Thông tin từ Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Đảng và Nhà nước đã ưu tiên bố trí nhiều nguồn lực nhằm triển khai các chính sách giảm nghèo. Riêng Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 có tổng kinh phí 75.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương chiếm 48.000 tỷ đồng, vốn đối ứng của địa phương khoảng 12.000 tỷ đồng, cùng với các nguồn lực huy động từ xã hội hóa.
Trong giai đoạn này, các kết quả giảm nghèo đã đạt và vượt mục tiêu, chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao (chỉ tiêu giao là giảm 1-1,5%/năm). Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% năm đầu kỳ xuống còn 1,93% năm 2024. Trung bình mỗi năm, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giảm trên 3%.
Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững ghi nhận nhiều kết quả tích cực giai đoạn 2021-2025.
Bước sang giai đoạn 2026 - 2030, dự kiến nguồn lực hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững khoảng 360.000 tỷ đồng.
Giai đoạn 2026 - 2030, nội dung giảm nghèo bền vững sẽ tập trung vào 3 nhóm vấn đề lớn: Hỗ trợ phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội cho các địa bàn nghèo; hỗ trợ giảm các chiều thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo mới; quản lý điều hành, thông tin tuyên truyền, kiểm tra giám sát.
Từ năm 2028, mức sống tối thiểu sẽ được công bố hằng năm để làm căn cứ xác định các chuẩn chính sách xã hội, đồng thời đặc biệt phục vụ việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng cho người lao động tại Việt Nam. Hiện Bộ Tài chính đang Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ nhằm phê duyệt Đề án này.
Cũng theo báo cáo tổng hợp của Bộ Tài chính, trong năm 2025, tổng nguồn vốn ngân sách nhà nước dành cho 3 Chương trình mục tiêu quốc gia (bao gồm: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) lên tới gần 75.000 tỷ đồng. Trong đó, vốn từ ngân sách Trung ương là 52.584 tỷ đồng, còn lại hơn 22.370 tỷ đồng là từ ngân sách địa phương.
Tuy nhiên, đến ngày 31/8/2025, tổng vốn đầu tư công của 3 Chương trình giải ngân mới chỉ đạt khoảng 26.426 tỷ đồng, tương đương 50% kế hoạch. Trong đó, chương trình giảm nghèo bền vững mới giải ngân được khoảng 2.270 tỷ đồng, đạt 42% so với kế hoạch và đạt thấp nhất trong 3 chương trình
Theo Bộ Tài chính, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng giải ngân chậm, như một số nội dung hỗ trợ của chương trình đã không còn đối tượng thụ hưởng, hoặc đối tượng dự kiến ban đầu đã đủ điều kiện thoát hỗ trợ, dẫn đến nguồn lực không còn nơi để “đi vào thực tế”. Còn tình trạng chậm trễ trong đề xuất phân bổ phần kinh phí thường xuyên, gây ra tình trạng “vốn có nhưng không thể sử dụng”.
Ngoài ra, quá trình sắp xếp lại bộ máy chính quyền địa phương cũng là nguyên nhân khiến các thủ tục phân bổ, thanh toán, giải ngân vốn bị chậm do thay đổi chủ đầu tư, cơ quan phê duyệt và hệ thống kế toán.
Nhung Bùi