Bệnh lý khớp vai thường khó chẩn đoán, vì khớp vai có cấu trúc giải phẫu phức tạp, bao gồm nhiều khớp (khớp ổ chảo – chỏm cánh tay, khớp cùng vai – đòn) và hệ thống các gân chóp xoay, dây chằng phức tạp để giữ khớp vai có biên độ vận động lớn. Đôi khi bệnh lý khớp vai còn cần phân biệt với bệnh lý cột sống cổ.
Dưới đây là những bệnh lý khớp vai thường gặp
Rách chóp xoay
Triệu chứng đầu tiên là đau ở vùng vai, cơn đau có đặc điểm lan lên cổ, lan xuống cánh tay. Viêm gân cơ chóp xoay thường đau vào ban đêm, đau khi nằm nghiêng sang bên tổn thương. Bệnh lâu ngày dẫn đến rách chóp xoay làm bệnh nhân cử động vai khó khăn. Bệnh nhân có cảm giác yếu cánh tay, khó thực hiện các động tác như chải đầu, mặc áo, đưa tay ra phía sau đầu.
Khi rách chóp xoay nặng, bệnh nhân không thể giơ tay lên đầu được hoặc khi giơ tay lên đầu được nhưng khi hạ xuống thì tay sẽ rơi đột ngột (Nghiệm pháp rơi cánh tay).
Chóp xoay là một nhóm gốm bốn cơ quanh khớp vai có tác dụng để chỏm xương cánh tay "quay quanh" ổ chảo. Chấn thương chóp xoay gặp trong các môn thể thao sử dụng tay (quần vợt, cầu lông, bóng bàn, golf …) hoặc khi ngã đập vai xuống nền cứng. Đôi khi là do hiện tượng "vận động khớp vai quá nhiều – overuse" dẫn tới các vi chấn thương ở các sợi gân, tổn thương tích lũy theo thời gian dẫn tới đứt chóp xoay.
Việc điều trị kết hợp điều trị nội khoa và vật lý trị liệu trong giai đoạn ban đầu khi các triệu chứng nhẹ, khi điều trị nội khoa không cải thiện cần phẫu thuật nội soi khâu chóp xoay.
Nếu có dấu hiệu của bệnh viêm, rách chóp xoay như đau, hạn chế vận động khớp vai… thì cần đi khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, không đắp lá hoặc tiêm khớp vai ở những cơ sở không đủ sự tin cậy.
Đau khớp vai là vấn đề thường gặp ở người lớn tuổi.
Đông cứng khớp vai
Đông cứng khớp vai là một bệnh lý tại khớp vai được đặc trưng bởi tình trạng đau và hạn chế vận động khớp vai, cả vận động chủ động và thụ động. Vận động chủ động là khi bạn tự thực hiện các động tác của khớp vai. Đau và hạn chế vận động khớp vai khiến người bệnh giảm khả năng thực hiện các công việc thường ngày như cởi áo, chải tóc, cởi dây áo lót, gãi lưng… Kể cả khi đau giảm đi thì vận động vẫn bị hạn chế.
Đông cứng khớp vai khá phổ biến, thường xuất hiện ở những người bệnh tuổi từ 50 đến 60, hiếm khi gặp ở người bệnh dưới 40 tuổi. Bệnh gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới.
Đông cứng khớp vai thường chỉ ảnh hưởng tới một khớp vai (bên phải hoặc trái) và có thể tự thoái lui, nhưng thường sẽ kéo dài từ 2 đến 3 năm hoặc dài hơn nếu không được điều trị. Bệnh có thể xuất hiện ở bên vai còn lại.
Điều trị đông cứng khớp vai rất đa dạng, phụ thuộc vào mức độ triệu chứng lâm sàng và giai đoạn bệnh, bao gồm nội khoa (dùng thuốc giảm đau, chống viêm…), phục hồi chức năng và phẫu thuật.
Viêm bao hoạt dịch khớp vai
Viêm bao hoạt dịch khớp vai xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, triệu chứng cũng khác biệt tùy theo mức độ nghiêm trọng. Tình trạng này gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày, thậm chí nhiều trường hợp còn để lại một số biến chứng nguy hiểm.
Triệu chứng viêm bao hoạt dịch khớp vai là đau xung quanh vị trí bên ngoài vai hoặc đầu vai. Đau khi chạm vào vai. Phạm vi chuyển động bình thường của khớp vai bị hạn chế. Vùng quanh vai bị sưng và đỏ, tuy nhiên sưng không đáng kể vì thông thường bao hoạt dịch bị viêm chỉ dày lên khoảng 0,5mm so với ban đầu. Đau vai khi thực hiện động tác nâng cánh tay lên.
Cơn đau có xu hướng trở nên trầm trọng hơn vào ban đêm, đặc biệt là khi nằm lên vùng vai bị tổn thương hoặc giữ cố định vai trong một thời gian dài. Nếu các triệu chứng trên xuất hiện cùng dấu hiệu sốt thì có thể đã bị nhiễm trùng. Trong trường hợp này người bệnh cần liên hệ sớm với bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán kịp thời.
Viêm bao hoạt dịch vai mạn tính và tái phát liên tục sẽ làm tăng nguy cơ làm hỏng bao hoạt dịch, theo thời gian gây ảnh hưởng đến khả năng vận động của vai.
Vi khuẩn gây viêm có thể lây lan đến các bộ phận và cơ quan khác trong cơ thể. Trường hợp nặng như nhiễm trùng huyết có thể đe dọa đến tính mạng.
Điều trị viêm bao hoạt dịch vai thường uống thuốc chống viêm và giảm đau, kết hợp phục hồi chức năng. Đa phần bệnh nhân đáp ứng tốt khi được tiêm thuốc chống viêm vào "cấu trúc phần mềm" bị viêm.
Tóm lại: Đau khớp vai ở người lớn tuổi là vấn đề thường gặp, vì vậy khi có biểu hiện người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn cụ thể. Tuyệt đối không tự điều trị có thể dẫn đến những biến chứng nguy hại tới sức khỏe.
BS Nguyễn Văn Ngọc