Đầu tư xây dựng xã Gào thành điểm nhấn của Pleiku

9 giờ trướcBài gốc

Dưới cái nắng nóng của trời tháng 3 Tây Nguyên, chúng tôi băng theo đường Trần Can qua xã Diên Phú về phía Nam để đến xã Gào, một trong những địa danh mang dấu ấn lịch sử của tỉnh.

Qua khu rừng quạ

Nằm giữa 2 con đường lớn đi qua thành phố (quốc lộ 14 và 19), xã Gào gối đầu lên đỉnh Hàm Rồng, chạy dài theo con nước Ia Púch, mặt hướng ra Bàu Cạn nhìn thấy ngọn Chư Prông xa xa về phía Tây Nam.

Xét về phong thủy, vùng đất xã Gào xưa nay là nơi nối liền mạch với Chư H’Drung-đỉnh cao sinh thủy, có điều kiện để phát triển và thịnh vượng. Lại nhớ, khi chiếm cứ Bắc Tây Nguyên, thực dân Pháp đã nhắm đến vùng đất dưới chân núi Hàm Rồng này và quy hoạch thành nơi sản xuất kinh doanh lớn với sở trà Bàu Cạn nổi tiếng, có cả nhà máy điện, sân bay đầu tiên của Pleiku được hình thành sau này (năm 1929).

Từ ngã ba đường Trần Can nối với đường Vũ Lăng, chúng tôi hướng về cánh rừng thông bạt ngàn, nơi có tấm biển ghi “Vườn cây Thanh niên”. Có lẽ đây là nơi mà tổ chức Đoàn thường huy động đoàn viên thanh niên tiến hành trồng thông phủ xanh đất trống đồi trọc từ sau ngày giải phóng (1975).

Nhìn rừng thông 3 lá lớn tuổi, chúng tôi thầm biết ơn các thế hệ thanh niên trước đây của thành phố đã từng hăng say phủ màu xanh trên vùng đất đầy nắng gió này để giữ gìn môi trường cho vùng bazan xinh đẹp.

Cây đa cổ thụ tại Di tích lịch sử căn cứ cách mạng Khu 9-xã Gào. Ảnh: Hùng Hoa Lư

Theo con lộ phẳng lì, đi sâu vào rừng thông yên tĩnh, bỗng nhiên, chúng tôi nghe tiếng quạ kêu đầy trời. Bầy quạ đen phát hiện có người, chúng quần đảo trên đồi thông kêu inh ỏi.

Đây là loài chim mà các nhà động vật học cho rằng, nó thông minh và thù dai nhất trong loài lông vũ. Xung quanh các khu rừng ở TP. Pleiku, chúng tôi ít thấy nơi nào tập trung đàn quạ đen nhiều như thế. Thì ra, ở khu rừng thông này đang tồn tại bãi chứa rác của thành phố từ nhiều năm qua.

Nhìn vào khu vực lẩn khuất dưới tán rừng trồng, một bãi rác vun cao như núi trong khuôn viên ước chừng vài héc ta, có tường bao và một căn phòng xây đã cũ nằm chắn ở phía cổng ra vào. Rác lớp cũ, lớp mới chồng chất lên nhau. Có vài chiếc xe máy ủi, máy xúc đang tiến hành san lấp ở bãi rác.

Và đến đây, chúng tôi mới hiểu rằng, chỉ có loài quạ đen háu ăn mới tập trung “dòng họ” về sinh sống gần bãi rác, nơi mà chúng có thể tìm thấy nhiều thức ăn thừa thãi từ muôn nhà được công nhân vệ sinh thu gom đến. Kể ra thì chúng cũng có ích khi tiêu thụ một lượng lớn thực phẩm ôi thiu, dọn dẹp bớt cho những công nhân làm việc vất vả nơi này.

Tuy nhiên, nếu loài quạ đen phát triển mạnh ở đô thị sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho môi trường và là nỗi thống khổ của người dân khi nó tấn công để lấy thức ăn. Ở một số đô thị trên thế giới như TP. Karachi (Pakistan) đã từng ngán ngẩm với hàng triệu con quạ phủ đầy thành phố…

Trong văn hóa người Việt, quạ là hình tượng biểu hiện của sự xui rủi, xấu xa. Mặc dù quạ đen rất khôn lanh nhưng những người chơi chim không hề sưu tầm, nuôi loài chim này.

Rác thải đô thị hiện nay là vấn đề nan giải của các nơi tập trung đông dân cư, kể cả vùng nông thôn, nhiều nơi cũng lúng túng trong việc xử lý. Nhiều năm qua, việc xử lý rác thải, kể cả rác thải sinh hoạt và rác thải công nghiệp ở Pleiku cũng còn là vấn đề đáng bàn, mặc dù cấp ủy, chính quyền địa phương đã có nhiều kế hoạch, phương án nhưng chưa đủ lực.

Đầu năm 2025, đồng chí Hồ Văn Niên-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh dẫn đầu đoàn cán bộ lãnh đạo tỉnh và thành phố có buổi làm việc tại xã Gào. Trong nội dung làm việc, đoàn có đề cập việc đầu tư hệ thống xử lý rác thải tại đây.

Có lẽ đây là khu vực thuận lợi nhất, cả về giao thông, cự ly thu gom rác và điều kiện tự nhiên cũng như xa dân cư, ít ảnh hưởng đến môi trường sống của đô thị nên việc quy hoạch một nhà máy xử lý rác thải của thành phố trên địa bàn xã Gào là khả thi.

Bí thư Tỉnh ủy xem đây là nhiệm vụ quan trọng của các cấp chính quyền, các ngành hữu quan cần giải quyết một cách rốt ráo trong thời gian ngắn, xem như một trong các vấn đề cấp bách về môi trường và đời sống thiết thực của người dân.

