Ung thư não thứ phát khác với u não nguyên phát ở chỗ khối u không bắt nguồn từ chính não, mà là do tế bào ung thư từ cơ quan khác trong cơ thể lan lên. Các khối u này có cùng loại tế bào với khối u nguyên phát. Ví dụ, nếu ung thư phổi di căn lên não, khối u tại não sẽ chứa tế bào ung thư phổi.
Theo bác sĩ Bệnh viện K, khoảng 10 đến 20% người trưởng thành mắc ung thư ác tính sẽ gặp tình trạng di căn não, phổ biến gấp 10 lần u não nguyên phát.
Trong những thập kỷ gần đây, số ca ghi nhận ngày càng nhiều, một phần nhờ sự phát triển của các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, mặt khác do các phương pháp điều trị toàn thân giúp bệnh nhân sống lâu hơn, tạo điều kiện cho tế bào ung thư có thời gian di căn đến não.
Khối u di căn hình thành bởi sự tấn công của những khối u ác tính khởi điểm.
Một số loại ung thư thường di căn đến não gồm:
- Ung thư phổi: chiếm khoảng 50% các trường hợp u não thứ phát. Trước kia tiên lượng rất xấu, nhưng hiện nay với phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và xạ phẫu, nhiều bệnh nhân đã được cải thiện đáng kể chất lượng sống.
- Ung thư vú: chiếm khoảng 14 - 20% trường hợp. Ước tính 5 - 16% bệnh nhân ung thư vú gặp di căn não, thường ở giai đoạn muộn. Nguy cơ cao hơn ở phụ nữ tiền mãn kinh.
- Ung thư hắc tố: được xem là một trong những thể bệnh nguy hiểm nhất. Tế bào ung thư hắc tố có khả năng vượt qua hàng rào máu não và có thể di căn ngay từ giai đoạn sớm.
- Các ung thư khác: như thận, đại tràng… cũng tiềm ẩn nguy cơ di căn lên não.
Triệu chứng di căn não thường phụ thuộc vào vị trí, kích thước và số lượng khối u. Người bệnh có thể gặp:
- Đau đầu dai dẳng: ngày càng nặng, kèm buồn nôn, nôn do tăng áp lực nội sọ.
- Động kinh, co giật: do hoạt động điện bất thường trong não.
- Tê bì, yếu liệt: có thể liệt nửa người hoặc toàn thân.
- Thay đổi tính cách, rối loạn trí nhớ: dễ nhầm lẫn, mất tập trung, thay đổi tâm trạng.
- Rối loạn thị giác: mờ mắt, mất thị lực từng phần hoặc toàn bộ.
- Nói khó, diễn đạt khó hiểu: nếu khối u ảnh hưởng vùng ngôn ngữ.
- Mất thăng bằng, phối hợp kém: khó đi lại, dễ té ngã.
- Triệu chứng khác: khó nuốt, giảm thính lực, tiểu tiện không tự chủ…
Các chuyên gia Bệnh viện K nhấn mạnh, ung thư não thứ phát là biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và tiên lượng của bệnh nhân.
Người mắc ung thư cần tuân thủ phác đồ điều trị, tái khám định kỳ để tầm soát di căn, đồng thời báo ngay cho bác sĩ khi xuất hiện các triệu chứng thần kinh bất thường như đau đầu, co giật, thay đổi thị giác hay rối loạn hành vi.
“Phát hiện sớm di căn não và điều trị kịp thời có thể giúp người bệnh kéo dài thời gian sống, giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống” - bác sĩ Bệnh viện K khuyến cáo.
Bá Hiển