Luật Thủ đô 2024
Hoạt động sản xuất tại Khu công nghiệp Quang Minh, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng
Cụ thể hóa các giải pháp thu hút nhà đầu tư chiến lược
Theo thống kê, trong tháng 7/2025, Hà Nội thu hút 77,4 triệu USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Trong đó, 30 dự án được cấp phép mới với tổng vốn đăng ký đạt 6,5 triệu USD; 10 dự án được điều chỉnh tăng vốn đầu tư với số vốn đăng ký thêm đạt 50,3 triệu USD; nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần 27 lượt, đạt 20,6 triệu USD. Tính chung 7 tháng năm 2025, Hà Nội thu hút 3.754 triệu USD (tương đương hơn 3,7 tỷ USD) vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, tăng 91% so với cùng kỳ năm 2024. Hà Nội cũng đã thu hút đầu tư của 117 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó Nhật Bản, Singapore và Hàn Quốc là những đối tác hàng đầu.
Tính lũy kế đến nay, Hà Nội giữ vị trí thứ ba cả nước về thu hút FDI, với tổng vốn đầu tư vượt 45,6 tỷ USD và 7.742 dự án. Các dòng vốn này tập trung nhiều nhất vào lĩnh vực bất động sản, tiếp đến là công nghiệp chế biến, chế tạo, thương mại và dịch vụ, góp phần định hình rõ nét vai trò trung tâm kinh tế - đầu tư hàng đầu của Hà Nội.
Và để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước tại địa bàn TP, UBND TP Hà Nội đã ban hành Công văn số 4697/UBND-KT về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 17/2025/NQ-HĐND về thu hút nhà đầu tư chiến lược.
Theo đó, UBND TP Hà Nội yêu cầu Sở Tài chính chủ trì rà soát, xây dựng Danh mục dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược theo Luật Thủ đô và Nghị quyết 17/2025/NQ-HĐND nêu trên; xây dựng trình tự, mẫu công bố thông tin, thủ tục lựa chọn nhà đầu tư chiến lược; cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện cam kết; phối hợp xây dựng cơ chế ưu đãi đầu tư, tập trung ưu đãi mạnh cho dự án R&D, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực công nghệ cao.
Ban Quản lý các khu công nghệ cao và khu công nghiệp TP chủ trì triển khai thu hút nhà đầu tư chiến lược trong các khu công nghệ cao, khu công nghiệp. Công bố danh mục dự án ưu tiên, yêu cầu năng lực, kinh nghiệm, điều kiện xác định nhà đầu tư chiến lược. Tiếp nhận, thẩm tra hồ sơ, lựa chọn nhà đầu tư, giải quyết thủ tục đầu tư. Thuế TP Hà Nội có nhiệm vụ hướng dẫn, triển khai chính sách ưu đãi đầu tư cho nhà đầu tư chiến lược. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện ưu đãi thuế, xử lý vướng mắc. Chi cục Hải quan khu vực I thực hiện ưu đãi thủ tục hải quan cho dự án của nhà đầu tư chiến lược theo Luật Thủ đô. Tạo điều kiện thuận lợi thông quan nhanh chóng, minh bạch. TP giao các sở, ngành, UBND xã, phường rà soát, lập đề xuất dự án thuộc ngành, lĩnh vực ưu tiên theo Nghị quyết 17/2025/NQ-HĐND. Thực hiện nhiệm vụ liên quan trong thu hút, triển khai, quản lý sau đầu tư dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược.
Những cơ chế ưu đãi mới được đánh giá sẽ mở ra nhiều thuận lợi cho nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài, trong bối cảnh Hà Nội đang khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn hàng đầu của cả nước. Trong thời gian qua, TP cũng đã chủ động nghiên cứu, xây dựng những chính sách thu hút đầu tư linh hoạt và hiệu quả, tập trung vào ưu đãi theo ngành nghề và địa bàn, nhất là tại các khu công nghiệp, khu công nghệ cao như Hòa Lạc.
Các lĩnh vực được ưu tiên gồm công nghệ cao, công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ chất lượng cao, nghiên cứu & phát triển (R&D) và đổi mới sáng tạo. Song song với đó, Hà Nội đẩy mạnh hỗ trợ DN một cách toàn diện thông qua việc thành lập các tổ công tác đặc biệt nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc, duy trì kênh đối thoại thường xuyên. Trong đó, đẩy mạnh đầu tư hạ tầng, từ hạ tầng đô thị, số, năng lượng đến giao thông, viễn thông, điện và nước, bảo đảm đáp ứng nhu cầu sản xuất - kinh doanh ngày càng cao của cộng đồng DN nước ngoài.
