Rối loạn tuyến giáp là tình trạng rất phổ biến. Ước tính, khoảng 12% dân số sẽ gặp vấn đề liên quan đến chức năng tuyến giáp trong suốt cuộc đời.
Đặc biệt, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 8 lần nam giới, tình trạng này cũng tăng dần theo tuổi.
Một trong những rối loạn thường gặp là suy giáp – khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone cần thiết cho cơ thể. Điều này có thể ảnh hưởng đến trao đổi chất, trí nhớ, cảm xúc và cả chu kỳ kinh nguyệt...
Nếu bạn đang thấy những thay đổi khó lý giải trong cơ thể, hãy xem mình có những dấu hiệu sau không:
Mệt mỏi kéo dài
Một trong những triệu chứng phổ biến nhất là cảm giác kiệt sức dù ngủ đủ giấc. Hormone tuyến giáp ảnh hưởng lớn đến sự trao đổi chất và năng lượng của cơ thể.
Ví dụ trong tự nhiên, động vật ngủ đông có mức hormone tuyến giáp giảm mạnh trước khi bước vào kỳ nghỉ đông – cho thấy sự liên quan trực tiếp giữa hormone này và trạng thái mệt mỏi, chậm chạp.
Nghiên cứu: Trong một khảo sát trên 138 người bị suy giáp, phần lớn cho biết họ kiệt sức cả về thể chất và tinh thần. 50% cảm thấy mệt mỏi kéo dài, 42% ngủ nhiều hơn bình thường.
Ảnh minh họa (nguồn Internet)
Tăng cân không rõ lý do
Người bị suy giáp thường tăng cân dù ăn uống, vận động không thay đổi.
Nguyên nhân là do khi hormone tuyến giáp giảm, cơ thể sẽ giảm tốc độ trao đổi chất, đồng thời gửi tín hiệu tới gan, cơ và mô mỡ để giữ lại năng lượng thay vì đốt cháy.
Một nghiên cứu cho thấy người mới được chẩn đoán suy giáp có thể tăng từ 7 đến 14 kg trong vòng một năm – mà không thay đổi lối sống đáng kể.
Cảm thấy lạnh hơn bình thường
Nhiệt lượng trong cơ thể là sản phẩm phụ của quá trình đốt cháy calo. Khi tuyến giáp hoạt động kém, cơ thể giảm sinh nhiệt, khiến người bệnh dễ cảm thấy lạnh, đặc biệt ở tay chân.
Có tới 40% người bị suy giáp báo cáo rằng họ cảm thấy nhạy cảm với lạnh hơn người bình thường.
Đau nhức cơ, yếu cơ, chuột rút
Suy giáp có thể chuyển cơ thể sang trạng thái dị hóa – tức là phân hủy mô cơ để tạo năng lượng do thiếu hormone. Kết quả là cơ bắp yếu hơn, dễ đau nhức hoặc chuột rút.
Một nghiên cứu ghi nhận 34% người suy giáp bị chuột rút dù không vận động mạnh.
Rụng tóc – tóc thô xơ hơn
Các nang tóc tái tạo nhanh và rất nhạy cảm với hormone tuyến giáp. Khi hormone thiếu, tóc sẽ ngừng mọc mới, dẫn đến rụng nhiều, sợi tóc trở nên khô hơn, dễ gãy hơn.
Khoảng 25–30% người khám vì rụng tóc có chỉ số hormone tuyến giáp thấp. Tỷ lệ này lên đến 40% ở người trên 40 tuổi.
Biến chứng của suy giáp - Ảnh minh họa BV Nội tiết TƯ
Da khô, ngứa hoặc bong tróc
Tuyến giáp ảnh hưởng đến quá trình tái tạo da. Khi hormone thiếu, các tế bào sừng không bong đúng chu kỳ, dẫn đến tình trạng da khô, thô ráp, dễ ngứa.
Có tới 74% người bị suy giáp gặp phải tình trạng da khô. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khoảng 50% người không bị suy giáp cũng có da khô do các nguyên nhân khác.
Ngoài ra, suy giáp do nguyên nhân tự miễn (như Hashimoto) có thể gây phù niêm – hiện tượng da sưng đỏ, phù nề đặc trưng.
Trầm cảm, lo âu
Hormone tuyến giáp tác động mạnh đến tâm trạng và hệ thần kinh trung ương. Khi nồng độ hormone thấp, người bệnh có thể rơi vào trạng thái buồn bã, mất hứng thú, lo lắng, hoặc dễ kích động.
64% phụ nữ và 57% nam giới bị suy giáp có các dấu hiệu trầm cảm. Điều trị suy giáp bằng hormone có thể cải thiện rõ rệt triệu chứng tâm lý.
Lưu ý đặc biệt: Ở phụ nữ sau sinh, dao động nội tiết là nguyên nhân chính dẫn đến suy giáp – và là yếu tố góp phần gây trầm cảm sau sinh.
Suy giảm trí nhớ, khó tập trung ("sương mù não")
Nhiều người bị suy giáp mô tả cảm giác đầu óc “mơ màng, lơ mơ” – hay còn gọi là “brain fog”. Họ khó tập trung, dễ quên, làm việc chậm và không còn sự linh hoạt tinh thần như trước.
Táo bón kéo dài
Suy giáp làm chậm nhu động ruột, gây ra táo bón dai dẳng dù ăn uống đủ chất xơ. Táo bón ảnh hưởng đến 17% người bị suy giáp, so với chỉ 10% người không bị. Trong đó, 20% người suy giáp cho biết tình trạng này ngày càng nặng.
Kinh nguyệt ra nhiều hoặc rối loạn
Hormone tuyến giáp ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, hoạt động buồng trứng và nội mạc tử cung. Có tới 40% phụ nữ suy giáp báo cáo kinh nguyệt ra nhiều hoặc không đều, trong khi tỷ lệ này ở phụ nữ khỏe mạnh chỉ khoảng 26%.
Suy giáp là rối loạn mạn tính nhưng có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và điều trị đúng.
ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn (Giảng viên trường Đại học Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội)
Thúy Nga - ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn