Vừa kê khai, vừa sợ sai…
Tại Kỳ họp thứ 10 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) với nhiều điều chỉnh chính sách quan trọng liên quan đến cá nhân kinh doanh, HKD.
Theo đó, mức doanh thu không phải nộp thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh là 500 triệu đồng/năm và được khấu trừ trước khi tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu. Luật cũng bổ sung phương pháp tính thuế trên thu nhập đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng/năm, với thuế suất 15%, tương đương mức áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm. Đồng thời, các đối tượng này được quyền lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp, theo tỷ lệ trên doanh thu hoặc theo thu nhập. Đây là bước đi quan trọng trong lộ trình cải cách chính sách thuế, hướng tới minh bạch, công bằng và hiện đại hóa công tác quản lý thuế, đồng thời phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số nền kinh tế.
Tại Tọa đàm với chủ đề “Hỗ trợ HKD KKT - vai trò của nhà phát triển ứng dụng” tổ chức sáng 19/12, các đại biểu, chuyên gia, doanh nghiệp đã tập trung thảo luận hai nhóm nội dung chính. Thứ nhất, nhận diện những vấn đề đặt ra trong quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang KKT, như tâm lý e ngại của HKD, năng lực ghi chép, kê khai, chi phí tuân thủ và khả năng đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số. Thứ hai, đề xuất các giải pháp hỗ trợ thiết thực, trong đó làm rõ vai trò của các nhà phát triển ứng dụng trong việc chuyển hóa chính sách thuế thành các công cụ số đơn giản, thân thiện, dễ sử dụng, giúp HKD KKT thuận tiện, nhanh gọn, chính xác.
Các ý kiến tại Tọa đàm thống nhất cho rằng, chuyển đổi thuế là xu thế tất yếu, nhưng cần lộ trình phù hợp, cách làm linh hoạt và sự đồng hành thực chất từ cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ. Khi chính sách được “số hóa” đúng cách, chi phí tuân thủ được giảm xuống, HKD sẽ yên tâm thực hiện nghĩa vụ thuế, đồng thời cơ quan thuế cũng nâng cao hiệu quả quản lý.
Chia sẻ tại Tọa đàm, bà Lê Thị Duyên Hải - Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho hay, sẽ có số lượng rất lớn HKD chuyển từ thuế khoán sang KKT trong thời gian tới. Cho tới thời điểm này, các HKD đều tỏ ra rất lo ngại khi phải tự chịu trách nhiệm toàn diện trong KKT. Và tâm lý lớn nhất là sợ sai nên họ vừa làm, vừa lo. Không chỉ vậy, họ cũng lo lắng nếu triển khai theo quy định mới sẽ phát sinh chi phí khi phải thuê kế toán, đầu tư cho công nghệ…
Bà Lê Thị Duyên Hải - Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam.
Về phía HKD, chị Nguyễn Thị Thành cũng lo ngại cho biết, chị bắt đầu thực hiện việc KKT từ tháng 6/2025, nhưng vừa làm, vừa lo lắng không biết làm vậy có sai sót gì không. Theo chị Thành, gần như 100% HKD đều có tâm lý giống chị. Trước đó, họ ở trong vùng an toàn khi cứ đến ngày, đến tháng là đóng thuế theo mức khoán đã định trước. Nhiều người cho biết thà đóng mức thuế cao hơn một chút, còn hơn là phải KKT vì không phải ai cũng biết kỹ năng về kế toán, đặc biệt là những HKD nhỏ lẻ, chủ HKD lớn tuổi… Thêm vào đó, sau khi nhiều vụ hàng giả bị phanh phui, các chủ HKD lo ngại khi phải công khai tài khoản cá nhân, sẽ phải kê khai các tài khoản cá nhân khác sẽ rất phức tạp…
Đẩy nhanh kê khai thuế - Cần sự “bắt tay” của cơ quan thuế - nhà công nghệ
Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho biết, từ tháng 6/2025 - thời điểm các HKD có doanh thu trên 1 tỷ bắt buộc phải KKT, nhiều người vô cùng lo lắng. Thậm chí, trùng với thời điểm phát hiện các vụ hàng giả, hàng nhái, nhiều HKD đã đóng cửa hàng ngừng kinh doanh. Tuy nhiên, đến tháng 9/2025, số lượng HKD thuộc diện trên trên tiếp cận với công nghệ KKT tăng lên đột biến. Điều đó cho thấy việc chuyển sang hóa đơn điện tử không còn là vấn đề lớn, khi HKD được hướng dẫn, hỗ trợ từ nhà cung cấp giải pháp và cơ quan quản lý. Tuy vậy, bà cũng cho biết, sẽ vẫn còn số lượng lớn các HKD ở dưới ngưỡng an toàn (doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm) để không phải nộp thuế giá trị gia tăng và không phải sử dụng phần mềm
công nghệ.
