Sáng 22/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thanh tra (sửa đổi). Nhiều đại biểu cho rằng, cần làm rõ nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra để phòng, chống tham nhũng, lạm quyền, chồng chéo giữa các hoạt động thanh tra, kiểm tra.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM) phát biểu thảo luận.
Đề cập chất lượng của hoạt động thanh tra theo kế hoạch, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM), mong muốn khi xây dựng nghị định và thông tư sẽ tập trung vào các quy định kiểm tra chuyên ngành đúng quy định.
Theo đại biểu, thanh tra theo kế hoạch hầu như không có hiệu quả khi phải công khai danh sách, thống nhất từ đầu năm và phải có sự phê duyệt của cấp trên. Sau đó, trước khi đi thanh tra phải có thông báo cho đơn vị được thanh tra.
"Điều này rõ ràng hạn chế nhiều yếu tố bất ngờ. Kinh nghiệm cho thấy, trước vấn đề sữa giả, thực phẩm chức năng giả hiện nay, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo mở đợt cao điểm thì lực lượng thanh tra đi đến đâu là hàng hóa giấu hết…
Khi thanh tra theo kế hoạch, rầm rộ thông tin thì rất khó bắt quả tang, làm cho thanh tra chuyên ngành kém hiệu quả.
Sau khi bị lập biên bản vi phạm, xử lý vi phạm hành chính, các đơn vị, cá nhân sai phạm tiếp tục không tuân thủ, không nộp phạt, dẹp đơn vị và... đi mở cơ sở mới. Hiện chưa có chế tài nào cho những vấn đề này", đại biểu Phong Lan nói.
Đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) phát biểu tại nghị trường. Ảnh: Media Quốc hội.
Góp ý kiến về quy định liên quan đến các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) đề nghị quy định rõ ràng hơn hành vi cố ý không quyết định thanh tra để tránh lạm quyền.
"Ví dụ, cơ quan thanh tra nhận được thông tin tố giác rõ ràng nhưng không hành động trong thời gian nhất định, cần có cơ chế giám sát nội bộ như yêu cầu thủ trưởng cơ quan thanh tra báo cáo định kỳ về trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm nhưng không quyết định thanh tra để bảo đảm tính minh bạch, rõ ràng.
Đồng thời bổ sung quy định báo cáo bằng văn bản cho cơ quan quản lý nhà nước cấp trên hoặc Thanh tra Chính phủ, trừ trường hợp thuộc bí mật nhà nước, để tăng trách nhiệm giải trình", đại biểu Tạo nói và cho rằng, cần quy định rõ ràng về hành vi sách nhiễu như yêu cầu cung cấp thông tin, tài liệu không liên quan đến nội dung thanh; kéo dài thời hạn thanh tra không có lý do chính đáng; gây cản trở trong hoạt động của đối tượng được thanh tra...
Đồng thời cần quy định rõ việc tiếp nhận và xử lý tố cáo từ đối tượng thanh tra về hành vi hối lộ, sách nhiễu thông qua hệ thống số hóa, bảo đảm bảo mật thông tin cho người tố cáo; quy định cụ thể về nội dung liên quan đến hành vi can thiệp trái pháp luật, tác động làm sai lệch hồ sơ như gây áp lực, đe dọa, mua chuộc hoặc cung cấp thông tin sai lệch, ảnh hưởng đến kết luận thanh tra.
Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) phát biểu tại nghị trường. Ảnh: Media Quốc hội.
Lo ngại tình trạng chồng chéo giữa thanh tra và kiểm toán, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) chỉ ra dự thảo Luật mới đề cập nguyên tắc tránh chồng chéo giữa thanh tra và kiểm toán nhưng chưa có quy định kiểm soát chồng chéo giữa thanh tra và kiểm tra. Trong khi đây là vấn đề phổ biến, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý doanh nghiệp.
Tình trạng lặp lại các cuộc thanh tra, kiểm tra không chỉ gây tốn kém chi phí mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư.
Đại biểu kiến nghị bổ sung khái niệm "kiểm tra" để làm rõ tính chất, chủ thể, hệ quả pháp lý và trách nhiệm tổ chức thực hiện đồng thời bổ sung nguyên tắc phối hợp, tránh chồng chéo giữa kiểm tra và thanh tra.
Giải trình tiếp thu ý kiến các đại biểu, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, dự thảo luật không quy định việc xử lý chồng chéo, trùng lắp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành vì đây là các hoạt động có sự khác nhau về nội dung, phạm vi, thời gian, trình tự, thủ tục, phương pháp tiến hành.
Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tham mưu Chính phủ ban hành nghị định, trong đó quy định việc xử lý chồng chéo, trùng lắp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành.
Trang Trần