Đây là những con số khổng lồ bởi theo thông tin trên báo chí, số giáo viên đang dạy môn tiếng Anh ở các cấp chỉ vào khoảng 30.000 người. Cần mất bao nhiêu năm để các trường đại học và cao đẳng sư phạm đào tạo số lượng các giáo viên môn tiếng Anh nhiều gần gấp 10 lần? Và cần thêm bao nhiêu năm nữa để bổ sung 22.000 giáo viên mới, chỉ tính từ mầm non đến tiểu học. Mỗi năm đào tạo ít nhất 40.000 giáo viên có thể dạy các môn như toán, lý, hóa bằng tiếng Anh là mục tiêu rất khó khả thi. Đó là chưa kể chi phí cho Nhà nước và cho xã hội là rất lớn.
Nhìn dưới lăng kính kinh tế, có thể nói chi phí và lợi ích của kế hoạch dạy các môn học trong nhà trường phổ thông bằng tiếng Anh là không tương xứng - chi phí quá cao trong khi lợi ích, nhất là trong thời đại bùng nổ công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), là không đáng kể. Chúng ta có thể đạt được các lợi ích tương xứng với sự hỗ trợ của AI với một chi phí thấp hơn nhiều lần.
Các công cụ AI tạo sinh vẫn còn nhiều hạn chế, nhất là hiện tượng ảo giác, bịa chuyện nhưng trong lĩnh vực ngôn ngữ, chúng tỏ ra rất hiệu quả. Các công cụ từ dịch thuật, lồng tiếng đến làm trợ lý dạy ngoại ngữ, làm người bạn đồng hành giúp trò chuyện mọi lúc mọi nơi bằng ngoại ngữ ngày càng phổ biến và dễ sử dụng.
Thiết nghĩ trong thời gian không xa lắm, người ta có thể dự các cuộc họp trực tuyến trong đó người tham gia có thể đến từ các nước khác nhau, nói các thứ tiếng khác nhau. Từ đó, việc đọc tài liệu bằng tiếng nước ngoài với học sinh hay nghe thầy nước ngoài giảng bài với sinh viên dù các em chưa thành thạo ngoại ngữ đó sẽ là chuyện bình thường.
Nói tóm lại, AI sẽ xóa dần rào cản ngôn ngữ - một trong những lý do chúng ta muốn dạy các môn bằng tiếng Anh để học sinh tiếp cận nhanh chóng kiến thức mới nhất của thế giới. Không cần dạy tiếng Anh cho các em, học sinh, sinh viên cũng có thể dựa vào công nghệ AI để vượt qua hàng rào ngôn ngữ một cách dễ dàng.
Ngược lại, duy trì và phát triển kỹ năng dạy và học các môn bằng tiếng Việt, chúng ta sẽ tốn ít công sức truyền đạt kiến thức hơn, tập trung vào nội dung sâu hơn chứ không bị lúng túng vì vỏ bọc ngôn ngữ. Nói cho cùng, ngôn ngữ chỉ là công cụ thể truyền đạt tri thức - tại sao không dùng ngôn ngữ các em thành thạo trong việc này mà lại loay hoay dùng một ngôn ngữ trung gian? Các em có thể tiếp cận các lợi ích của ngôn ngữ trung gian này bằng con đường hỗ trợ của AI.
Thay vì tốn phí công sức và tiền bạc vào việc đào tạo một số lượng lớn giáo viên để họ có thể dạy các môn bằng tiếng Anh - mà chưa chắc họ đã dạy tốt bằng khi sử dụng tiếng Việt - Bộ Giáo dục và Đào tạo nên đưa vào chương trình giảng dạy các nội dung giúp học sinh tận dụng công cụ AI trong học ngoại ngữ. Sau đó là dùng AI giúp học sinh, sinh viên tiếp cận kiến thức mới của thế giới bất kể hàng rào ngôn ngữ. Kết quả sau cùng ắt hẳn sẽ tốt hơn chuyện đào tạo giáo viên để họ dạy học sinh các kiến thức này thông qua một ngôn ngữ trung gian là tiếng Anh.
Kinh tế Sài Gòn