Đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030: Tình trạng đầu tư dàn trải sẽ được khắc phục hiệu quả

6 giờ trướcBài gốc

Lấy giao thông làm “đầu kéo”

Bộ Tài chính vừa báo cáo Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, thông qua quan điểm, mục tiêu, định hướng, nguyên tắc xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030.

Theo định hướng cơ cấu các nguồn vốn của Bộ Tài chính, trong giai đoạn này, ngân sách Trung ương sẽ tập trung đầu tư cho các chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, dự án đường bộ cao tốc; dự án đường sắt tốc độ cao, đường sắt kết nối quốc tế, đường sắt đô thị, dự án trọng điểm, liên vùng, liên quốc gia, quốc tế; các dự án có tính chất đột phá về phát triển kinh tế - xã hội; các dự án được xác định tại văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi báo cáo tại Phiên họp toàn thể lần thứ 4 - Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội. Ảnh: Linh Đan

Ngân sách địa phương tập trung đầu tư các công trình, dự án có tính chất liên tỉnh, liên xã. Đầu tư tập trung, có trọng tâm, trọng điểm hiệu quả, có tính lan tỏa cao; bảo đảm không dàn trải, manh mún. Bảo đảm bố trí đủ vốn ngân sách địa phương theo chủ trương đầu tư được duyệt hoặc cam kết đối với chương trình, dự án sử dụng nhiều vốn đầu tư.

Về định hướng đầu tư ngành, lĩnh vực, giao thông vẫn là “đầu kéo” quan trọng. Theo đó, đến năm 2030, cả nước có tối thiểu 5.000 km đường bộ cao tốc, hoàn thành giai đoạn 1 Cảng hàng không quốc tế Long Thành; đầu tư các công trình giao thông trọng yếu theo quy hoạch, nhất là các tuyến vành đai đô thị lớn, các tuyến đường bộ cao tốc, quốc lộ quan trọng. Cùng với đó, đầu tư đường ven biển, đầu tư nâng cấp cảng hàng không, đặc biệt là các cảng hàng không trọng điểm; đầu tư nâng cao năng lực của hệ thống cảng biển; triển khai đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt kết nối quốc tế; kết nối đồng bộ hệ thống giao thông với các khu kinh tế, khu công nghiệp, cảng hàng không, cảng biển…

Tại Phiên họp toàn thể lần thứ 4 do Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tổ chức mới đây tại Đà Nẵng, nhiều đại biểu đánh giá, việc giải ngân đầu tư công thời gian qua đạt được nhiều kết quả quan trọng nhờ tích cực cải thiện thể chế, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc. Bên cạnh đó, một số đại biểu nhấn mạnh, trong giai đoạn 2026 - 2030, không nên đầu tư công, giải ngân đầu tư công bằng mọi giá, mà cần đảm bảo các mục tiêu đặt ra và các mục tiêu đầu tư tạo ra động lực tăng trưởng, trong đó tập trung nguồn lực đầu tư vào hạ tầng giao thông, năng lượng, y tế, hạ tầng số…

Tập trung cho các dự án trọng điểm quốc gia

Đến thời điểm này, các địa phương cũng đã phác thảo kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030. Ông Trần Hòa Nam - Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, địa phương vừa xác định định hướng đầu tư công giai đoạn này.

Theo đó, tỉnh Khánh Hòa sẽ cơ cấu lại đầu tư công theo hướng đầu tư có trọng tâm, trọng điểm; không chi đầu tư cho các công trình, dự án chưa làm rõ tính hiệu quả về mặt kinh tế - xã hội; tập trung đầu tư các nhiệm vụ, chương tình, dự án thuộc ngành, lĩnh vực ưu tiên; các công trình, dự án có tính cấp thiết, hiệu quả, tạo hiệu ứng lan tỏa. Đồng thời, tỉnh sẽ bố trí vốn đầu tư kết nối đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông với khu kinh tế, các khu công nghiệp trên địa bàn.

