Hình ảnh lốc xoáy trong bão số 10. Ảnh: NDCC
Sáng 29/9, ngoài những tác động tiêu cực từ cơn bão số 10 (bão Bualoi), các hiện tượng thời tiết bất thường như gió mạnh, mưa lớn, đặc biệt là lốc xoáy kinh hoàng xuất hiện tại tỉnh Ninh Bình, đã khiến nhiều người thương vong và gây ra nhiều thiệt hại về tài sản cho người dân.
Sau hiện tượng trên, các chuyên gia khí tượng của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn), đã có phân tích về nguyên nhân, đưa ra cách nhận diện dông lốc, lốc xoáy và khuyến cáo người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin dự báo thời tiết để phòng tránh.
Dông là hiện tượng khí quyển quy mô nhỏ, đặc trưng bởi một hoặc một tổ chức mây đối lưu sâu và luôn đi kèm theo đó là hiện tượng sấm, sét và thường kèm theo gió mạnh, mưa lớn, đôi khi có mưa đá. Ở những vùng có giông, các yếu tố khí tượng thường thay đổi đột ngột như: nhiệt độ, độ ẩm không khí, khí áp, hướng và tốc độ gió. Dông được hình thành khi có đối lưu mạnh trong đó sự phát triển đối lưu ở trong mây có ý nghĩa rất lớn đối với sự tạo ra dông.
Lốc là một hiện tượng gió xoáy cực mạnh, xảy ra trong một phạm vi nhỏ, hàng chục tới hàng trăm mét và tồn tại trong một thời gian ngắn. Đi kèm với hiện tượng lốc là dông và mưa đá. Nguyên nhân sinh ra gió lốc là những dòng khí nóng bốc lên cao một cách mạnh mẽ. Trong những ngày nóng nực của mùa hè, mặt đất bị đốt nóng không đều nhau, một khoảng nào đó hấp thụ nhiệt thuận lợi sẽ nóng hơn, tạo ra một vùng khí áp giảm và tạo nên dòng thăng, không khí lạnh hơn ở xung quanh tràn đến tạo thành hiện tượng gió xoáy, tương tự như trong cơn bão nhưng ở quy mô nhỏ hơn rất nhiều.
Theo giới chuyên gia khí tượng thủy văn, các trận lốc xoáy có quy mô rất nhỏ (vài chục tới vài trăm mét), thời gian xảy ra ngắn (vài phút tới vài chục phút) và thường chỉ được ghi nhận ở những vùng không gian rộng như các cánh đồng, dọc các đường cao tốc và ít khi ghi nhận được trong thành phố do không gian chật hẹp hơn.
Vì vậy, để phòng, tránh dông lốc có thể xảy ra, nhất là thời điểm trước và sau bão, người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin dự báo thời tiết để phòng tránh.
Đặc biệt, người dân lưu ý khi phát hiện (nhìn thấy) các dấu hiệu của cơn dông như mây đen, không khí lạnh và gió mạnh nên tìm nơi trú ẩn hoặc ở trong nhà không nên ra ngoài đường. Khi đang ở trong nhà, người dân cần đóng chặt và cài cửa ra vào và cửa sổ, núp dưới các vật nặng như gầm bàn, gầm giường, đề phòng lốc xoáy.
Đối với những trường hợp ở gần vị trí xảy ra dông lốc, lốc xoáy, người dân nên trú ẩn vào những nơi chắc chắn, không trú ẩn ở những nơi như nhà để xe, lều tạm.
Cùng với đó, cơ quan khí tượng thủy văn cũng khuyến cáo người dân hạn chế sử dụng điện thoại trong khi có dông, sét; trừ trường hợp rất cần thiết; tránh các chỗ ẩm ướt như phòng tắm, bể nước, vòi nước vì đó là các vật dễ bị sét đánh lan truyền.
Trong trường hợp đang đi ngoài trời, nếu thấy trời nổi giông gió, người dân cần tìm ngay nơi tránh trú an toàn; không chạy cùng hướng với đường đi của dông lốc.
Quang Trung