ĐBQH đề nghị 'không cát cứ dữ liệu' trong thông tin quy hoạch

3 giờ trướcBài gốc

Quy hoạch phải lấy ý kiến từ người dân chịu tác động trực tiếp

Theo ĐBQH, khi quyết định giảm từ 63 xuống 34 tỉnh, thành phố và tổ chức lại chính quyền theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thì đây không chỉ là việc kẻ lại đường ranh hành chính, mà là cơ hội thiết kế lại không gian phát triển. Trong bối cảnh này, quy hoạch tổng thể quốc gia không thể chỉ điều chỉnh cho khớp bản đồ mới, mà phải trả lời được câu hỏi: Những cực tăng trưởng nào sẽ kéo cả nền kinh tế lên mức hai con số và Luật Quy hoạch đặt nó vào vị trí nào trong cấu trúc quốc gia?

Từ căn cứ đó, đại biểu Phạm Trọng Nhân (đoàn TP.HCM) đề xuất 3 yêu cầu đối với Quy hoạch tổng thể quốc gia và Luật Quy hoạch:

Một là, luật hóa khái niệm "trung tâm tăng trưởng vùng". Khi đất nước giảm từ 63 xuống 34 tỉnh, thành phố đây thực chất là bản đồ năng suất, không phải bản đồ địa giới. Tiêu chí không thể dựa vào địa giới hành chính, mà phải dựa trên năng lực công nghiệp - dịch vụ hàm lượng công nghệ, kết nối hạ tầng - logistics, mật độ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, tỷ trọng kinh tế số và năng suất lao động.

Hai là, thiết chế Hội đồng Điều phối vùng quốc gia phải được luật hóa trực thuộc Thủ tướng Chính phủ, có quyền điều phối hạ tầng vùng, chia sẻ và bắt buộc dùng chung dữ liệu, thống nhất danh mục ưu tiên đầu tư vùng để tránh tình trạng 5 tỉnh cùng xin làm cảng trung chuyển, sân bay quốc tế mà không dựa trên mô hình năng suất và hiệu quả vùng.

Ba là, việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia phải ăn khớp với mô hình 34 tỉnh, thành và 2 cấp chính quyền, nghĩa là các tỉnh mới sau sáp nhập phải được thiết kế lại cấu trúc đô thị - nông thôn - công nghiệp - dịch vụ dựa trên dữ liệu dân cư, năng suất, rủi ro khí hậu; chứ không phải "ghép hai quy hoạch cũ lại với nhau.

ĐBQH Phạm Trọng Nhân, đoàn TP.HCM (Ảnh: Quốc hội)

Đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng, quy hoạch tổng thể quốc gia không phải bản đồ địa lý, mà là bản đồ năng suất của quốc gia. Nếu không thay đổi cách nhìn này, việc nói về mục tiêu tăng trưởng hai con số và thoát bẫy thu nhập trung bình sẽ rất khó thuyết phục.

Vì vậy, đại biểu đề nghị, dự án luật phải quy định ở cấp độ "hệ điều hành quốc gia" 3 nhóm chuẩn dữ liệu: Thứ nhất, chuẩn không gian - một hệ quy chiếu quốc gia, một bản đồ nền thống nhất; Thứ hai, chuẩn thuộc tính - định nghĩa thống nhất về các loại đất, các chỉ tiêu môi trường, kết cấu hạ tầng, năng lực sản xuất; Thứ ba, chuẩn kết nối - bắt buộc mọi bộ, ngành, địa phương phải chia sẻ dữ liệu quy hoạch qua API quốc gia. Đồng thời, phải có trách nhiệm pháp lý rất rõ với người đứng đầu nếu không cập nhật dữ liệu, hoặc cố tình "cát cứ dữ liệu".

Cùng chung ý kiến đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung cơ chế bắt buộc cập nhật, chia sẻ, đồng bộ dữ liệu quy hoạch giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương trên hệ thống số hóa thống nhất, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình khi tiến độ quy hoạch chậm hoặc không khớp nối giữa các ngành. Việc này vừa khắc phục tình trạng phân tán nguồn lực, vừa bảo đảm môi trường đầu tư ổn định, thông thoáng và có thể dự báo.

Với Điều 45 quy định: Cơ quan lập quy hoạch phải cung cấp thông tin, dữ liệu về quy hoạch qua hệ thống thông tin quốc gia về quy hoạch, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn Huế) cho rằng, cần bổ sung thêm quy định công bố công khai cho cộng đồng dân cư tại địa phương để người dân có thể giám sát và phản hồi. Theo đại biểu, đây là yếu tố quan trọng bảo đảm tính dân chủ và sự đồng thuận xã hội.

ĐBQH Nguyễn Thị Sửu, đoàn TP Huế (Ảnh: Quốc hội)

Về căn cứ điều chỉnh quy hoạch (Điều 52), đại biểu đoàn TP Huế đồng tình với quy định trong dự án luật, song đề nghị bổ sung thêm hai căn cứ

Căn cứ về phản hồi cộng đồng: Theo đại biểu Nguyễn Thị Sửu, thực tiễn cho thấy nhiều quy hoạch khi triển khai gặp phản ứng mạnh mẽ từ người dân, do chưa phù hợp với đời sống văn hóa và thực tiễn. Do đó dự án luật cần bổ sung quy định cho phép điều chỉnh quy hoạch khi có phản hồi chính đáng, hợp pháp từ cộng đồng dân cư chịu tác động trực tiếp.

