ĐBQH lo lạm dụng chính sách khi cho vay lãi suất 0%, Thống đốc NHNN lên tiếng

2 ngày trướcBài gốc

Dự thảo luật lần này bổ sung thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Theo đó, NHNN được quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm với tổ chức tín dụng.

Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc NHNN. Lãi suất cho vay đặc biệt của NHNN là 0%/năm.

Thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm theo luật hiện hành thuộc về Thủ tướng.

Cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) đánh giá quy định cho vay lãi suất đặc biệt 0%/năm là chính sách hỗ trợ mạnh mẽ với các tổ chức tín dụng đang trong tình trạng đặc biệt khó khăn, nhằm giữ vững an toàn của hệ thống tài chính - ngân hàng.

Tuy nhiên, nếu không gắn với điều kiện áp dụng cụ thể thì có thể dẫn tới tình trạng lạm dụng chính sách, tạo ra rủi ro, làm sai lệch môi trường cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng và tăng áp lực lên ngân sách quốc gia. "Quy định này có khả năng mâu thuẫn với nguyên tắc thị trường, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn lực Nhà nước nếu không có cơ chế kiểm soát”, ông Thông nói.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông. (Ảnh: Media Quốc hội).

Vì thế đại biểu Thông đề nghị quy định cụ thể mức lãi suất 0% chỉ áp dụng cho tổ chức tín dụng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu bắt buộc hoặc có ảnh hưởng hệ thống đến sự ổn định tài chính quốc gia. Đồng thời, cần bổ sung cơ chế giám sát, công khai và đánh giá hiệu quả việc sử dụng nguồn vay đặc biệt này.

Về quyền thu giữ tài sản bảo đảm, dự thảo luật quy định trường hợp bên bảo đảm không hợp tác hoặc không có mặt theo thông báo của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ, đại diện UBND cấp xã nơi tiến hành thu giữ tài sản bảo đảm tham gia chứng kiến và ký biên bản thu giữ tài sản bảo đảm.

Theo đại biểu Thông, quy định này chưa phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương, vì Luật không giao trách nhiệm này cho cấp xã và cán bộ cấp xã cũng không có thẩm quyền cưỡng chế dân sự. Vì thế, quy định này có thể dẫn đến rủi ro pháp lý trong thực tiễn thi hành.

“Tôi đề nghị chỉ nên cho phép thu giữ tài sản bảo đảm trong các trường hợp bên bảo đảm có thỏa thuận rõ ràng trong hợp đồng, tài sản không bị tranh chấp và đang trong diện hợp pháp thu giữ. Đồng thời, cần quy định cụ thể cơ chế giám sát, quyền khiếu nại của bên bảo đảm”, đại biểu Thông nói.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) ủng hộ việc cho vay thì phải có tài sản đảm bảo. Trong bất cứ trường hợp nào khi xảy ra sự cố, nếu khách hàng không đủ điều kiện trả lãi và vốn cho ngân hàng thì sẽ bị phát mãi tài sản.

Đại biểu Phạm Văn Hòa. (Ảnh: Media Quốc hội).

“Tôi cũng đề nghị cán bộ tín dụng có tiêu cực thì phải xử lý nghiêm theo quy định. Thời gian qua đã có nhiều trường hợp xảy ra, tài sản đảm bảo, tài sản thế chấp giá trị chỉ 1 tỷ đồng nhưng cán bộ ngân hàng, tổ chức tín dụng (TCTD) cho vay đến 1,5 tỷ đồng. Khi có vấn đề xảy ra, phát mại tài sản chỉ thu lại về được 1 tỷ đồng. Do vậy phải quy định chặt chẽ trách nhiệm của TCTD, cán bộ ngân hàng”, đại biểu Hòa nói.

Về thẩm quyền cho vay đặc biệt với lãi suất 0% và không có tài sản đảm bảo, đại biểu thống nhất theo dự thảo luật giao quyền này từ Thủ tướng cho Thống đốc NHNN để đảm bảo mục tiêu phân cấp, phân quyền. Khi đó NHNN sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc cho vay không có tài sản đảm bảo và lãi suất 0%.

"Khoản vay đặc biệt chỉ áp dụng trong trường hợp đặc biệt"

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định như trên khi trả lời ý kiến của các đại biểu về chính sách cho vay lãi suất đặc biệt 0%.

Bà Hồng khẳng định: Khoản vay đặc biệt với lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo chỉ áp dụng trong trường hợp đặc biệt, khẩn cấp, ảnh hưởng đến thanh khoản của toàn hệ thống tín dụng. Do đó không hẳn là các TCTD thuộc diện kiểm soát đặc biệt mà cả các TCTD có nguy cơ, được đánh giá có rủi ro cũng có thể áp dụng khoản vay này.

“Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 đã đưa ra nhiều quy định để phát hiện từ sớm, từ xa. Các TCTD nào có vấn đề đưa vào tình trạng can thiệp sớm, nếu xảy ra thiếu thanh khoản thì được vay từ NHNN nhưng phải chịu lãi suất, không phải là “chưa gì đã được vay lãi suất 0%”, bà Hồng thông tin.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng.

Thống đốc nói rõ hơn: Việc cho vay khoản vay đặc biệt (không thuộc diện vay lãi suất 0%, không tài sản đặc biệt) chỉ áp dụng với tình trạng rút tiền hàng loạt, vì đã rút tiền hàng loạt thì có thể lây lan toàn hệ thống. Và khi các TCTD đã xây dựng phương án thì NHNN mới cho vay.

Đối với nội dung điều chỉnh thẩm quyền cho vay đặc biệt từ Thủ tướng sang NHNN, bà Hồng cho rằng thực ra, Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định: Cho vay trường hợp đặc biệt thực hiện theo quy định, NHNN được quyết định phê duyệt cho vay lãi suất bao nhiêu, có tài sản đảm bảo hay không.

Đến Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, đưa thẩm quyền phê duyệt này lên Thủ tướng. Nhưng trong thực tiễn, với sự biến động không ngừng của hệ thống các TCTD cả trên thế giới và Việt Nam, cơ quan chủ trì nhận thấy rằng với sự phát triển của công nghệ, những vấn đề liên quan đến thanh khoản, rút tiền của người dân, người dân không chỉ đến ngân hàng mà có thể ở nhà rút tiền thông qua điện tử. Chính vì vậy, cần phải có cơ chế xử lý nhanh các vấn đề, cơ quan soạn thảo đề xuất sửa quy định này cùng với việc Luật hóa Nghị quyết 42/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD.

PHẠM DUY

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/dbqh-lo-chinh-sach-cho-vay-lai-suat-0-bi-lam-dung-thong-doc-nhnn-len-tieng-ar945886.html