ĐBQH Phạm Văn Hòa: Luật Trí tuệ nhân tạo sẽ thúc đẩy năng suất, tối ưu chuỗi cung ứng

2 giờ trướcBài gốc

Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo (AI), dự kiến trình Quốc hội thông qua vào cuối năm 2025. Luật được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý kép: Thúc đẩy phát triển AI, hỗ trợ mạnh trưởng kinh tế và đổi mới mô hình quản trị nhà nước theo hướng hiện đại, minh bạch hơn. Phóng viên Báo Công Thương đã trao đổi với Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) để làm rõ những tác động và kỳ vọng từ luật này.

- Theo ông, việc xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) lúc này mang ý nghĩa như thế nào đối với chiến lược phát triển kinh tế dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam?

Đại biểu Phạm Văn Hòa: Việc xây dựng Luật AI vào thời điểm hiện nay là quyết định đúng đắn, kịp thời và mang tính chiến lược. Chúng ta đang ngày càng tham gia mạnh mẽ vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó AI là động lực trung tâm của đổi mới sáng tạo, tạo ra giá trị gia tăng vượt trội cho hầu hết các ngành.

Việc có một khung pháp lý rõ ràng sẽ giúp định hướng dòng vốn đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới quy trình sản xuất, từ đó hình thành các sản phẩm, dịch vụ mới có hàm lượng khoa học công nghệ cao, tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

AI có khả năng nâng cao năng suất lao động nhờ tự động hóa nhiều khâu sản xuất và dịch vụ, giảm chi phí vận hành, tối ưu chuỗi cung ứng và dự báo thị trường chính xác hơn.

Trong nông nghiệp, AI hỗ trợ phân tích đất, dự báo thời tiết, điều khiển tưới tiêu thông minh, nâng giá trị sản phẩm nông sản. Trong công nghiệp, AI giúp tối ưu vận hành dây chuyền, giảm tiêu hao năng lượng và nguyên liệu.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp). Ảnh: Quochoi.vn.

Trong tài chính - thương mại, AI hỗ trợ phân tích rủi ro, cá nhân hóa dịch vụ khách hàng, mở rộng cơ hội tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ. Luật ra đời sẽ là nền tảng pháp lý để các ngành này yên tâm áp dụng công nghệ mới, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm, thiếu chuẩn hóa dữ liệu và rủi ro pháp lý.

Quan trọng hơn, Luật sẽ đặt nền móng cho xây dựng hạ tầng dữ liệu quốc gia đồng bộ, bảo đảm kết nối giữa các bộ ngành và địa phương. Dữ liệu chuẩn hóa và chia sẻ có kiểm soát sẽ giúp AI phát huy tác dụng tối đa, đưa cơ sở dữ liệu trở thành nguồn tài nguyên chiến lược phục vụ cả phát triển kinh tế lẫn quản trị xã hội.

- Theo ông, Luật nên xây dựng theo hướng nào để vừa khuyến khích sáng tạo, vừa quản lý hiệu quả các rủi ro liên quan đến quyền riêng tư, bảo mật dữ liệu và an toàn người dùng?

Đại biểu Phạm Văn Hòa: Luật AI cần đặt con người làm trung tâm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, nhưng đồng thời phải mở đường cho sáng tạo.

Tôi cho rằng Việt Nam nên tiếp cận theo hướng phân loại mức độ rủi ro của từng ứng dụng AI. Những lĩnh vực có tác động trực tiếp đến đời sống, quyền lợi con người như y tế, tài chính, an sinh xã hội… phải được giám sát chặt chẽ, yêu cầu minh bạch dữ liệu đầu vào, quy trình ra quyết định và trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự cố. Các ứng dụng ít rủi ro hơn có thể được khuyến khích thử nghiệm trong môi trường “sandbox” để vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo vừa đảm bảo kiểm soát rủi ro.

Đồng thời, luật cần quy định cụ thể về quyền được biết, quyền yêu cầu sửa hoặc xóa dữ liệu cá nhân và cơ chế giải thích các quyết định do AI đưa ra. Song song với đó là các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình kiểm định và cơ chế xử lý vi phạm nhất quán, minh bạch, bảo đảm niềm tin của người dân và doanh nghiệp.

- Luật Trí tuệ nhân tạo khi được ban hành có làm thay đổi tư duy và mô hình quản trị của cơ quan Nhà nước hay không, thưa ông?

Đại biểu Phạm Văn Hòa: Chắc chắn là có. Luật AI nếu được xây dựng khoa học và đi vào cuộc sống sẽ thúc đẩy một cuộc chuyển dịch mạnh mẽ từ quản lý hành chính thủ công sang quản trị dựa trên dữ liệu và thuật toán.

Các cơ quan Nhà nước có thể sử dụng AI để dự báo xu hướng, phân tích dữ liệu, đánh giá tác động chính sách dựa trên bằng chứng thay vì chỉ dựa vào báo cáo giấy tờ; giúp giảm bớt thủ tục, nâng cao hiệu lực điều hành và hạn chế nhũng nhiễu, mang lại sự minh bạch hơn trong quản trị công.

Đối với Quốc hội, AI có thể trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực trong quá trình lập pháp và giám sát. Chẳng hạn, AI có thể phân tích nhanh hàng triệu ý kiến cử tri, đề xuất chỉnh sửa dự thảo luật dựa trên các dữ liệu thực tiễn hoặc dự báo tác động kinh tế - xã hội của từng chính sách. Những công cụ này sẽ giúp các đại biểu có thêm cơ sở khoa học để quyết định, đồng thời tăng cường tính công khai, minh bạch và hiệu quả trong công tác của cơ quan lập pháp.

Luật Trí tuệ nhân tạo sẽ là nền tảng quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Chính phủ số và Quốc hội số. Khi có khung pháp lý rõ ràng, việc thu thập, kết nối và phân tích dữ liệu trên quy mô toàn quốc sẽ trở nên đồng bộ, tạo điều kiện ứng dụng AI vào quản lý ngân sách, giám sát chính sách, cung cấp dịch vụ công nhanh chóng và minh bạch hơn.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Luật Trí tuệ nhân tạo sẽ là là khung khổ pháp lý cho phát triển công nghệ; là động lực để Việt Nam nâng cao năng suất lao động, tối ưu nguồn lực, mở rộng dư địa tăng trưởng kinh tế; kiến tạo một nền quản trị minh bạch, dựa trên dữ liệu và đặt con người làm trung tâm.

Phong Lâm

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/dbqh-pham-van-hoa-luat-tri-tue-nhan-tao-se-thuc-day-nang-suat-toi-uu-chuoi-cung-ung-422692.html