ĐBSCL: Bài toán khó giải về công nghệ số và đổi mới sản xuất

2 giờ trướcBài gốc

CEO Cao Thị Cẩm Nhung - Ảnh: V.K.K

Khi doanh nghiệp nhỏ mang “Khát vọng Xanh” lớn

Trong dòng chảy kinh tế hiện đại, "chuyển đổi xanh" không còn là một lựa chọn xa xỉ mà đã trở thành tấm vé thông hành bắt buộc để vươn ra biển lớn. Tại địa phương, trong khi nhiều doanh nghiệp vẫn đang ở trạng thái quan sát, Lemit Foods – một doanh nghiệp nhỏ với nguồn lực hữu hạn – đã can đảm chọn lối đi riêng: Đưa yếu tố bền vững vào trung tâm của chiến lược phát triển. Đây không chỉ là nỗ lực kinh doanh, mà là sự dấn thân đầy trách nhiệm của CEO Cao Thị Cẩm Nhung cùng các cộng sự.

“Việc tiếp cận nguồn vốn Xanh còn gặp nhiều rào cản về thủ tục hành chính và các tiêu chuẩn chứng nhận khắt khe vốn thường được thiết kế cho các tập đoàn lớn. Chính sự thiếu vắng một "đòn bẩy" chính sách cụ thể và định danh doanh nghiệp xanh tại địa phương đã khiến những đơn vị tiên phong như Lemit Foods phải tự bơi giữa dòng nước ngược". - CEO Cao Thị Cẩm Nhung tâm trạng.

PGS-TS Phan Thị Bích Nguyệt - Đại học Kinh tế TP.HCM - Ảnh: Trần Đức Tín

Dẫu vậy, nhìn vào nỗ lực bền bỉ của Lemit Foods, chúng ta thấy một tinh thần vượt khó đáng nể trọng. So với mặt bằng chung, hành động của doanh nghiệp đã chứng minh rằng: Sự hạn hẹp về vốn không thể kìm hãm một tư duy đột phá. Lemit Foods đang tự viết nên câu chuyện về sự tử tế trong kinh doanh, mong đợi sự thấu hiểu và đồng hành quyết liệt hơn từ phía các cơ quan ban ngành để những "mầm xanh" khởi nghiệp không phải đơn độc trên hành trình vì cộng đồng.

Công nghệ số: doanh nghiệp ĐBSCL đang chậm bước

Câu chuyện khởi nghiệp Xanh ở trên cũng là vấn đề được đặt ra và bàn sâu tại hội thảo khoa học "Công nghệ, Đổi mới Sáng tạo & Chuyển đổi số (KHCN, ĐMST& CĐS) - Động lực phát triển doanh nghiệp tại Cần Thơ" trong tuần qua.

Ông Lê Thanh Tâm - Phó giám đốc Sở KH&CN TP.Cần Thơ cho rằng: “ĐBSCL, trong đó có TP.Cần Thơ là vùng đất giàu tiềm năng nhưng đang đối mặt với nhiều thách thức, nhất là trong việc phát triển các mô hình kinh doanh sáng tạo và ứng dụng công nghệ mới. Sự chuyển mình mạnh mẽ của thế giới kinh tế số đòi hỏi các doanh nghiệp tư nhân tại đây phải thích nghi và đổi mới không ngừng. Theo đó, việc áp dụng các giải pháp sáng tạo và công nghệ tiên tiến trong sản xuất, quản lý và cung cấp dịch vụ là vô cùng cần thiết. Thực trạng của ĐBSCL vẫn chủ yếu hoạt động trong các lĩnh vực nông nghiệp, chế biến thực phẩm, và du lịch. Mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng hầu hết các doanh nghiệp đều chưa tận dụng được các công nghệ mới và mô hình kinh doanh sáng tạo. Các doanh nghiệp này thường thiếu sự chuyển giao công nghệ, chưa có hệ thống quản lý hiện đại và thiếu nguồn lực để đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D). Vậy hướng đi, giải pháp nào là thiết thực và cấp bách cho các doanh nghiệp ĐBSCL trong thời đại công nghệ số hiện nay?

Bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó giám đốc Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam tại ĐBSCL chỉ ra những yếu kém về năng lực doanh nghiệp trong vùng: Doanh nghiệp trong vùng hiện nay ít về số lượng, nhỏ về quy mô, hạn chế về năng lực thích ứng với bối cảnh mới. Trong khi đó, công nghệ thấp, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm; sự liên kết trong chuỗi cung ứng toàn cầu còn rời rạc bởi hạ tầng logistics; suy giảm thị trường; bị nhiều áp lực thích ứng biến đổi khí hậu.

Ông Lê Thanh Tâm - Phó giám đốc Sở KH&CN TP.Cần Thơ - Ảnh: Văn Kim Khanh

CEO Cao Thị Cẩm Nhung tâm trạng: “Tuy nhiên, khát vọng của Lemit Foods đang va phải những "vách ngăn" thực tế từ hệ sinh thái hỗ trợ. Hiện nay, các chính sách khuyến khích kinh tế xanh vẫn chủ yếu dừng lại ở khung lý thuyết chung chung, chưa có những hướng dẫn chi tiết hoặc ưu đãi đặc thù thực sự chạm tới nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa”.

Vấn đề đặt ra ở đây là trong thời đại này việc chuyển đổi sản xuất bằng KHCN, CĐS & ĐMST là tất yếu và các doanh nghiệp ĐBSCL phải là gì để theo kịp dòng chảy công nghệ này?

Những giải pháp

TS Phạm Thị Hồng Phượng, Chuyên gia Hệ sinh thái Khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia (NSSC)cho rằng: “Muốn đổi mới phải bắt nguồn từ việc căn bản nhất. Đó là xây dựng văn hóa doanh nghiệp kèm theo cơ chế khuyến khích sáng tạo, và ứng dụng công nghệ cần được triển khai thường xuyên để nâng cao năng lực sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp. Bên cạnh đó, TP.Cần Thơ và các tỉnh trong ĐBSCL có thể xây dựng cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, cung cấp các hỗ trợ về không gian làm việc chung, tài chính, và mentor cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong các lĩnh vực công nghệ, nông nghiệp, và du lịch”.

Doanh nghiệp ĐBSCL vẫn còn chậm bước trong công nghệ số - Ảnh: Văn Kim Khanh

Tại hội thảo, PGS-TS Phan Thị Bích Nguyệt, Đại học Kinh tế TP.HCM - đã nêu ra chỉ số ĐMST cấp địa phương năm 2025, được Bộ KH&CN công bố, đã cung cấp một bức tranh định lượng chi tiết về hiện trạng hệ sinh thái của TP.Cần Thơ. Về năng lực hấp thụ của khu vực doanh nghiệp: Trái ngược với đầu vào thuận lợi, năng lực chuyển hóa của doanh nghiệp lại bộc lộ những điểm nghẽn cần được đặc biệt quan tâm. Dữ liệu chi tiết cho thấy chỉ số trình độ phát triển của doanh nghiệp còn khá hạn chế, đặc biệt là các chỉ số thành phần mang tính chiến lược như Liên kết sáng tạo hay Hấp thu tri thức. Mặc dù đầu ra về sáng chế cao, nhưng sự lan tỏa của các sáng chế này vào hoạt động sản xuất kinh doanh thương mại cần được quan tâm hơn nữa.

Các chuyên gia cũng đưa ra các nhóm giải pháp mang tính bền vững như: Nhóm Thủ tục hành chính, cần tiếp tục đơn giản hóa các quy trình cấp phép cho dự án đầu tư công nghệ cao. Xây dựng cơ chế "một cửa liên thông" thực chất cho các doanh nghiệp KH&CN; Thành lập và vận hành hiệu quả Quỹ phát triển KH&CN Thành phố, ưu đãi thuế và hỗ trợ chi phí về công nghệ; Nhóm giải pháp liên kết Nhà nước - Trường đại học - Doanh nghiệp từ Thương mại hóa kết quả nghiên cứu đến đặt hàng nghiên cứu và tạo được không gian ĐMST mở.

Bà Nguyễn Thị Thương Linh cho rằng: “Việc thúc đẩy năng lực sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới và phát triển mô hình kinh doanh đổi mới là yếu tố then chốt để các doanh nghiệp tư nhân tại ĐBSCL và TP.Cần Thơ phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế số toàn cầu. Các giải pháp trên, nếu được triển khai mạnh mẽ và hiệu quả, sẽ tạo ra động lực phát triển mới cho doanh nghiệp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy nền kinh tế khu vực”.