“Khánh Hòa lấy đầu tư công dẫn dắt để thu hút tối đa nguồn lực từ các thành phần kinh tế khác tham gia phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trên địa bàn tỉnh” - ông Nam nói.

Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ họa: Phương Anh

Đặc biệt, tỉnh Khánh Hòa sẽ tuân thủ thứ tự bố trí vốn theo quy định của pháp luật và định hướng của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy; bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan, kiên quyết xóa bỏ “cơ chế xin cho”. Cùng với đó, việc xác định danh mục dự án đầu tư công theo ngành, lĩnh vực phải bám sát Nghị quyết của Tỉnh ủy về tăng trưởng kinh tế 2 con số, tập trung nguồn lực cho các công trình chiến lược, tạo chuyển biến căn bản về kết cấu hạ tầng, phát triển không gian kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh; nhấn mạnh yêu cầu đổi mới tư duy đầu tư; chỉ ưu tiên các dự án thực sự hiệu quả, có sức lan tỏa, tạo dòng tiền dương, đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi chia sẻ: “So với giai đoạn trước, trong giai đoạn 2026 - 2030, tình trạng đầu tư dàn trải sẽ được khắc phục rất mạnh mẽ. Tổng số dự án sử dụng vốn ngân sách Trung ương không quá 3.000 dự án (không bao gồm dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia, dự án thuộc lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số). Nguồn vốn sẽ được tập trung cho các dự án trọng điểm quốc gia để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội... Cùng với đó, ngân sách nhà nước được sử dụng hết sức minh bạch, tiết kiệm, hiệu quả”.

Cũng theo lãnh đạo Bộ Tài chính, trong giai đoạn 2026 - 2030, giải pháp thực hiện quan trọng là huy động tối đa và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư của nền kinh tế theo cơ chế thị trường. Cụ thể hơn là quán triệt nguyên tắc vay bù đắp bội chi, ngân sách nhà nước chỉ sử dụng cho chi đầu tư phát triển và hằng năm phải cân đối đủ chi đầu tư vốn ngân sách nhà nước theo kế hoạch đầu tư trung hạn đã được quyết định.

Đối với các nguồn vốn vay để đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội (bao gồm vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước và các khoản vốn vay khác của Nhà nước), phải được kiểm soát chặt chẽ về mục tiêu, hiệu quả đầu tư, kế hoạch trả nợ và những tác động của vay vốn đến ổn định kinh tế vĩ mô, như cân đối ngân sách, lạm phát, dư nợ công, dư nợ Chính phủ và nghĩa vụ trả nợ…

"Chỉ cần 5 - 10 dự án có tính chất tổng lực, thì nền kinh tế sẽ có những thay đổi vượt bậc"

Ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nhấn mạnh: "Từ nay đến năm 2030, cần xác định rõ những việc phải làm trong các vùng động lực, ví dụ Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ. Tôi cho rằng, 2 vùng này, nếu được đầu tư tới nơi tới chốn, giải quyết triệt để các vướng mắc, khơi thông hết các nguồn lực, sẽ đóng góp thêm 60% GDP của đất nước".

Đối với các dự án trọng điểm, theo ông Mãi, từ nay đến năm 2030, bên cạnh mục tiêu triển khai thành công các khu thương mại tự do, cần đặt vấn đề trung tâm năng lượng Khánh Hòa có gắn liền với trung tâm kinh tế số hay không; khu vực Cái Mép có gắn với Cần Giờ để trở thành siêu cảng trung chuyển hay không…

Ông Mãi tin tưởng, từ nay đến năm 2030, chỉ cần 5 - 10 dự án, công trình có tính chất tổng lực như thế, hạ tầng chiến lược được kết nối thông suốt, đồng bộ với nhau, thì nền kinh tế sẽ có những thay đổi vượt bậc.

Linh Đan

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/dau-tu-cong-trung-han-giai-doan-2026-2030-tinh-trang-dau-tu-dan-trai-se-duoc-khac-phuc-hieu-qua-184606.html