Ông Pete Hegseth phỏng vấn ông Donald Trump tại Nhà Trắng năm 2017
Từ người dẫn chương trình thành ứng cử viên Bộ trưởng Quốc phòng
Chia sẻ về quyết định của mình, ông Trump khẳng định: “Với Pete Hegseth ở vị trí lãnh đạo, kẻ thù của nước Mỹ hãy coi chừng. Quân đội của Mỹ sẽ vĩ đại trở lại, và nước Mỹ sẽ không bao giờ lùi bước”. Ông Trump cũng đánh giá người dẫn chương trình Hegseth khá “cứng rắn, thông minh và thực sự tin tưởng vào nước Mỹ trước tiên”.
Ông Peter Brian Hegseth sinh ngày 6-6-1980 ở Forest Lake, Minnesota. Ông tốt nghiệp Đại học Princeton năm 2003, nhận bằng thạc sĩ chính sách công của Trường Quản lý nhà nước John F. Kennedy thuộc Đại học Harvard 10 năm sau đó. Ở Đại học Princeton, ông Hegseth làm quen với nghề báo khi viết bài cho The Princeton Tory, tạp chí do các sinh viên bảo thủ điều hành. Sau khi tốt nghiệp đại học, ông Hegseth gia nhập ngân hàng đầu tư Bear Stearns với tư cách nhà phân tích thị trường vốn, đồng thời cũng đăng ký làm sĩ quan bộ binh trong Lực lượng Vệ binh quốc gia. Năm 2004, đơn vị của Hegseth được điều động đến Vịnh Guantanamo, Cuba, nơi ông giữ chức vụ chỉ huy trung đội bộ binh thuộc Lực lượng Vệ binh quốc gia Minnesota, dưới quyền chỉ huy tác chiến của Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 187 Bộ binh, Sư đoàn Dù 101.
Sau khi trở về từ Cuba, Hegseth tình nguyện tới phục vụ ở Baghdad và Samarra, Iraq, nơi ông lần lượt giữ chức trung đội trưởng và sĩ quan điều phối hoạt động quân sự - dân sự. Năm 2012, với tư cách đại úy Vệ binh quốc gia Minnesota, Hegseth được điều động tới Afghanistan và đảm nhiệm vai trò giảng viên cấp cao tại Trung tâm Huấn luyện chống nổi dậy ở Kabul. Sau khi rời khỏi quân đội, ông Hegseth tranh cử vào Thượng viện tại bang Minnesota nhưng không thành công. Sau đó, ông đầu quân cho Fox News từ năm 2014, nhưng vẫn là thành viên lực lượng dự bị của Vệ binh quốc gia với quân hàm thiếu tá. Tháng 12-2018, Hegseth đồng dẫn chương trình chào năm mới của kênh này, trong đó phát sóng một đoạn băng ông phỏng vấn Tổng thống Trump.
Ông Hegseth là người sớm ủng hộ ông Trump khi ông tranh cử tổng thống hồi năm 2016. Ở nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, với vai trò là MC của một kênh bảo thủ, Hegseth giúp thu hút sự chú ý của tổng thống về vụ án cựu trung úy Clint Lorance và thiếu tướng Mathew Golsteyn bị buộc tội gây ra tội ác chiến tranh vì sát hại dân thường ở Afghanistan. Hai người đã được ông Trump ân xá vào năm 2019. Ông Trump từng cân nhắc Hegseth làm Bộ trưởng Bộ Cựu chiến binh trong chính quyền đầu tiên của ông, nhưng sau đó chọn David Shulkin cho vai trò này vào năm 2017.
Việc ông Hegseth được chọn làm bộ trưởng quốc phòng khiến nhiều người “bật ngửa”. Trước đó, người ta cho rằng ứng viên được đề cử đứng đầu Lầu Năm góc sẽ là một nhà lập pháp dày dặn kinh nghiệm hoặc một người chuyên về chính sách quốc phòng như Chủ tịch Ủy ban quân vụ Hạ viện John Mike Rogers. Trong nhiệm kỳ trước, ông Trump đã chọn những người có kinh nghiệm kỳ cựu như tướng bốn sao James Mattis và Bộ trưởng lục quân Mark Esper làm lãnh đạo Lầu Năm Góc.