Căn cứ về hội nhập quốc tế: Trong bối cảnh Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại và cam kết quốc tế, quy hoạch có thể cần điều chỉnh để phù hợp với chuẩn mực quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực môi trường, năng lượng, hạ tầng số.

Rút ngắn thời gian lập, thẩm định phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch mở đường

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (đoàn TP.HCM) cho biết, Việt Nam đã bước vào thời kỳ quản trị dựa trên dữ liệu, với kinh tế số chiếm gần 19% GDP năm 2024, và tăng trên 20%/năm - nhanh gấp ba lần GDP, thuộc nhóm nhanh nhất ASEAN.

Cùng lúc đó, Chính phủ đang trình các luật về dữ liệu, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, trung tâm dữ liệu, kinh tế xanh, với kỳ vọng tạo ra động lực tăng trưởng mới. Tuy nhiên, tốc độ điều chỉnh quy hoạch hiện nay vẫn mang tính tuyến tính, mất từ 12-18 tháng, không theo kịp làn sóng mới như bán dẫn, trung tâm dữ liệu, năng lượng sạch - hydro, đổi mới sáng tạo, logistics và tài chính quốc tế. Và những cơ hội này không thể chờ quy trình. Luật Quy hoạch lần này phải thực sự mở đường cho những động lực mới đó, chứ không thể là một "cái khung cứng" khiến mọi cơ hội bị chậm lại.

Vì vậy, với Điều 54 về điều chỉnh quy hoạch, đại biểu Phạm Trọng Nhân đề nghị 3 điểm: Một là, bổ sung "cơ hội phát triển cấp quốc gia, có tác động lan tỏa và yêu cầu triển khai gấp" làm căn cứ điều chỉnh quy hoạch; Hai là, giao Chính phủ định lượng rõ ngưỡng cơ hội: quy mô vốn, hàm lượng công nghệ, tác động tới năng suất, việc làm chất lượng cao, kết nối chuỗi cung ứng; Ba là, với những dự án đạt ngưỡng đó, cho phép rút tối thiểu 50% thời gian thẩm định, thời hạn tối đa 6 tháng.

"Tôi đề nghị tốc độ phải trở thành một chỉ tiêu thiết kế ngay trong Luật Quy hoạch, nếu chúng ta thật sự muốn các trung tâm dữ liệu, bán dẫn, đổi mới sáng tạo, hay tài chính quốc tế trở thành động cơ kéo tăng trưởng hai con số. Cần tăng tốc cơ chế điều chỉnh quy hoạch theo chiến lược, không để bỏ lỡ các động lực mới", ông Nhân nêu ý kiến.

Để đẩy nhanh trình tự lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch (tại Điều 9): Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) nhận xét, dự thảo quy định kéo dài qua nhiều lượt lấy ý kiến, thẩm định và trình duyệt. Để rút ngắn thời gian phê duyệt mà vẫn bảo đảm chất lượng, đại biểu đề nghị cân nhắc luật hóa thêm cơ chế "nộp hồ sơ điện tử đồng bộ" kèm thời hạn bắt buộc phản hồi của từng cơ quan, tránh tình trạng để dự án trọng điểm bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.

ĐBQH Hà Sỹ Đồng - Quảng Trị. Ảnh Quốc hội

Cùng chung ý kiến, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) nhận xét, quy trình lập, thẩm định, phê duyệt nhiều vòng lặp làm giảm tốc độ triển khai nên cần rút ngắn để tránh lỡ cơ hội đầu tư. Vì vậy, đại biểu đoàn Quảng Trị kiến nghị điều chỉnh: Gộp nội dung lấy ý kiến - giải trình - thẩm định vào quy trình liên thông; áp dụng thẩm định song song để giảm thời gian xử lý hồ sơ.

Ngoài ra, đại biểu Hà Sỹ Đồng kiến nghị, định nghĩa quy hoạch với nội hàm chính xác và ranh giới pháp lý rõ ràng. Hiện khái niệm mô tả quá rộng, dễ chồng lấn với chiến lược và kế hoạch phát triển KT-XH. Điều này dẫn đến hồ sơ lặp lại, thủ tục kéo dài.

ĐBQH Nguyễn Thị Ngọc Xuân, đoàn TP.HCM. (Ảnh: Quốc hội)

Theo đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (TP.HCM), tại Khoản 1 Điều 41: Cơ quan lập quy hoạch có trách nhiệm tổ chức công bố quy hoạch tổng thể quốc gia mà chưa quy định cụ thể về thời gian công bố. Luật hiện hành quy định thời gian công bố không quá 15 ngày, kể từ khi được phê duyệt. Theo đại biểu, trong bối cảnh chuyển đổi mạnh mẽ, việc rút ngắn thời gian công bố là cần thiết để đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin nhanh của người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, đại biểu kiến nghị quy định thời gian công bố quy hoạch không quá 7 ngày làm việc.

Nguyễn Vân-Vân Anh/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/dbqh-de-nghi-khong-cat-cu-du-lieu-trong-thong-tin-quy-hoach-post1249605.vov