'Đau đầu' xử lý hàng tồn không chứng từ

7 giờ trướcBài gốc

Từ ngày 1-6, Nghị định 70/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, quy định tất cả hộ kinh doanh trên cả nước phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Đồng thời, hàng hóa lưu thông trên thị trường buộc phải có đầy đủ chứng từ, nguồn gốc xuất xứ. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều tiểu thương vẫn đang dựa vào nguồn hàng nhỏ lẻ, không có đầy đủ hóa đơn, khiến việc bán hàng gặp khó khăn. Trước áp lực từ quy định mới, nhiều người buộc phải tạm ngừng kinh doanh, chờ đợi hướng dẫn cụ thể từ cơ quan chức năng.

Có thể mất trắng

Ghi nhận tại các tuyến phố cổ, khu kinh doanh thời trang ở Hà Nội như Hàng Đào, Hàng Ngang, chợ Ninh Hiệp..., nhiều cửa hàng đóng cửa hoặc chỉ mở hé cửa để "né" kiểm tra. Chị N.H, tiểu thương tại chợ Ninh Hiệp (huyện Gia Lâm), cho biết lý do là hàng hóa tồn kho không có chứng từ. Nếu bị kiểm tra đột xuất, khả năng cao bị phạt hoặc tịch thu toàn bộ lô hàng. Chính quyền huyện Gia Lâm xác nhận hiện tượng này và đang triển khai tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh bổ sung hóa đơn, chứng từ theo đúng quy định.

Một số hộ kinh doanh ở chợ Bình Tây (TP HCM) vẫn đóng cửa, tạm ngừng buôn bán .Ảnh: NGUYỄN HẢI

Tại TP HCM, tình trạng cũng không khá hơn. Ở các chợ lớn như Bình Tây, An Đông, Tân Bình, Saigon Square..., nhiều sạp hàng đóng cửa, không khí mua bán ảm đạm. Bà Ứng Thị Liên, kinh doanh bánh mứt tại chợ Bình Tây, cho biết việc bắt buộc xuất hóa đơn khiến nhiều tiểu thương lúng túng vì không hiểu rõ đầu vào, đầu ra là gì, chưa kể các tình huống khách trả hàng hay nợ tiền. Mặc dù bà đã đầu tư phần mềm và máy tính tiền, song bà vẫn mong muốn được tập huấn và hướng dẫn cụ thể.

Ông Trương Phát, cũng kinh doanh tại chợ Bình Tây, bày tỏ sự đồng tình với chủ trương hóa đơn điện tử nhưng cho rằng tiểu thương cần được hướng dẫn tận nơi vì nhiều người không quen sử dụng công nghệ. Đồng thời, ông đề nghị cơ sở sản xuất và nhà cung cấp cũng phải có nghĩa vụ xuất hóa đơn đầu vào, tạo điều kiện cho tiểu thương hợp thức hóa hàng hóa. Tại các ngành kinh doanh đặc thù như túi xách, bà Nguyễn Thị Kim Loan mong có thêm thời gian xử lý hàng tồn, đồng thời đề nghị cơ quan chức năng đẩy mạnh kiểm soát hàng nhái thay vì đổ toàn bộ trách nhiệm lên tiểu thương.

Cũng tại chợ này, tiểu thương Trần Văn Thắng không ít người rơi vào cảnh khó khăn, buộc phải sang nhượng sạp với giá rẻ nhưng vẫn không ai mua vì phần lớn nguồn hàng không có hóa đơn, chứng từ, nếu gặp kiểm tra có thể mất trắng vì bị tịch thu, tiêu hủy. Do vậy, anh mong có thêm thời gian để giải quyết hàng tồn, đồng thời yêu cầu mối cung cấp hàng mới phải cung cấp chứng từ đầy đủ.

