Đầu tư trạm sạc xe điện: Nhà đầu tư mòn mỏi chờ quy chuẩn

5 giờ trướcBài gốc

Vào tháng 7/2022, Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt “Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải” thông qua Quyết định 876/QĐ-TTg.

Các mục tiêu được đặt ra theo Quyết định 876/QĐ-TTg liên quan đến việc chuyển đổi ngành giao thông đường bộ sang phương tiện công cộng chạy điện (E-Mobility) sử dụng xe điện (EV) là đến năm 2030, có 50% phương tiện giao thông đô thị và 100% xe buýt và taxi nội đô đều chạy bằng điện hoặc năng lượng xanh và đến năm 2050 thì 100% tất cả các phương tiện giao thông đường bộ đều đều sẽ chạy bằng điện hoặc năng lượng xanh.

Trạm sạc được Porsche và Charge+ đầu tư tại Ninh Bình. Ảnh: T.H.

Song song, Chính phủ đã ban hành hàng loạt chính sách ưu đãi thuế, phí nhằm khuyến khích người dân chuyển sang xe điện. Tuy nhiên, nghịch lý là sau hơn hai năm triển khai chủ trương, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho trạm sạc điện vẫn chưa ra đời.

Chính sách đang rỗng chân

Chính sách thuế, phí ưu đãi cho ô tô điện được Quốc hội và Chính phủ thông qua từ năm 2022. Theo đó, lệ phí trước bạ với xe điện bằng 0, thuế tiêu thụ đặc biệt giảm sâu đến hết 2027.

Nhiều tỉnh, thành đang bàn lộ trình “vùng phát thải thấp” (LEZ), tiến tới hạn chế xe động cơ đốt trong.

Tuy nhiên, nền tảng quan trọng nhất để hỗ trợ xe điện - hệ thống hạ tầng sạc - lại đang trong tình trạng “mỗi nơi một kiểu”. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã hoàn thiện dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) cho trụ sạc từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa ban hành chính thức.

Nhiều cây xăng đã có thêm các trụ sạc cho xe ô tô điện.

Điều này đồng nghĩa, các doanh nghiệp đầu tư trạm sạc chỉ có thể dựa vào một số tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) tham chiếu từ IEC về thiết bị sạc, đầu nối và lắp đặt điện. Nhưng TCVN chỉ mang tính “tự nguyện”, không thể thay thế QCVN – vốn là cơ sở pháp lý bắt buộc để “hợp quy”, dán nhãn CR, nghiệm thu và vận hành hợp pháp.

Doanh nghiệp và nhà đầu tư “ngóng chờ từng ngày”

Không chỉ các công ty hạ tầng năng lượng trạm sạc mà ngay cả các hãng xe sản xuất và phân phối ô tô cũng đang mòn mỏi chờ đợi QCVN trạm sạc. Bởi với họ, bán xe điện ra thị trường chỉ là một nửa câu chuyện. Nửa còn lại và cũng quan trọng hơn là phải có hạ tầng sạc thuận tiện, an toàn, được pháp luật công nhận để phục vụ khách hàng.

Nhiều doanh nghiệp khẳng định họ sẵn sàng đầu tư hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng để phủ sóng trạm sạc trên toàn quốc. Các kế hoạch hợp tác liên doanh, các dự án chuỗi trạm sạc thông minh đã được chuẩn bị. Nhưng tất cả đều đang “đứng chờ” văn bản quy chuẩn để khi rót vốn, doanh nghiệp và các nhà đầu tư có thể yên tâm rằng hạ tầng đó hợp pháp, được nghiệm thu, và không phải tháo dỡ, cải tạo khi chính sách thay đổi.

Trụ sạc được xây dựng trong khuôn viên showroom Audi Tân Bình.

Nhiều nhà đầu tư trạm sạc đã thẳng thắn chia sẻ, họ không thiếu vốn, không thiếu công nghệ nhưng mà hiện đang thiếu khung pháp lý rõ ràng. Có quy chuẩn, doanh nghiệp sẽ lập tức triển khai hàng ngàn điểm sạc để người dân yên tâm dùng xe điện. Nhưng không có, thì rủi ro pháp lý khiến ai cũng phải dè dặt.

Rủi ro pháp lý treo lơ lửng

Hiện nay, nhà đầu tư muốn xây dựng trạm sạc phải chắp vá nhiều thủ tục như dùng TCVN 13078 (IEC 61851), TCVN 14296 (IEC 62196) cho thiết bị và đầu nối.

Đồng thời phải tuân thủ quy định phòng cháy chữa chữa cháy hiện hành, song nhiều điểm sạc ngoài trời không nằm trong danh mục bắt buộc thẩm duyệt.

Nhà đầu tư cũng phải làm việc với điện lực để tách công tơ, áp giá điện riêng theo Quyết định 14/2025/QĐ-TTg, phải dùng công tơ đo điện đã kiểm định để tính phí theo số điện tiêu thụ…

Thế nhưng, vì thiếu QCVN trạm sạc, toàn bộ quá trình nghiệm thu cuối cùng lại… không có cơ sở pháp lý thống nhất.

Điều này khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại, khi quy chuẩn được ban hành, các trạm sạc hiện hữu sẽ phải nâng cấp, thậm chí cải tạo hồi tố theo yêu cầu mới, dẫn tới chi phí đội lên và rủi ro gián đoạn kinh doanh.

Cần thận trọng với chính sách hạn chế xe động cơ đốt trong

Trong bối cảnh QCVN trạm sạc vẫn còn “treo”, việc các địa phương bàn đến cấm xe máy xăng, hạn chế ô tô dung động cơ đốt trong ở nội đô có thể gây hiệu ứng ngược. Các doanh nghiệp ô tô và nhà đầu tư hạ tầng không thể bị coi là “có lỗi” khi chậm triển khai xe điện, bởi chính họ cũng đang chờ đợi sự rõ ràng về pháp lý để đầu tư.

Nếu chính sách hạn chế xe xăng đi quá nhanh trong khi hạ tầng chưa có khung chuẩn, người chịu thiệt trước tiên chính là người dân và doanh nghiệp - những đối tượng đang nỗ lực đi theo định hướng “xanh hóa” mà Nhà nước đề ra.

Chuyển đổi xanh là mục tiêu đúng đắn, nhưng nếu thiếu nền tảng quy chuẩn hạ tầng, chính sách lại trở thành “xây nhà từ nóc”.

Các doanh nghiệp đã sẵn sàng đầu tư, khách hàng đã sẵn sàng đón nhận, chỉ còn thiếu một bước chính là QCVN trạm sạc điện để cả thị trường có thể chuyển động đồng bộ.

(*) Chuyên gia có trên 20 năm kinh nghiệm trong ngành ô tô.

Lê Ngọc Đức (*)

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/dau-tu-tram-sac-xe-dien-nha-dau-tu-mon-moi-cho-quy-chuan-d404127.html