Trong quá trình chiến đấu đảm bảo hậu cần, vũ khí cho chiến trường Điện Biên Phủ, đã có hơn 100 chiến sĩ TNXP hy sinh tại ngã ba Cò Nòi. Để đời đời tri ân công ơn các liệt sĩ TNXP đã anh dũng chiến đấu, hy sinh, đồng thời phát huy truyền thống yêu nước, giáo dục lòng tự hào, tự tôn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, ngày 21/4/2000, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và UBND tỉnh Sơn La đã khởi công xây dựng đài tưởng niệm liệt sĩ TNXP tại “tọa độ lửa” năm xưa.
Vào dịp Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2004) di tích được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích lịch sử cấp quốc gia.
Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi đã trở thành điểm đến quen thuộc của nhân dân và du khách thập phương trong hành trình Qua miền Tây Bắc.
Đến năm 2020, di tích lịch sử tiếp tục được trùng tu, tôn tạo, nâng cấp với tổng diện tích quy hoạch hơn 10 ha. Giai đoạn 1 của Dự án đã cơ bản hoàn thành các hạng mục công trình: Nhà tưởng niệm, bia ghi công và một số hạng mục khác với tổng mức đầu tư gần 15 tỷ đồng, trong đó, 8,35 tỷ đồng vận động xã hội hóa và Tỉnh Đoàn Sơn La.
Để phát huy được hết giá trị của di tích và đảm bảo tính khả thi của quy hoạch được phê duyệt, tỉnh Sơn La tiếp tục đề xuất với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, triển khai giai đoạn 2.
Dự án tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi giai đoạn 2 có tổng kinh phí khoảng 61 tỷ đồng, đầu tư vào các hạng mục: Khu công viên chứng tích, khu quảng trường kết hợp bãi đỗ xe, hạ tầng kỹ thuật và san nền.
Để hoàn thành dự án, khánh thành Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi vào tháng 12, ông Lò Minh Hùng - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng ban Chỉ đạo tôn tạo và phát huy giá trị Khu Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi - đã chủ trì cuộc họp đánh giá kết quả triển khai dự án.
Hiện nay, xã Mai Sơn (tỉnh Sơn La), chủ đầu tư dự án đã kiểm đếm tài sản trên đất 52/59 hộ, kê khai xác minh nguồn gốc đất 51/59 hộ. Khu dân cư tiểu khu 26/3 xã Mai Sơn đã đầu tư hoàn thành cơ sở vật chất hạ tầng, kỹ thuật và sẵn sàng tiếp nhận các hộ tái định cư bị ảnh hưởng của dự án…
Bên cạnh đó, đơn vị thực hiện nhiệm vụ tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử, thu thập danh sách liệt sĩ thanh niên xung phong, thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở.
Công tác thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư của dự án được triển khai hiệu quả. Tổ chức bàn giao mặt bằng cho Ban Quản lý dự án đầu tư Trung ương Đoàn và các đơn vị có liên quan thi công, bàn giao vi phạm ranh giới ngoài thực địa, bàn giao hồ sơ thu hồi đất, bản đồ trích đo thu hồi phạm vi thực hiện dự án do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh làm chủ đầu tư.
Để hoàn thành dự án đúng tiến độ, ông Bùi Minh Hùng đề nghị địa phương, đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng dự án khu di tích. Phối hợp với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh triển khai đầu tư các hạng mục của dự án đúng tiến độ đề ra.
Viết Hà