Tại chợ Tân Định (quận 1), nhiều tiểu thương cũng đang loay hoay với quy định mới trong khi khách vắng, hàng hóa tồn kho chưa có hướng dẫn xử lý. Chị Trân, chủ sạp 425-427, đã cài ứng dụng xuất hóa đơn trên điện thoại nhưng phần lớn khách lẻ không yêu cầu hóa đơn. Theo chị, việc xuất hóa đơn điện tử chưa thấy lợi ích rõ rệt nhưng quá trình bán hàng phức tạp hơn, nhất là khi chưa có hướng dẫn về xử lý hàng trả lại hay tồn kho. Bà Thu Châu, chủ sạp 423, cũng gặp khó khăn do không thao tác được công nghệ, phải nhờ người hỗ trợ.

Một số chủ tiệm tạp hóa cho rằng việc bán lẻ từng bịch muối, chai dầu mà vẫn phải xuất hóa đơn là bất cập. Ngoài ra, phần lớn hàng hóa nhập vào đều không có chứng từ nên việc kê khai thuế gặp trở ngại. Trong khi đó, một số hộ đã quen với hóa đơn điện tử cho khách sỉ như sạp trái cây Hồng Ba Lý cũng mong có thêm hướng dẫn rõ ràng để duy trì kinh doanh ổn định.

Xử lý thế nào?

Ghi nhận ý kiến của nhiều hộ kinh doanh, đại diện Ban Quản lý Trung tâm Thương mại An Đông cho biết nhiều tiểu thương đã kiến nghị được kê khai hàng tồn trước ngày 1-6 qua bảng kê và xin đóng thuế để hợp thức hóa nguồn hàng. Họ cũng đề xuất lùi thời điểm áp dụng hóa đơn điện tử sang đầu năm 2026 để có thêm thời gian thích nghi. Ngoài ra, tiểu thương mong giai đoạn chuyển tiếp không bị kiểm tra gắt gao để tránh ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, một số hộ phản ánh phần mềm hóa đơn điện tử hiện vẫn còn nhiều lỗi, dễ khiến khách hủy đơn. Do đó, họ đề nghị cung cấp phần mềm miễn phí, dễ sử dụng, hỗ trợ xuất hóa đơn gộp hoặc theo nhóm hàng, đồng thời duy trì chính sách thuế khoán phù hợp với đặc thù kinh doanh nhỏ.

Ngành kinh doanh vàng tại chợ này cũng đối diện nhiều khó khăn, khi mua lại vàng lẻ từ khách hàng không có hóa đơn đầu vào nhưng lại buộc phải xuất hóa đơn khi bán ra. Đa phần tiểu thương là người lớn tuổi, người Hoa, ít tiếp cận công nghệ nên rất cần được hỗ trợ cụ thể.

Theo ông Lê Quang Thiện, Trưởng Ban Quản lý chợ Tân Định, để chính sách đi vào thực tế, ngành thuế cần chủ động tổ chức tập huấn, hỗ trợ tiểu thương triển khai hóa đơn điện tử. Ông cũng đề xuất cần có chính sách hỗ trợ chi phí máy tính tiền, phần mềm để giảm áp lực tài chính cho hộ kinh doanh.

Dưới góc nhìn chuyên gia, TS Vũ Hoàng Linh, giảng viên Trường ĐH Kinh tế - ĐHQG Hà Nội, cho rằng điểm nổi bật của quy định mới là hóa đơn sẽ kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, giúp theo dõi sát sao dòng thu và giảm thất thu ngân sách. Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 được kỳ vọng mang lại sự công bằng, minh bạch cho hệ thống thuế. Tuy nhiên, theo ông Linh, đây là một bước chuyển lớn, tiềm ẩn nhiều thách thức, đặc biệt với các hộ ở vùng sâu, vùng xa hay nhóm tiểu thương nhỏ lẻ vì phải đầu tư thêm chi phí máy móc, phần mềm, chữ ký số...

Nghiêm trọng hơn, nếu tiểu thương không có hóa đơn đầu vào, họ có thể bị ấn định thuế cao do không chứng minh được chi phí hợp lý. Do đó, TS Linh khuyến nghị nên có lộ trình chuyển đổi linh hoạt, không áp dụng đồng loạt. Đồng thời, ông đề xuất phân tầng theo doanh thu, như: dưới 100 triệu đồng/năm được miễn thuế và không cần hóa đơn; từ 100 - 300 triệu đồng áp dụng sổ tay doanh thu hoặc app miễn phí; chỉ từ 300 triệu đồng trở lên mới bắt buộc dùng hóa đơn điện tử.

