Đầu tư nguồn lực tương xứng cho nông nghiệp, nông thôn

21 giờ trướcBài gốc

Diện mạo thôn mới khang trang tại huyện Mê Linh. Ảnh: Tuấn Nghĩa

Song hành phát triển đô thị, nông thôn

Đất nông nghiệp hiện vẫn chiếm tới 70% tổng diện tích đất tự nhiên của Hà Nội, dân số nông thôn chiếm đến 1/2 tổng dân số. Do đó, dù tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa của Hà Nội đang diễn ra rất nhanh nhưng phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới như thế nào để vừa nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, vừa gìn giữ, bảo tồn và phát huy được các nét văn hóa truyền thống, hiện đại là vấn đề được đặc biệt quan tâm.

Theo đó, để khu vực nông thôn được đầu tư nguồn lực tương xứng, bảo đảm hài hòa với quá trình đô thị hóa, Luật Thủ đô 2024 có nhiều điểm mới. Đặc biệt phải kể tới là, lần đầu tiên vấn đề nông nghiệp, nông thôn được Quốc hội đề cập thành một điều riêng (Điều 32).

Cụ thể: Luật giao quyền cho HĐND TP quy định phạm vi, đối tượng, nội dung, mức hỗ trợ cao hơn mức quy định hoặc chưa được quy định trong văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên.

HĐND TP quy định phạm vi, đối tượng, nội dung, mức hỗ trợ cao hơn mức quy định hoặc chưa được quy định trong văn bản của cơ quan nhà nước cấp đối với các lĩnh vực gồm: giống, chuyển giao công nghệ trong sản xuất giống; công nghệ bảo quản, chế biến sản phẩm nông nghiệp; ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm; hoạt động bảo vệ môi trường trong sản xuất, sơ chế, chế biến nông sản; phát triển các chuỗi liên kết, chuỗi giá trị, thị trường tiêu thụ sản phẩm; phát triển kinh tế tập thể, làng nghề, làng có nghề và các hoạt động đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn (khoản 2 Điều 32).

Quy định này nhằm khuyến khích phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ cao và công nghệ quản lý tiên tiến, hiện đại trong sản xuất nông nghiệp, đồng thời bảo tồn và phát huy được bản sắc nông thôn, truyền thống văn hóa và các làng nghề; chú trọng phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới.

Luật phân quyền mạnh mẽ cho TP quy định các biện pháp đặc thù về sử dụng đất nông nghiệp. Trong đó, sử dụng đất kết hợp đa mục đích trong vùng sản xuất nông nghiệp tập trung: Trong vùng sản xuất nông nghiệp tập trung được bố trí đất nông nghiệp sử dụng vào việc xây dựng công trình phục vụ trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp, chế biến, bảo quản, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, giáo dục trải nghiệm, du lịch sinh thái (khoản 1 Điều 32).

Luật giao HĐND TP quy định điều kiện, trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng, loại công trình và tỷ lệ diện tích đất nông nghiệp được sử dụng để xây dựng công trình trên đất nông nghiệp phục vụ trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp, chế biến, bảo quản, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, cảnh quan du lịch, giáo dục trải nghiệm tại các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung (điểm b khoản 3 Điều 32); UBND TP có thẩm quyền quyết định cấp phép xây dựng các công trình để phục vụ trực tiếp việc sản xuất nông nghiệp tại vùng sản xuất nông nghiệp tập trung (khoản 4 Điều 32).

Quy định này nhằm tháo gỡ khó khăn về việc xây dựng trên đất nông nghiệp đối với một số hoạt động về nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm, nông nghiệp kết hợp với các hoạt động thương mại, dịch vụ; bảo quản, chế biến sản phẩm nông nghiệp; ứng dụng công nghệ cao trong sản xuât nông nghiệp…

Cùng với đó, sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp ở bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê: Luật giao HĐND TP quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê để sản xuất nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm bảo đảm nguyên tắc việc xây dựng trên đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê phải phù hợp với quy hoạch phòng, chống lũ của tuyến sông có đê, quy hoạch đê điều, quy hoạch xây dựng, quy hoạch khác có liên quan (điểm a khoản 3 Điều 32); UBND TP quyết định cho phép sử dụng quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê (khoản 4 Điều 32).