Dân biểu Adam Smith đại diện bang Washington cho biết ông rất bất ngờ trước quyết định này. “Thú thật là tôi không biết Pete Hegseth là ai cho đến khoảng 20 phút trước”, ông Smith nói với các phóng viên. Ông Paul Rieckhoff, người sáng lập Independent Veterans of America, thì cho rằng: “Hegseth chắc chắn là ứng viên có trình độ kém nhất cho chức Bộ trưởng Quốc phòng trong lịch sử Mỹ và là người công khai quan điểm chính trị mạnh mẽ nhất. Nước Mỹ hãy chuẩn bị tinh thần”. Còn Thượng nghị sĩ Mike Rounds - thành viên cấp cao của Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ chia sẻ: “Tôi không muốn tỏ ra tiêu cực, bởi tôi sẽ xem xét lý lịch và cách tiếp cận của ông ấy (Hegseth) trong vấn đề này. Cho đến nay, ông Trump đã làm rất tốt trong việc lựa chọn nhân sự, tìm ra những người phù hợp với tiêu chuẩn của ông ấy. Nhưng tôi rất ngạc nhiên khi biết họ đưa ông Hegseth vào vị trí này”.
Liệu sẽ có cuộc cải tổ lớn trong quân đội Mỹ?
Dù nhiều ý kiến chỉ trích nhưng ông Hegseth vẫn đáp ứng đủ các tiêu chuẩn cơ bản để trở thành bộ trưởng quốc phòng. Theo quy định, bộ trưởng quốc phòng Mỹ phải xuất thân từ giới dân sự, từng phục vụ trong quân đội ít nhất 10 năm và đã giải ngũ ít nhất 7 năm. Theo Luật An ninh quốc gia năm 1947, việc không chọn các ứng viên đang phục vụ trong quân đội Mỹ làm bộ trưởng quốc phòng nhằm tuân thủ học thuyết quyền kiểm soát quân đội của dân sự. Theo học thuyết này, trách nhiệm ra quyết định mang tính chiến lược của một quốc gia phải nằm trong tay các nhà lãnh đạo chính trị dân sự, không phải là nhân viên quân đội chuyên nghiệp.
Điều quan trọng hơn là ông Hegseth là người ủng hộ trung thành với ông Trump từ nhiệm kỳ đầu tiên. Ông luôn kiên định với chính sách “Nước Mỹ trên hết” và được biết đến là người trung thành với những giá trị bảo thủ, đặc biệt là trong các vấn đề quân sự và an ninh quốc gia. Đây là nhân vật mà ông Trump gửi gắm nhằm thực hiện một cuộc cải tổ mạnh mẽ trong quân đội Mỹ.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, các tướng lĩnh và bộ trưởng quốc phòng Mỹ nằm trong số những người chỉ trích ông gay gắt nhất, một số người tuyên bố ông không đủ tư cách để giữ chức vụ. Chính vì thế, ông Trump chỉ trích rất mạnh các nhà lãnh đạo quốc phòng phê phán ông. Ông Trump từng gợi ý về những hình phạt nặng nề nhất đối với cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mark Milley. Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump cũng từng đề cập về việc sa thải các tướng lĩnh chịu trách nhiệm cho cuộc rút quân đầy rắc rối khỏi Afghanistan vào năm 2021.
Theo các nguồn tin bị tiết lộ, nhóm của ông Trump cho rằng Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân cần được thu hẹp do nhận thấy tình trạng quan liêu quá mức. Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân bao gồm các sĩ quan cấp cao nhất trong quân đội Mỹ và các lãnh đạo của Lục quân, Hải quân, Thủy quân lục chiến, Không quân, Lực lượng vệ binh quốc gia và Lực lượng không gian. Các thành viên trong nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump đang lập danh sách các sĩ quan quân đội cần phải chuyển giao vị trí, bao gồm cả Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân. “Những người này không phải là không thể thay thế. Họ rất dễ thay thế và không thiếu những người có thể kế nhiệm”, nguồn tin cho hay.
Một nguồn tin khác nói với hãng Reuters rằng chính quyền mới có thể sẽ tập trung vào các sĩ quan quân đội Mỹ được coi là có liên quan đến ông Mark Milley, cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân dưới thời ông Trump. Các đồng minh của ông Trump nhắm vào ông Milley vì cho rằng ông này không trung thành với cựu tổng thống. Tướng không quân Brown, đương kim Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, người kế nhiệm ông Milley, dự kiến sẽ là người phải rời đi.
Tuy nhiên, một số quan chức hiện tại và trước đây của Mỹ hạ thấp khả năng xảy ra cuộc cải tổ lớn như vậy, cho rằng điều đó không cần thiết và gây gián đoạn trong thời điểm toàn cầu đang hỗn loạn với các cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine và Trung Đông. Họ nhận định sẽ rất khó khăn về mặt hành chính để sa thải và thay thế lượng lớn các quan chức quân sự cấp cao của Mỹ, cho rằng kế hoạch này có thể chỉ là sự đe dọa và phô trương từ các đồng minh của ông Trump.