Đồng thời, Hà Nội đang triển khai những giải pháp trọng tâm, trong đó chú trọng thu hút có chọn lọc, ưu tiên các dự án công nghệ cao, thân thiện môi trường, gắn với chuyển giao công nghệ và liên kết với DN trong nước. TP cũng tập trung kêu gọi các tập đoàn đa quốc gia, các quỹ đầu tư công nghệ, đồng thời phát triển mạnh mẽ các khu công nghiệp và đặc biệt là Khu công nghệ cao Hòa Lạc để trở thành điểm đến lý tưởng cho dòng vốn FDI công nghệ cao.
Quy định danh mục ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược
Tại Kỳ họp thứ 25, HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết số 17/2025/NQ-HĐND quy định về thu hút nhà đầu tư chiến lược, thực hiện khoản 1, khoản 2 Điều 42 Luật Thủ đô 2024.
Theo đó, quy định 6 nhóm danh mục ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, bao gồm: đầu tư xây dựng đô thị vệ tinh; phát triển đường sắt đô thị, giao thông công cộng khối lượng lớn nội vùng và liên vùng; phát triển khu công nghệ cao có quy mô vốn đầu tư từ 25.000 tỷ đồng trở lên; xử lý ô nhiễm môi trường có quy mô vốn đầu tư từ 12.000 tỷ đồng trở lên; công nghiệp chế tạo, sản xuất mạch tích hợp bán dẫn, chế tạo linh kiện, vi mạch điện tử tích hợp (IC), điện tử linh hoạt (PE), chip bán dẫn, pin công nghệ mới, vật liệu mới, năng lượng mới, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo có quy mô vốn đầu tư từ 15.000 tỷ đồng trở lên; phát triển và chế tạo hệ thống đầu máy, toa xe, thông tin tín hiệu, điều khiển đường sắt, điều khiển giao thông đô thị, TP thông minh có quy mô vốn đầu tư từ 10.000 tỷ đồng trở lên.
Bên cạnh đó, danh mục ngành, nghề ưu tiên còn có: nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao có quy mô vốn đầu tư từ 2.000 tỷ đồng trở lên; phát triển trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm R&D có quy mô vốn đầu tư từ 3.000 tỷ đồng trở lên. Nghiên cứu và hỗ trợ chuyển giao công nghệ cao trong lĩnh vực công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ tự động hóa, công nghệ vật liệu mới, năng lượng sạch có quy mô vốn đầu tư từ 500 tỷ đồng trở lên.
Phó Giám đốc Sở Tài chính Hà Nội Lê Trung Hiếu, Luật Thủ đô 2024 mang ý nghĩa vô cùng quan trọng, tạo khuôn khổ pháp lý mới và động lực mạnh mẽ cho việc thu hút đầu tư của Hà Nội. Đặc biệt, Nghị quyết của HĐND TP về thu hút nhà đầu tư chiến lược (thông qua ngày 9/7/2025) đã tạo cơ sở vững chắc cho việc định hướng và ưu tiên các lĩnh vực mà Thủ đô muốn tập trung thu hút, bảo đảm nguồn lực được sử dụng hiệu quả, đúng trọng tâm. Nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong các ngành, nghề trọng điểm, Luật Thủ đô 2024 đã bổ sung nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn dành cho các nhà đầu tư chiến lược. Những chính sách này hứa hẹn sẽ tạo đột phá trong việc thu hút nguồn vốn và công nghệ cao, đưa Hà Nội lên một tầm cao mới.
Luật Thủ đô 2024 cũng nhấn mạnh trách nhiệm và nghĩa vụ của nhà đầu tư chiến lược. Trong quá trình thực hiện dự án, nếu nhà đầu tư không đáp ứng các điều kiện về vốn, tiến độ giải ngân, các điều kiện khác hoặc không thực hiện đúng cam kết với TP, sẽ không được hưởng các ưu đãi theo quy định. Hơn nữa, nhà đầu tư chiến lược, cá nhân hoặc tổ chức kinh tế thực hiện dự án đầu tư có trách nhiệm liên đới bồi thường cho TP các khoản đã được nhận ưu đãi hơn so với nhà đầu tư khác, đồng thời phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật về các hậu quả phát sinh do không thực hiện đúng cam kết của mình.
Trong thu hút nhà đầu tư chiến lược của Hà Nội, tất cả các lĩnh vực đều ưu tiên nhà đầu tư có công nghệ, kinh nghiệm đầu tư dự án trong lĩnh vực tương tự có quy mô vốn tương đương với quy mô dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược. Việc quy định rõ các điều kiện cũng là cơ sở để TP xây dựng các tiêu chí sàng lọc, đánh giá và giám sát nhà đầu tư một cách chặt chẽ.
PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam
Hoài Anh