Quy định này nhằm khai thác và sử dụng hiệu quả diện tích bãi sông, bãi nổi trên địa bàn TP, trong đó tập trung cho hướng phát triển nông nghiệp, nông nghiệp sinh thái kết hợp tham quan, giáo dục trải nghiệm, du lịch trải nghiệm để đem lại giá trị kinh tế cao, tránh lãng phí, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô.

Làng nghề làm tăm hương ở Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, Hà Nội. Ảnh T.L

Điều chỉnh các tiêu chí nông thôn mới đúng xu hướng đô thị hóa của từng khu vực

Liên quan đến việc Hà Nội trong giai đoạn 2021-2030 sẽ phát triển 7 làng nghề kết hợp với du lịch; hạn chế phát triển hoặc chuyển hướng nghề mới, di dời vào cụm công nghiệp 6 làng nghề gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; xử lý ô nhiễm môi trường 20 làng nghề; nâng cấp cơ sở hạ tầng 20 làng nghề… Tại điểm c khoản 2 Điều 28, Luật Thủ đô 2024 nêu các biện pháp hỗ trợ di dời các cơ sở sản xuất trong khu dân cư, cơ sở sản xuất thuộc ngành, nghề không khuyến khích phát triển tại làng nghề ở nông thôn.

Như vậy, TP Hà Nội có trách nhiệm xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách nhằm hỗ trợ các cơ sở sản xuất nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ xử lý ô nhiễm môi trường của các làng nghề; khuyến khích áp dụng sản xuất sạch hơn bằng các công nghệ giảm thiểu ô nhiễm môi trường; tổ chức di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ra khỏi khu dân cư ở nông thôn. Bảo đảm khả năng thi hành của định hướng phát triển làng nghề của Thủ đô Hà Nội một cách bền vững và bảo đảm sức khỏe, hạn chế ô nhiễm trong các khu dân cư ở nông thôn.

Để Luật Thủ đô 2024 sớm đi vào đời sống, Hà Nội đã ban hành danh mục, lộ trình và kế hoạch xử lý dứt điểm ô nhiễm môi trường đối với các làng nghề trên địa bàn TP đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Chỉ tiêu cụ thể được đặt ra, đến hết năm 2025, 100% làng nghề đã được công nhận được đánh giá, phân loại theo quy định hiện hành; phấn đấu 100% làng nghề được công nhận đáp ứng các điều kiện về bảo vệ môi trường.

Định hướng đến năm 2030, bảo đảm 100% làng nghề của Hà Nội được công nhận đáp ứng đầy đủ các điều kiện về bảo vệ môi trường, khắc phục triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề trên địa bàn TP.

Đối với 48 làng nghề ô nhiễm cần xử lý nhằm duy trì, bảo tồn và phát triển, UBND TP Hà Nội giao Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) chủ trì, phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã bố trí quỹ đất để hình thành các khu vực sản xuất tập trung, di dời cơ sở hoặc công đoạn sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường ra khỏi khu vực làng nghề.

Việc phát triển làng nghề gắn với bảo vệ môi trường, các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp đánh giá, Luật Thủ đô 2024 mang đến cho Hà Nội cơ chế, chính sách đặc thù, đó là cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Đây hiển nhiên là cơ chế có thể giúp TP tạo được bước đột phá mới trong phát triển nông nghiệp, nông thôn. Việc cần làm là thúc đẩy tích cực và hạn chế những vướng mắc phát sinh; lượng hóa được lợi ích và rủi ro; xây dựng cơ chế quản lý, điều chỉnh phù hợp… như quy định tại Điều 25 về “Thử nghiệm có kiểm soát”.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cũ) Cao Đức Phát nêu quan điểm, cần rà soát và điều chỉnh các tiêu chí nông thôn mới sao cho phản ánh đúng xu hướng đô thị hóa của từng khu vực. Hà Nội cần phối hợp với các bộ, ngành để ban hành các văn bản chính sách linh hoạt, phù hợp với thực tiễn; đồng thời, rà soát và điều chỉnh các quy hoạch liên quan đến đê điều và thoát nước. Cùng với đó là chú trọng liên kết đô thị trung tâm với vùng nông thôn và các đô thị vệ tinh. Tổng hòa các giải pháp trên sẽ tạo nên Hà Nội xứng tầm là đô thị đặc biệt.

Lê Mận

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/dau-tu-nguon-luc-tuong-xung-cho-nong-nghiep-nong-thon-416165.html