Việc triển khai cũng nên ưu tiên các ngành dễ áp dụng như ăn uống, dịch vụ đô thị rồi mới mở rộng ra vùng sâu vùng xa, song song với đào tạo kỹ năng sử dụng công nghệ. "Quan trọng hơn, để tạo dựng niềm tin, Nhà nước cần miễn truy thu thuế quá khứ với các hộ kinh doanh kê khai trung thực khi chuyển sang hệ thống mới" - chuyên gia này nhấn mạnh.

Khuyến nghị từ cơ quan thuế

Một cán bộ Chi cục Thuế khu vực II cho biết trước ngày 1-6, doanh thu của các hộ kinh doanh được ấn định dựa trên quan sát của cán bộ thuế và chính quyền địa phương, thường thấp hơn nhiều so với thực tế. Thực trạng này dẫn đến thất thu thuế lớn, đặc biệt trong thương mại điện tử. Hiện cơ quan thuế đang phối hợp với ngân hàng và các đơn vị liên quan để truy vết dòng tiền, xác định lại doanh thu và truy thu thuế. Có trường hợp doanh thu thực tế lên tới hàng trăm tỉ đồng.

Từ thời điểm 1-6, nếu doanh thu thực tế của hộ vượt quá 50% so với mức khoán đã ấn định, cơ quan thuế sẽ điều chỉnh và thu thuế theo doanh thu thật. Khi đó, số thuế phải nộp mỗi tháng sẽ tăng lên đáng kể.

Với hàng tồn không có hóa đơn trước ngày 1-6, ông Nguyễn Hoa Bắc, Trưởng Phòng Quản lý hộ kinh doanh, cá nhân và thu khác (Chi cục Thuế khu vực II ) khuyến nghị hộ kinh doanh lập bảng kê từng loại hàng hóa và cơ quan thuế sẽ có hướng dẫn xử lý trong thời gian tới.

Sở Công Thương TP HCM cũng đang làm việc với Cục Quản lý thị trường để xử lý tình trạng hàng tồn không có chứng từ. Theo quy định, hàng hóa không có hóa đơn hợp pháp sẽ bị tạm giữ, thu hồi hoặc tiêu hủy. Việc xử lý sẽ tuân theo quy định pháp luật và do cơ quan có thẩm quyền chịu trách nhiệm thực hiện.

Trong khi đó, ông Nguyễn Ngọc Tịnh, Phó Chủ tịch Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP HCM (HTCAA), lưu ý từ nay trở đi, khi mua hàng hóa, hộ kinh doanh nhất quyết phải lấy hóa đơn, chứng từ để chứng minh với các cơ quan quản lý nhà nước đầu vào phù hợp với hàng hóa đầu ra.

Hơn 16.000 hộ đăng ký hóa đơn điện tử

Liên quan đến việc một số hộ kinh doanh nhỏ lẻ che giấu doanh thu, giảm thiểu số thuế phải nộp, bằng cách bán ra rất nhiều hàng hóa nhưng không xuất hóa đơn điện tử, ông Nguyễn Tiến Dũng, Chi cục phó Chi cục Thuế khu vực II ( TP HCM), cho biết các đội thuế trên địa bàn TP HCM đã có kế hoạch kiểm tra hộ kinh doanh xuất hóa đơn điện tử. Nếu hộ nào bán hàng không xuất hóa đơn điện tử sẽ bị phạt tiền lên đến 10 triệu đồng theo quy định tại Nghị định 125 của Chính phủ.

Theo ông Dũng, sau khi quy định về hóa đơn điện tử có hiệu lực từ ngày 1-6, một số hộ kinh doanh đóng cửa với nhiều lý do khác nhau. Thế nhưng, đến nay nhiều hộ đã mở kinh doanh trở lại và đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế đã lên tới 16.200 hộ, tăng thêm 2.200 so với số liệu của ngày 10-6 là 14.000 hộ. Còn số lượng doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối với cơ quan thuế là 31.000 đơn vị.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/dau-dau-xu-ly-hang-ton-khong-chung-tu-19625061621550669.htm