Đẩy nhanh tiến độ thu nhận ADN xác minh danh tính liệt sĩ

một ngày trướcBài gốc

Thắp lên hy vọng

Ở tuổi 103, Bà mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Diệu, trú tại thôn Đông Châu, xã Thạch Ngọc (Thạch Hà, Hà Tĩnh) nhỏ bé, gầy gò trong bộ áo nâu sẫm, nhưng ánh mắt mẹ chưa bao giờ thôi đau đáu nỗi niềm tìm lại hài cốt đứa con trai yêu quý đã ngã xuống vì Tổ quốc. Cuộc đời mẹ Diệu gắn liền với những mất mát không gì bù đắp nổi. Hai người con trai của mẹ, liệt sĩ Phan Danh Lai và liệt sĩ Phan Danh Ngọ đều hy sinh trong kháng chiến. Thời gian đã lùi xa, nhưng với mẹ Diệu, day dứt hơn khi đến nay, hài cốt của liệt sĩ Phan Danh Ngọ vẫn chưa được tìm thấy. Bao năm tháng trôi qua, mẹ vẫn nuôi hy vọng trong trái tim già nua nhưng đầy nghị lực ấy, rằng một ngày nào đó sẽ tìm được hài cốt đứa con thân yêu của mình. Tổ công tác của Công an tỉnh Hà Tĩnh đã về tận nhà, làm thủ tục lấy mẫu ADN của mẹ và người con trai út của mẹ là ông Phan Danh Dậu (sinh năm 1956) phục vụ công tác giám định và tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Trước ống nghiệm nhỏ chứa mẫu máu, đôi mắt già đục của mẹ ánh lên tia hy vọng mong manh mà tha thiết. Ông Phan Danh Dậu nghẹn ngào kể: “Khi còn khỏe, mẹ tôi không nhớ nổi đã bao nhiêu lần cùng vợ chồng tôi đi khắp nơi dò hỏi, tìm kiếm hài cốt anh Ngọ. Mỗi lần trở về, mẹ lại lặng lẽ thắp hương, cầu nguyện trong nước mắt. Cả cuộc đời mẹ chỉ có một điều ước giản dị mà lớn lao là tìm được nơi yên nghỉ của anh tôi. Hy vọng lần này, nhờ sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng, mong ước ấy sẽ trở thành hiện thực”.

Công an tỉnh Nghệ An phối hợp với các đơn vị thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ chưa xác định danh tính. Ảnh: HẠNH DUY

Quy trình lấy mẫu ADN được thực hiện chặt chẽ và khoa học. Trước tiên, các cơ quan chức năng rà soát, lập danh sách liệt sĩ, tiến hành thu thập, xác minh, cập nhật thông tin thân nhân phục vụ việc lấy mẫu ADN, ưu tiên theo mức độ huyết thống gần mẹ đẻ, bà ngoại, anh chị em cùng mẹ... Tiếp đó, phân loại, đánh giá khả năng thu mẫu đối chiếu ADN từ thân nhân, xác định mức độ ưu tiên thực hiện trước, sau đó tổ chức thu và lưu mẫu ADN. Mẫu sinh phẩm được bảo quản trong ống chuyên dụng có mã hóa riêng biệt để bảo đảm tính bảo mật và chính xác tuyệt đối. Sau khi thu mẫu, dữ liệu được lưu trữ và chuyển đến trung tâm giám định để tiến hành phân tích, so sánh với dữ liệu trong ngân hàng gene của hài cốt liệt sĩ.

Hành trình còn nhiều thách thức

Dù mang tính nhân văn sâu sắc nhưng hành trình này không hề dễ dàng. Một trong những trở ngại lớn nhất là việc xác định đúng thân nhân liệt sĩ còn sống và có thể cung cấp mẫu sinh phẩm. Sau hàng chục năm, nhiều gia đình đã ly tán, người thân mất đi, hoặc không có thông tin cụ thể về nơi an táng của liệt sĩ. Việc thu nhận mẫu ADN trong đợt này xác định thân nhân ưu tiên là mẹ đẻ liệt sĩ còn sống, bởi theo thời gian, các mẹ đã già yếu, nếu không nhanh sẽ không còn cơ hội.

Đại diện Công an tỉnh Nghệ An cho biết: “Qua công tác khảo sát thông tin về mộ liệt sĩ trên địa bàn, toàn tỉnh Nghệ An hiện có 6.652 mộ liệt sĩ không còn thân nhân, nằm trong diện cần thu thập mẫu ADN để phục vụ công tác giám định. Việc thiếu vắng thân nhân hoặc không thể liên hệ được khiến quá trình xác minh danh tính liệt sĩ gặp nhiều bế tắc. Nhiều trường hợp thân nhân không còn cư trú trên địa bàn tỉnh, hoặc hiện không xác minh được thông tin qua các nguồn tại cơ sở. Việc này đồng nghĩa với việc không có cơ sở để thu thập mẫu sinh phẩm cần thiết”.

Công an tỉnh Nghệ An phối hợp với các đơn vị thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ chưa xác định danh tính. Ảnh: HẠNH DUY

Một khó khăn lớn khác xuất phát từ đặc thù địa hình của tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh là diện tích đồi núi lớn. Phần lớn thân nhân liệt sĩ sinh sống tại các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa, nơi đời sống còn nhiều khó khăn, phương tiện đi lại hạn chế. Việc di chuyển đến các điểm thu nhận mẫu trở thành trở ngại không nhỏ, nhất là đối với những người cao tuổi hoặc có hoàn cảnh neo đơn. Đặc biệt, đối tượng chính trong diện thu nhận mẫu ADN hiện nay chủ yếu là mẹ đẻ của các liệt sĩ, nhiều người tuổi đã cao, thường xuyên đau yếu, không thể tự đi lại. Trước tình hình đó, Công an tỉnh Nghệ An đã huy động các tổ công tác đến tận nhà để thu nhận mẫu, thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự tri ân sâu sắc. Tuy nhiên, do chưa được cấp kinh phí, lực lượng công an gặp không ít vướng mắc trong quá trình triển khai, từ việc mua sắm vật tư y tế, tổ chức phương tiện đi lại đến công tác hậu kiểm. Mặt khác, chi phí xét nghiệm ADN rất lớn. Theo tìm hiểu của phóng viên, riêng chi phí xét nghiệm ADN trên thị trường có giá từ 3 đến 8 triệu đồng/lần. Vừa qua, các đợt thu nhận tại Nghệ An và Hà Tĩnh, kinh phí thực hiện do Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an huy động từ nguồn xã hội hóa.

Thực tế cho thấy, việc xác định danh tính liệt sĩ bằng phương pháp này không chỉ đòi hỏi quyết tâm chính trị mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành chức năng cùng với sự chung tay của toàn xã hội bởi nhiệm vụ này đòi hỏi nguồn lực lớn về nhân lực, vật lực và kinh phí. Dù còn nhiều khó khăn, chính quyền và các đơn vị chức năng vẫn kiên trì thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng này. Mỗi mẫu ADN được khớp nghĩa là một ngôi mộ liệt sĩ sẽ được khắc tên, một người mẹ có thể yên lòng, một gia đình được an ủi, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh để lại.

HOA LÊ

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/xa-hoi/chinh-sach/day-nhanh-tien-do-thu-nhan-adn-xac-minh-danh-tinh-liet-si-830682