ĐBQH: Bỏ quyền chất vấn của đại biểu HĐND với chánh án, viện trưởng, dân bị oan sai sẽ nhờ cậy ai?

5 giờ trướcBài gốc

"Dân bị oan sai, sẽ nhờ cậy ai chất vấn để bảo vệ quyền lợi"

Ngày 14/5, thảo luận ở hội trường Quốc hội về sửa đổi Hiến pháp năm 2013, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, đại biểu Đoàn đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng, đề cập đến đề xuất thu hẹp quyền chất vấn của HĐND trong Hiến pháp 2013.

Theo bà Thúy, Ban soạn thảo giải thích 2 lý do bỏ quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND.

Thứ nhất, theo chủ trương của Đảng về việc bỏ đơn vị hành chính cấp huyện nên sẽ không tổ chức tòa án và VKSND cấp huyện, thay thế bằng các tòa án và VKSND khu vực, không gắn với đơn vị hành chính cụ thể nên không có HĐND ngang cấp.

Thứ hai, tuy Hiến pháp không quy định thẩm quyền chất vấn, HĐND vẫn thực hiện được thẩm quyền giám sát và HĐND vẫn có quyền kiến nghị với các cơ quan, tổ chức hữu quan.

"Tôi không đồng tình với cả hai lý do nêu trên", bà Thúy nêu ý kiến.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy. Ảnh: Quochoi.vn.

Theo bà Thúy, lý do cho rằng các cơ quan tư pháp khu vực không gắn với đơn vị hành chính cụ thể nên HĐND không thể chất vấn là chưa thuyết phục. Bởi lẽ, dù mang tính chất khu vực, nhưng TAND và VKSND vẫn khởi tố, truy tố, xét xử công dân thuộc địa phương nơi đại biểu HĐND đại diện.

Ngoài ra, trong bối cảnh vẫn còn TAND, VKSND cấp tỉnh, việc tước quyền chất vấn của HĐND cấp tỉnh đối với lãnh đạo hai cơ quan này gây băn khoăn cho đại biểu và cử tri.

"Không lẽ Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân khu vực sẽ là những cơ quan tư pháp duy nhất ở nước ta nằm ngoài sự giám sát bằng hình thức chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân. Nếu vậy thì dân bị oan sai, sẽ nhờ cậy ai chất vấn để mà bảo về quyền lợi của họ?”, bà Thúy băn khoăn.

Trước khi thông qua mô hình Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân khu vực, Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị Quốc hội xem xét kỹ cơ chế giám sát quyền lực đối với các cơ quan này.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy nhận thấy, lập luận của Ban soạn thảo đánh đồng các hình thức giám sát khác nhau, trong khi chúng có ý nghĩa, vai trò và tính chất pháp lý khác nhau, và quyền kiến nghị hoàn toàn không thể thay thế cho quyền chất vấn, vốn là hình thức giám sát trực tiếp, công khai, buộc người chất vấn phải trả lời trực tiếp, phải chịu trách nhiệm về phần trả lời của mình.

Đại biểu Thúy cho rằng, không có quyền chất vấn đại biểu HĐND sẽ khó có thể yêu cầu Chánh án hoặc Viện trưởng ra trước kỳ họp Hội đồng nhân dân, để trả lời cụ thể từng vấn đề đối thoại công khai với đại biểu và cử tri.

"Trong điều kiện hiện nay, chất vấn là cơ chế hiệu quả hiếm hoi để đại biểu HĐND và rộng hơn là cử tri, nhân dân địa phương yêu cầu thông tin trao đổi trực tiếp với Chánh án, Viện trưởng", bà nói.

Do đó, nhận định rằng HĐND vẫn giám sát được là chưa phản ánh đúng thực tiễn hoạt động giám sát. Việc Hiến pháp không còn quy định thẩm quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân đối với Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng VKSND là đi ngược lại với Nghị quyết 27 của Trung ương để xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị Quốc hội giữ lại quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND trong Hiến pháp.

Đề xuất giữ nguyên quyền chất vấn của đại biểu HĐND

Trong khi đó, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn, đánh giá cao kết quả làm việc của Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp trong việc chuẩn bị Hồ sơ dự thảo Nghị quyết. Phạm vi sửa đổi theo Dự thảo là 8/120 Điều đã bám sát yêu cầu của Quốc hội.

Về sửa đổi, bổ sung Điều 115, ông Nghĩa cho biết việc bỏ thẩm quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân có thể đem lại một số ưu điểm như Tờ trình.

Tuy nhiên, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho rằng chất vấn là một công cụ giám sát quan trọng nhằm đảm bảo các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm giải trình trước Đại biểu dân cử và Nhân dân. Nếu cho rằng việc chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án và Viện trưởng làm ảnh hưởng đến tính độc lập của tư pháp, sẽ rất khó lý giải quyền chất vấn của ĐBQH đối với Chánh án TANDTC và Viện trưởng VKSNDTC.

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa. Ảnh: Quochoi.vn.

Bên cạnh đó, chất vấn của đại biểu HĐND không nhằm can thiệp vào nội dung xét xử hay truy tố của vụ án cụ thể, mà tập trung vào trách nhiệm quản lý, việc tổ chức thi hành và tuân thủ pháp luật của Chánh án và Viện trưởng. Việc duy trì quyền chất vấn là cần thiết để đảm bảo tính công khai, minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động tư pháp.

Đồng tình giữ nguyên quyền chất vấn của đại biểu HĐND, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương nêu quan điểm cần cân nhắc kỹ việc thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của TAND, VKSND vẫn được tổ chức theo quy mô cấp tỉnh và khu vực tại địa phương.

Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân kiến nghị giữ nguyên chủ thể này được chất vấn như trong Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) tại khoản 5 Điều 33.

Quỳnh An

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/dbqh-bo-quyen-chat-van-cua-dai-bieu-hdnd-voi-chanh-an-vien-truong-dan-bi-oan-sai-se-nho-cay-ai-post185547.html