ĐBQH: Bỏ tử hình với 8 tội danh thể hiện tính nhân văn, nhân đạo

5 giờ trướcBài gốc

Bước đi đúng và phù hợp

Tại chương trình Kỳ họp thứ 9, ngày 27/5, Quốc hội đã thảo luận hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Theo dự kiến, ngày 25/6 Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua Luật này.

Một trong những điểm đáng chú ý nhất là đề xuất của Chính phủ về việc loại bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh.

Cụ thể, dự thảo Luật bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng tù chung thân không xét giảm án tại 8/18 tội danh (chiếm 44,44%) trong Bộ luật Hình sự hiện hành, bao gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Tội gián điệp (Điều 110); Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Nhà nước (Điều 114); Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194); Tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Tội tham ô tài sản (Điều 353); Tội nhận hối lộ (Điều 354); Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421).

ĐBQH Nguyễn Chu Hồi (Ảnh: Hoàng Bích).

Bên hành lang Quốc hội, trao đổi với Người Đưa Tin, ĐBQH Nguyễn Chu Hồi (đoàn Hải Phòng) cho rằng, việc bỏ 8/18 tội danh trong khung hình phạt tử hình trong Bộ luật Hình sự hiện hành thể hiện tính nhân văn, nhân đạo của Đảng và Nhà nước.

"Đây cũng là một trong những bước đi đúng và phù hợp với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc và hội nhập quốc tế sâu rộng. Tiến tới không hình sự hóa án kinh tế. Tiếp tục phát huy truyền thống vị tha, rộng lượng, nhưng kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc và nhân dân", đại biểu Chu Hồi nói.

Đại biểu đồng tình với việc Chính phủ đề xuất bỏ 8 tội danh đã có nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng và theo hướng ngày một nhân đạo hơn.

Tuy nhiên, đại biểu lưu ý bỏ hình phạt tử hình và thay bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án, nhưng vẫn cách ly người phạm tội mức hình phạt này ra khỏi đời sống xã hội phải cân nhắc kỹ để bảo đảm "công bằng" giữa các phạm nhân trong tù về hưởng thụ chính sách ân xá, khoan hồng của Nhà nước.

Tới đây, khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự được biểu quyết thông qua, đại biểu đoàn Hải Phòng chia sẻ khi được xem xét thấu đáo, cân nhắc cẩn trọng, kỹ lưỡng và nhân đạo Bộ luật được thông qua sẽ đi vào thực tiễn đời sống xã hội.

"Tôi hy vọng Bộ luật Hình sự sửa đổi lần này sẽ góp phần thực hiện thành công "bộ tứ nghị quyết" của Trung ương Đảng trong đó có Nghị quyết số 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", đại biểu bày tỏ.

6 cơ sở xác đáng cho việc bỏ tử hình 8 tội danh

Việc thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình không phải là điều mới trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam. Từ Bộ luật Hình sự năm 1985 với 44 tội danh có thể bị tuyên tử hình, con số này đã liên tục được cắt giảm qua các lần sửa đổi: 29 tội vào năm 1999, 22 tội vào năm 2009 và chỉ còn 18 tội tại Bộ luật Hình sự năm 2015.

Đến nay, với đề xuất loại bỏ thêm 8 tội danh, bao gồm cả các tội nghiêm trọng như "tham ô tài sản", "nhận hối lộ", "gián điệp" hay "phá hoại hòa bình", hệ thống hình phạt đã có bước tiến dài trong tư duy lập pháp hiện đại, đặt con người làm trung tâm của cải cách.

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự sáng 27/5 (Ảnh: Media Quốc hội).

Chính phủ đã xây dựng đề xuất này trên nền tảng phân tích khoa học và thực tiễn kỹ lưỡng.

Một là, căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội; tầm quan trọng của khách thể được bảo vệ; khả năng khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.

Hai là, căn cứ kết quả tổng kết công tác thi hành Bộ luật Hình sự, nhiều tội danh có quy định về hình phạt tử hình nhưng không áp dụng trên thực tế thời gian qua.

Ba là, tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy, hiện nay, xu hướng về việc giảm hình phạt tử hình trong quy định của pháp luật cũng như thực tế thi hành trên thế giới là phổ biến. Trong 193 quốc gia là thành viên của Liên hợp quốc chỉ còn hơn 50 quốc gia quy định về hình phảt tử hình.

Bốn là, trách nhiệm, nghĩa vụ của Việt Nam khi là thành viên của các điều ước quốc tế có liên quan, đặc biệt tại khoản 2 Điều 6 Công ước của Liên hợp quốc về quyền dân sự và chính trị xác định: "Ở những nước mà hình phạt tử hình chưa được xóa bỏ thì chỉ được phép áp dụng hình phạt tử hình đối với những tội ác nghiêm trọng nhất".

Năm là, phục vụ hoạt động hợp tác quốc tế của nước ta, nhất là trong bối cảnh hiện nay, khi Việt Nam đang mở rộng hợp tác quốc tế một cách sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, việc xây dựng hệ thống pháp luật tương đồng với đa số các nước trên thế giới sẽ góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy các quan hệ hợp tác ngày càng bền chặt và tin tưởng lẫn nhau.

Sáu là, trách nhiệm, năng lực của các cơ quan quản lý Nhà nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật trong giai đoạn hiện nay.

Ngoài ra, hình thức thi hành hình phạt tử hình của nhân loại cũng như ở nước ta theo hướng ngày một nhân đạo hơn, từ các hình thức mang tính trả thù, trút giận vào người phạm tội như tùng xẻo, ném vào vạc dầu, ném vào chuồng cọp, tứ mã phanh thây… thì đến nay chủ yếu các quốc gia không áp dụng các hình thức tử hình này. Việt Nam đã áp dụng hình thức tử hình được coi là nhân đạo nhất đó là tiêm thuốc độc.

Trong bối cảnh đó, việc bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh như trong dự thảo Luật đã trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ hợp thứ 9 là phù hợp trong điều kiện nước ta hiện nay, một mặt vẫn đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Đồng thời, đáp ứng được tiến trình tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình, cũng như yêu cầu hợp tác, mở rộng quan hệ quốc tế để phát triển đất nước.

Riêng đối với Tội tham ô tài sản và Tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án.

Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 1 Điều 63 theo hướng: "Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn".

Trước đó, giải trình về những vấn đề đại biểu nêu tại phiên thảo luận tại hội trường, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long nêu rõ, theo tổng hợp đến năm 2024, có 142/193 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc đã bỏ án tử hình trên phương diện luật định hoặc thực tế có quy định nhưng không áp dụng.

"Nếu Quốc hội thông qua việc bỏ 8 tội danh nữa, thì số tội còn lại có mức hình phạt tử hình sẽ giảm từ 18 xuống còn 10. So với con số 44 tội có án tử hình trong Bộ luật Hình sự năm 1985 và 29 tội trong luật năm 1999, tiếp đó là 18 tội sau sửa đổi năm 2015 (bổ sung năm 2017), thì đây sẽ là một bước tiến dài, thể hiện sự thay đổi căn bản trong quan điểm chính sách hình sự của nước ta, đặc biệt là với hình phạt nghiêm khắc nhất tước quyền sống của con người", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Hoàng Thị Bích

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/dbqh-bo-tu-hinh-voi-8-toi-danh-the-hien-tinh-nhan-van-nhan-dao-204250618120632519.htm