Đâu là nút thắt làm khó ngành vàng trang sức suốt 13 năm?

một giờ trướcBài gốc

Mới đây, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) đã có văn bản gửi Chủ tịch Quốc hội, Ủy Ban Pháp luật và Tư pháp Quốc Hội và Ủy Ban Kinh tế và Tài chính Quốc Hội trong đó đề xuất loại bỏ ngành nghề kinh doanh có điều kiện đối với ngành vàng tại Dự thảo Luật đầu tư.

Kiến nghị này xuất phát từ thực tế nhiều năm liền doanh nghiệp trong ngành gặp bế tắc về nguồn nguyên liệu để sản xuất.

Theo đó, VGTA kiến nghị loại bỏ hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ và xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu cho lĩnh vực này ra khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Hiệp hội đề xuất chỉ giữ quy định kinh doanh có điều kiện đối với vàng miếng, sản phẩm phái sinh vàng và sàn giao dịch vàng.

Phần lớn các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức phải hoạt động cầm chừng, chỉ đạt khoảng 30% công suất. Ảnh minh họa

Doanh nghiệp "khát" nguyên liệu hơn một thập kỷ

Hàng chục năm qua, các doanh nghiệp ngành vàng trang sức gặp rất nhiều khó khăn về nguyên liệu đầu vào để sản xuất vàng trang sức, mặc dù các doanh nghiệp đã đầu tư vốn lớn vào máy móc, công nghệ, thiết bị, nhà xưởng và thu hút hàng vạn lao động lành nghề.

Với năng lực, trình độ hiện nay, các doanh nghiệp không những đủ khả năng sản xuất, chế tác vàng trang sức đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn đủ năng lực cạnh tranh xuất khẩu ra thị trường thế giới, tái tạo nguồn ngoại tệ cho đất nước.

VGTA cho biết: Hơn 13 năm qua, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh vàng trang sức không được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu. Điều này khiến việc sản xuất, chế tác vàng trang sức gặp khó khăn dù doanh nghiệp đã đầu tư lớn về máy móc và nhân lực.

Không được phép nhập khẩu, doanh nghiệp buộc phải mua lại vàng trong dân để làm nguyên liệu, nhưng cách làm này lại kéo theo rủi ro pháp lý. Thực tế là qua các đợt kiểm tra, thanh tra xử phạt hành chính trong 9 tháng đầu năm 2025, nhiều doanh nghiệp thu mua vàng từ người dân đã phải gánh chịu rủi ro, bị xử phạt hành chính do không chứng minh được nguồn gốc nguyên liệu thu mua trôi nổi.

Vì vậy, trong nhiều năm qua các doanh nghiệp không có nguyên liệu đầu vào để sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ, rất nhiều doanh nghiệp đã phải tạm dừng hoạt động hoặc thu hẹp sản xuất kinh doanh, phần lớn các doanh nghiệp phải hoạt động cầm chừng, chỉ đạt khoảng 30% công suất.

Tình trạng này kéo theo nhiều hệ lụy cho nền kinh tế, cho thị trường đó là nguồn cung vàng trang sức mỹ nghệ không đủ đáp ứng cho thị trường, giá tăng nhưng các doanh nghiệp phải cắt giảm lao động, dừng hoạt động hoặc thu hẹp sản xuất, ảnh hưởng đến thu ngân sách và tình trạng buôn lậu vàng càng phức tạp.

Doanh nghiệp cũng sẽ gặp rủi ro nếu mua vàng từ người dân mà không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc. Ảnh: T.L

Tiềm năng xuất khẩu tỉ đô

VGTA dẫn chứng tại Luật Đầu tư 2020 quy định ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện là ngành nghề phải đáp ứng điều kiện cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.

Nhìn nhận dưới góc độ pháp lý, Hiệp hội cho rằng sản xuất vàng trang sức là hoạt động kinh doanh thông thường, không thuộc nhóm ngành nghề nêu trên. Tuy nhiên, qua rà soát đối với ngành vàng theo Luật đầu tư 2020 tại Nhóm 226 Phụ lục 4 quy định “Kinh doanh vàng” là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Thực tế hoạt động sản xuất chế tác vàng trang sức mỹ nghệ; xuất, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức là hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường; không thuộc đối tượng quy định tại Khoản 1 Điều 7 Luật Đầu tư. Đặc biệt hơn, sản xuất chế tác vàng trang sức mỹ nghệ tạo giá trị gia tăng rất lớn trong sản phẩm (lên đến 25-35% giá trị sản phẩm) và là một trong rất ít những ngành nghề tạo ra sản phẩm xuất khẩu tái tạo lại được nguồn ngoại tệ cho đất nước.

Với thực trạng khó khăn của hoạt động kinh doanh vàng trang sức và cơ sở pháp lý nêu trên, Hiệp hội kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan chức năng xem xét loại bỏ ra khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ; xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu cho sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ.

Tại văn bản 108/2024, Ngân hàng Nhà nước cũng báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ là hoạt động sản xuất kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ là hoạt động kinh doanh thông thường và kiến nghị xem xét bãi bỏ quy định điều kiện kinh doanh đối với lĩnh vực này.

Quay trở lại thị trường trong nước, theo tính toán của VGTA, nhu cầu vàng làm nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, vàng trang sức trung bình khoảng 50 tấn/năm, tương đương khoảng 5 tỉ USD/năm (tức khoảng 420 triệu USD/tháng).

Nếu được nhập khẩu để sản xuất và xuất khẩu 25 tấn, ngành vàng có thể thu về 3,5 - 5 tỉ USD. Trong đó giá trị sức lao động chiếm tới trên 30% giá trị sản phẩm xuất khẩu, không những đáp ứng cho nhu cầu thị trường trong nước mà còn xuất khẩu tái tạo lại được nguồn ngoại tệ khá lớn cho đất nước.

Ông Trần Duy Phương, chuyên gia ngành vàng cho rằng, việc gỡ bỏ điều kiện kinh doanh được kỳ vọng sẽ mở đường cho ngành vàng trang sức phát huy đúng tiềm năng, trở thành ngành xuất khẩu tỉ đô trong tương lai gần.

Trên thế giới, hoạt động sản xuất chế tác và kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ là ngành nghề sản xuất kinh doanh hàng hóa thông thường, không quốc gia nào quy định là ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Nhiều quốc gia như Thái Lan, Singapore, Indonesia, UAE… nhà nước còn có nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích để phát triển mạnh mẽ ngành này để đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu tạo nguồn thu ngoại tệ, tại các quốc gia này xuất khẩu sản phẩm vàng trang sức mỹ nghệ lên tới từ 5 - 7 tỉ USD/năm.

Ông Đinh Nho Bảng, Chủ tịch VGTA

THÙY LINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/dau-la-nut-that-lam-kho-nganh-vang-trang-suc-suot-13-nam-post885100.html