Đầu tư đường sắt đô thị có trọng tâm, trọng điểm

3 giờ trướcBài gốc

Trước đó, ngày 15/8 UBND thành phố cũng đã giao BQL ĐSĐT làm chủ đầu tư tuyến ĐSĐT số 1 nối từ khu vực thành phố mới Bình Dương đến ga Suối Tiên của tuyến Metro số 1; tuyến ĐSĐT số 2 nối từ khu vực Thủ Dầu Một về trung tâm TP Hồ Chí Minh. Trước khi sáp nhập, tỉnh Bình Dương (cũ) đã trình Chính phủ và Hội đồng thẩm định Nhà nước về dự án ĐSĐT số 1 và đã có báo cáo kết quả thẩm định nội bộ đối với tuyến ĐSĐT số 2.

Đoàn tàu hoạt động trên tuyến metro số 1.

Dự án tuyến ĐSĐT số 1 có chiều dài 29km, tổng mức đầu tư dự kiến là 46.725 tỷ đồng, thời gian thực hiện trong giai đoạn 2025-2031; tuyến ĐSĐT số 2 nối từ trung tâm thành phố với khu vực Thủ Dầu Một chiều dài gần 21,9km, tổng mức đầu tư 50.425 tỷ đồng, triển khai trong giai đoạn 2026-2031.

Thành phố đặt mục tiêu từ nay đến năm 2035 sẽ hoàn thành 7 tuyến ĐSĐT với tổng chiều dài khoảng 335km, chưa bao gồm tuyến Metro số 2. Theo UBND thành phố các nguồn vốn sẽ được huy động cho mục tiêu trên gồm bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn, hàng năm vốn ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương khoảng 209.500 tỷ đồng.

Do đó thành phố sẽ phải bổ sung nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương hàng năm và các nguồn vốn hợp pháp khác; bố trí vốn từ ngân sách địa phương để triển khai thực hiện một số hoạt động phục vụ dự án ĐSĐT theo mô hình TOD; xây dựng phương án phát hành trái phiếu chính quyền địa phương để bố trí vốn cho các dự án… Như vậy chưa kể tuyến Metro số 2 hiện cũng đang được đề xuất đầu tư bằng vốn ngân sách, nguồn vốn từ Trung ương nêu trên chỉ đủ để đầu thành phố tư 4 tuyến ĐSĐT, lượng vốn đầu tư cho ĐSĐT còn thiếu là rất lớn.

TP Hồ Chí Minh còn hướng tới mục tiêu đến năm 2045 tiếp tục hoàn thành thêm 155km cùng với 2 tuyến mới mở là tuyến từ trung tâm thành phố đi Cần Giờ với chiều dài 48,7km; tuyến Thủ Thiêm - Long Thành với chiều dài 41 km để hệ thống Metro của thành phố đạt khoảng 600km.

Để tiếp tục triển khai tuyến Metro số 2 Bến Thành - Tham Lương với tổng mức đầu tư được ấn định là gần 47,9 nghìn tỷ đồng, Công ty Đầu tư tài chính Nhà nước thành phố (HFIC) đã nêu ra một loạt khó khăn khi thực hiện phương án huy động vốn bằng trái phiếu chính quyền đô thị (CQĐT). Theo Phó Tổng giám đốc HFIC Nguyễn Quang Thanh, trong giai đoạn 2026-2030 thành phố phải bố trí được 28,8 - 29,8 nghìn tỷ đồng; giai đoạn 2031-2035 cần khoảng 12,6 nghìn tỷ đồng.

Về khả năng cần đối vốn từ ngân sách thành phố để bố trí cho dự án, giai đoạn 2026-2030 sẽ có gần 30,7 nghìn tỷ đồng được huy động từ nguồn phát hành trái phiếu CQĐP nhằm thay thế cho nguồn vốn ODA đã dừng thực hiện. Giai đoạn 2031-2035 hiện chưa có thông tin. Ông Thanh cho rằng việc bố trí nguồn vốn trong giai đoạn đầu đã có thể tạm yên tâm, nhưng giai đoạn sau thành phố cần phải rà soát các nguồn thu ngân sách dùng bố trí cho kế hoạch đầu tư công của giai đoạn này để tính toán nguồn vốn vay bổ sung nếu cần với hình thức phù hợp.

Thống kê từ Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội xác định, trong vòng 10 năm (2010 - 2020), tổng giá trị trái phiếu CQĐP được TP Hồ Chí Minh phát hành khoảng 20,1 nghìn tỷ đồng. Giai đoạn 2021-2023 không có địa phương nào phát hành thành công trái phiều CQĐP.

Thông tin từ Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam cũng cho thấy, năm 2023 tỷ lệ trúng thầu, gọi thầu trong phát hành Trái phiếu Chính phủ đạt gần 82% với giá trị phát hành đạt hơn 298 nghìn tỷ đồng. Với thực tế trên, ông Thanh cho rằng, lượng phát hành TPCP được dự kiến sẽ còn tăng lên để phục vụ nhu cầu vốn cho các dự án trọng điểm và cho nhu cầu thanh toán trái phiếu đáo hạn.

Nghị quyết 188/2025/QH15 của Quốc hội đã cho phép thành phố được áp dụng cơ chế trong khu vực TOD (phát triển đô thị gắn với các tuyến giao thông). Hiện TP Hồ Chí Minh đã dự kiến phát triển TOD đối với 46 khu đất ven các tuyến Metro và vành đai 3 với diện tích khoảng 7.400ha và đây sẽ là một trong những nguồn thu để tạo vốn đầu tư ĐSĐT trong những năm tới.

Việc đầu tư một tuyến Metro kéo dài khoảng 20 năm dù tiền đã có sẵn như tuyến Metro số 1 và số 2, vấn đề nhân lực quản lý dự án cũng là thách thức không nhỏ đối với mục tiêu phát triển ĐSĐT của thành phố. Câu chuyện đặt ra là TP Hồ Chí Minh cần đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải để có thể tập trung vốn, nhân lực thực hiện dứt điểm từng dự án.

Bảo Sơn

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/giao-thong/dau-tu-duong-sat-do-thi-co-trong-tam-trong-diem-i781291/