Việc tiên quyết hiện nay là tham vấn, chọn công nghệ xử lý rác thải tiên tiến để có thể biến thứ phẩm bỏ đi thành “tài nguyên” đem lại lợi ích về kinh tế và môi trường như một số nước châu Âu và Nhật Bản đã và đang sử dụng.

Đầu tư chuyển đổi thành vùng nông nghiệp bền vững

Đi dọc theo con đường Trần Can nối dài qua suối Đục-cầu Diên Phú 2 đến ngã tư đường Hồ Chí Minh, phía bên trái là đất thuộc TP. Pleiku, nhưng bên phải là thuộc huyện Ia Grai, đồi núi, thung lũng trập trùng phủ một màu xanh cây cối.

Những vườn cây ăn quả như na, sầu riêng đang trong mùa cao điểm tưới nước. Đặc biệt là vùng trồng sầu riêng Dona thuộc Nông trường Ia Pếch (Công ty Hoàng Anh Gia Lai) rộng khoảng 10 ha, cây đã trồng được 4 năm. Đây là giống sầu riêng cấy ghép được trồng theo công nghệ mới nên phát triển khá tốt.

Bước sang vùng đất phía Tây Nam thuộc xã Gào thì có vẻ khô cằn và nóng bức hơn nhưng địa hình ít chia cắt. Theo báo cáo của UBND xã Gào, năm 2024, diện tích cây trồng trên địa bàn đạt trên 3.280 ha, chủ yếu là cà phê, hồ tiêu và cây ăn quả.

Chúng tôi dừng chân ở thôn 5, thôn 6, nơi mà người dân từ phường Hội Thương, Hội Phú chuyển ra vùng ven từ sau ngày giải phóng. Hiện nay, bà con có cuộc sống ổn định, nhiều người trở nên giàu có nhờ vùng đất mới bén duyên với cây trồng chủ lực như cà phê, hồ tiêu, đặc biệt là áp dụng công nghệ, cải tạo giống cây trồng cho năng suất cao.

Nhiều năm qua, nông dân khắp TP. Pleiku thường đến đây tham quan, học tập kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc cây cà phê.

Xã Gào nhìn từ trên cao. Ảnh: Hùng Hoa Lư

Những nông dân có “số má” ở xã Gào thường giúp mọi người làm vườn cà phê cách chăm sóc các loại cà phê phổ biến nơi này như: cà phê lá xoài, TR4, xanh lùn, nhưng lợi ích nhất là cây cà phê ghép giống Thiện Trường. Nhiều người thường nhắc đến “vua cà phê” xã Gào là ông Cù Nhật Tiến, Cù Quốc Hùng (thôn 6), người đi đầu trong việc mang công nghệ ghép đa thân Thiện Trường từ Lâm Đồng về để thử nghiệm trên vườn cà phê già cỗi của mình.

Ban đầu tuy có khó khăn vì quy trình chăm sóc chưa phù hợp nên tỷ lệ cây sống không cao như ý muốn. Nhưng qua thời gian làm quen, cây cà phê ghép ở vườn phát triển mạnh và cho năng suất gấp 3 lần các giống cây cà phê ươm hạt truyền thống.

Đối chứng với cà phê lá xoài, loại cây đang ưa thích với thổ nhưỡng nơi đây, cũng cho năng suất khá thì cà phê giống ghép Thiện Trường vẫn trội hơn. Lô cà phê thí điểm, chăm bón đúng quy trình, hàng năm có thể đạt năng suất 40 tấn tươi/ha (tương đương hơn 9 tấn khô). Còn lại các lô cà phê khá, bình quân cho năng suất 35 tấn/ha.

Nếu một gia đình bình thường, chỉ cần chăm sóc 1 ha cà phê giống mới này với giá trung bình như mọi năm, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu được khoảng 200 triệu đồng/mùa. Đó là mức thu nhập lý tưởng mà người làm nông nghiệp mong muốn.

Hiện nay, tại làng A, bà con nông dân đang áp dụng thử nghiệm giống ghép Thiện Trường. Còn tại thôn 5, từ năm 2012, Phòng Kinh tế TP. Pleiku triển khai Dự án khoa học công nghệ xây dựng phát triển vườn cà phê đạt tiêu chuẩn VietGAP trên 1 ha của hộ ông Nguyễn Ngọc Anh.

Bên cạnh đó, cây mắc ca cũng bắt đầu “bén đất” xã Gào. Như một sự khảo sát thực tế sau khi nghiên cứu bài tham luận của Giáo sư-Tiến sĩ Hoàng Hòe-Phó Chủ tịch Hiệp hội Mắc ca Việt Nam tại hội thảo “Tiềm năng phát triển cây mắc ca tỉnh Gia Lai” năm 2020, chúng tôi đến tham quan một số khu vườn của nông dân xã Gào trồng thử nghiệm loại cây này.

Kết quả cho thấy, vườn cây xanh tươi, hiện đang mùa ra bông. Chúng tôi cho rằng, người dân ở xã Gào cũng nên tiếp cận và tập trung phát triển loại cây cho hạt đang được ưa chuộng trên thị trường này.

Trong kế hoạch phát triển cây mắc ca trên địa bàn tỉnh, đến năm 2030, diện tích loại cây trồng này lên đến 4.000 ha. Đây là điều kiện để xã Gào đưa vào canh tác đại trà loại cây trồng vừa có ích cho môi trường, đồng thời có lợi cho sức khỏe con người.

BÙI QUANG VINH

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/dau-tu-xay-dung-xa-gao-thanh-diem-nhan-cua-pleiku-post313898.html