“Các chủ HKD không nên quá lo lắng, sợ sai vì khi phát hiện các số liệu bất thường, cơ quan thuế sẽ hỗ trợ chủ HKD kê khai lại, trừ trường hợp cố tình làm sai, có hành vi trốn thuế sẽ bị xử lý. Hơn nữa, việc KKT cũng không quá phức tạp, kể cả khai chưa đúng vẫn có thể bổ sung, tăng hoặc giảm…” - bà Lê Thị Duyên Hải cho biết thêm.
Đại diện cho doanh nghiệp cung cấp phần mềm kế toán, KKT, ông Nguyễn Quốc Toàn, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP Phần mềm Effect thông tin, từ năm 1994, doanh nghiệp của ông đã hỗ trợ phần mềm kế toán cho một số doanh nghiệp lớn. Phần lớn các doanh nghiệp này đều có kế toán có kỹ năng, trình độ, nên họ vận hành rất trơn tru các phần mềm này, chỉ cần hướng dẫn qua loa. Còn đối với các chủ HKD nhỏ lẻ, phân tán, một mình phải làm quá nhiều việc cùng một lúc, trình độ hạn chế. “Nếu chúng tôi cứ “bê” các giải pháp đó sang sẽ hỏng ngay” - ông Nguyễn Quốc Toàn khẳng định.
Với mong muốn hỗ trợ các HKD KKT một cách dễ dàng, ông Toàn cho hay, doanh nghiệp phải chuyển đổi phần mềm sao cho đơn giản nhất (VD: Dịch ngôn ngữ của người làm kế toán sang ứng dụng đơn giản hơn để người kinh doanh nhỏ lẻ dễ tiếp cận). Bên cạnh đó, dựa trên thói quen, hành vi kinh doanh của HKD, công ty sẽ thiết kế bộ công cụ, phần mềm kế toán phù hợp, dễ sử dụng…
Phát biểu tại Tọa đàm, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên, là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nhấn mạnh: Thực hiện KKT trong HKD là chủ trương đúng, nhằm minh bạch chính sách thuế. Tuy nhiên, cơ quan quản lý đưa ra chính sách nhưng phải cung cấp thông tin về chính sách, phải giải thích cho HKD hiểu rõ các chính sách thì họ mới đồng lòng ủng hộ. Kèm theo đó, phải có các số điện thoại đường dây nóng để HKD chia sẻ vướng mắc, nhờ hỗ trợ. Cũng theo ông Hiếu, các phần mềm KKT nên thân thiện để tất cả HKD đều sử dụng được. Về phía mình, các HKD phải có trách nhiệm kê khai đúng, đủ, chính xác nhất để tránh rủi ro cho bản thân mình và thất thoát thuế. Đặc biệt, các chủ HKD nên tách bạch hoạt động kinh doanh cá nhân với các chi tiêu cá nhân khác để thuận tiện cho hoạt động của cơ quan quản lý.
Đ.Trang