ĐBQH Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp nêu quan điểm, thời điểm này không nên đưa nội dung đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào dự án Luật. Ông Hòa cũng cho rằng với những sản phẩm đã cấm thì không phải đưa vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Ông Phạm Văn Hòa cũng đặt vấn đề: kể cả sản xuất, mua bán, chế biến để xuất khẩu cũng không được, bởi "có chắc là chỉ để xuất khẩu không?".
ĐBQH Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp.
Do đó, vị đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp nhấn mạnh: "Thuốc lá truyền thống lậu nhập tràn lan, chúng ta chưa quản lý được, giờ thêm loại này nữa thì tôi đề nghị Bộ quan tâm hơn để chúng ta thực hiện đúng Nghị quyết của Quốc hội là cấm".
ĐBQH Nguyễn Hoàng Uyên – Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh cho biết, theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ học sinh từ 13–17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Đặc biệt, nhóm tuổi từ 13 đến 15 tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023 (gần như tăng gấp đôi).
"Thực trạng này cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang nhắm vào nhóm trẻ dễ tổn thương, gây nguy cơ tác động lâu dài tới sức khỏe và tương lai của cả một thế hệ. Bên cạnh đó, nhiều sản phẩm thuốc lá mới còn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội, trong đó có việc sử dụng các chất gây nghiện và kích thích thần kinh mạnh, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng tới an ninh, trật tự xã hội", bà Nguyễn Hoàng Uyên nói.
ĐBQH Nguyễn Hoàng Uyên - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh.
Bà Nguyễn Hoàng Uyên cũng nêu 4 lý do đề xuất cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và đưa nội dung này vào Luật Đầu tư.
Thứ nhất, việc cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đáp ứng các cam kết quốc tế của Việt Nam, cụ thể là Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới (có hiệu lực tại Việt Nam từ ngày 17/3/2005).
Thứ hai, việc đưa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục ngành nghề cấm kinh doanh trong Luật Đầu tư nhằm bảo đảm tính chặt chẽ, khả thi và đồng bộ với các quy định hiện hành.
Thứ ba, mục tiêu là bảo vệ thế hệ trẻ và trật tự xã hội. Thực tiễn cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thường được ngụy trang để trà trộn các chất gây nghiện và kích thích thần kinh mạnh, đặc biệt tại trường học, nơi công cộng, khiến việc kiểm soát trở nên rất khó khăn. Các sản phẩm này có chứa nicotine gây nghiện cao và ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ em, thanh thiếu niên. Nghiên cứu cho thấy thanh thiếu niên chưa từng hút thuốc nhưng sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu cao gấp 3,5 lần.
Tại Việt Nam, riêng năm 2023 đã ghi nhận 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, theo báo cáo tổng hợp từ gần 700 cơ sở y tế trên toàn quốc. Các sản phẩm này còn được thiết kế bắt mắt, hương vị hấp dẫn, quảng cáo tinh vi và lan truyền tâm lý "vô hại" trên mạng xã hội. Nếu không cấm, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ trở thành công cụ ngụy trang nhắm vào giới trẻ, làm tăng nguy cơ thanh thiếu niên bắt đầu hút thuốc lá truyền thống. Việc cấm sẽ thu hẹp đáng kể khả năng tiếp cận, giảm tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng, tạo dựng môi trường xã hội không khói thuốc và góp phần xây dựng thế hệ trẻ khỏe mạnh, có nhận thức đúng đắn về lối sống lành mạnh.
Thứ tư, việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong Luật Đầu tư còn giúp ngăn chặn nguy cơ kinh doanh bất hợp pháp, tăng cường quản lý nhà nước về thương mại, đồng thời bảo đảm hiệu lực các quy định pháp luật liên quan như Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Luật Quản lý thuế và các nghị định hướng dẫn.
"Với những lý do trên, tôi thống nhất với dự thảo Luật về việc cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đưa vào Luật Đầu tư (sửa đổi) nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vì trẻ em và bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá", đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên nhấn mạnh.
Lê Bảo