” – anh Tuấn chia sẻ.

Từ hai sợi chỉ tròn cán dẹt vào nhau thành sợi mỏng gọi là chỉ se, sau đó đem đi nướng cho mềm để thành các sợi chỉ mỏng dùng để tạo sản phẩm.

Với anh Tuấn, mỗi sản phẩm đậu bạc không chỉ là một món trang sức mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, kết tinh từ đôi tay và sự kiên trì của người thợ. Dù đã có gần một thập kỷ gắn bó với nghề, anh vẫn không ngừng học hỏi và trau dồi kỹ năng để có thể tiếp tục phát triển trong lĩnh vực đầy thử thách nhưng cũng vô cùng tinh tế này.

Là một học viên làm nghề kim hoàn được hơn nửa năm, anh Đặng Văn Dương (Hà Nội) cho biết: “Đầu tiên cần phải có sự yêu nghề, đối với tôi làm nghề đậu bạc không chỉ cần sự tỉ mỉ và kiên trì, mà còn đòi hỏi óc sáng tạo và đôi tay khéo léo. Muốn thực sự giỏi, người thợ phải có hoa tay và con mắt thẩm mỹ tinh tường để thổi hồn vào từng chi tiết nhỏ nhất".

Gìn giữ nghề trước dòng chảy của hiện đại

Để hoàn thiện một sản phẩm đậu bạc, người thợ phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ, từ nấu bạc, kéo sợi, se bạc đến ghép họa tiết, hàn gắn và đánh bóng. Quá trình này không chỉ đòi hỏi kỹ thuật mà còn cần sự kiên nhẫn và sáng tạo. Một món trang sức nhỏ có thể làm trong vài tiếng, nhưng những tác phẩm tinh xảo có thể mất đến cả năm để hoàn thiện.

Một sản phẩm của thợ đậu bạc Định Công đòi hỏi nhiều công sức mới có giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ cao.

Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ, sản phẩm kim hoàn sản xuất công nghiệp xuất hiện ngày càng nhiều, tuy nhiên, giá trị của nghề đậu bạc thủ công vẫn không thể thay thế. Mỗi sản phẩm được làm bằng tay đều mang dấu ấn riêng của người thợ, thể hiện sự tinh tế trong từng đường nét, mỗi sản phẩm thủ công đều có hồn riêng. Nếu khách cần kích thước hay họa tiết đặc biệt, tôi có thể điều chỉnh ngay theo yêu cầu. Đó là điều mà máy móc không thể làm được.

"Nghề này không đòi hỏi nhiều về sức khỏe, chỉ cần sự kiên trì và khéo léo. Tôi mong muốn giúp thêm nhiều bạn có thể sống được bằng nghề, vừa giữ lửa truyền thống, vừa tạo sinh kế bền vững cho người lao động" - Nghệ nhân Quách Phan Tuấn Anh chia sẻ.

Với mong muốn bảo tồn và phát triển nghề đậu bạc, anh Tuấn Anh mở lớp đào tạo miễn phí cho các bạn trẻ có đam mê, đồng thời hợp tác với Trung tâm Nghị Lực Sống để dạy nghề cho người khuyết tật.

Dưới sự dẫn dắt của anh Tuấn Anh và các cộng sự, những lao động khuyết tật ở đây có thể chế tác thành thục, tạo ra những sản phẩm tinh xảo, mang tính thẩm mỹ cao. Họ luôn trau dồi kỹ năng chế tác cùng với sự sáng tạo mẫu mã để nghề đậu bạc có thể tồn tại và phát triển.

Sản phẩm thủ công được chế tác tinh xảo dưới đôi bàn tay khéo léo của những người thợ kim hoàn.

Giữa những biến động của thời đại, nghề đậu bạc được gìn giữ và không ngừng phát triển như một phần không thể thiếu trong dòng chảy của văn hóa Việt. Những người thợ đậu bạc Định Công như Nghệ nhân Quách Phan Tuấn Anh vẫn từng ngày “kết tinh” những sợi bạc nhỏ bé thành những tác phẩm nghệ thuật, lưu giữ giá trị của cha ông bao đời để lại.

Hồng Anh - Trà My

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/media/dau-bac-dinh-cong-lang-nghe-nghe-thuat-kim-hoan-giua-long-ha-noi-post14688.html