Đề án 1 triệu ha lúa hóa giải lời nguyền lúa gạo 'được mùa mất giá'

9 phút trướcBài gốc

Đề án 1 triệu ha lúa (Đề án) được triển khai tại Trà Vinh đã chứng minh tính hiệu quả khi giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận cho người dân tới 4 triệu đồng/ha, rơm rạ được đưa ra khỏi đồng ruộng. Ông Trần Trường Giang, Giám đốc Sở NN&MT Trà Vinh cho biết, địa phương sẽ tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân, HTX, DN trong triển khai Đề án và phấn đấu đạt mục tiêu khoảng 10.000 ha theo kế hoạch của năm nay.

Theo ông Trần Trường Giang, khó khăn của Trà Vinh trong triển khai Đề án là hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là thủy lợi chưa được đầu tư đồng bộ như các địa phương khác. Bên cạnh đó, địa phương cũng thiếu các DN tham gia vào quá trình liên doanh, liên kết, đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất. Cùng với đó, sản xuất nông nghiệp của Trà Vinh còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành được các vùng sản xuất với quy mô lớn. Ngoài ra, nhận thức của người dân chưa đầy đủ về đề án, gây khó khăn trong công tác tuyên truyền, vận động.

Đề án khi chứng minh giảm phân bón, thuốc trừ sâu và tăng lợi nhuận, đồng thời người dân, HTX, DN

Giám đốc Sở NN&MT Trà Vinh đề nghị Bộ NN&MT sớm phối hợp với các đơn vị liên quan để triển khai chương trình đo đếm và chi trả tiền tín chỉ carbon cho người dân, tạo động lực tham gia. Đồng thời, Bộ sớm ban hành các cơ chế, chính sách ưu đãi đặc thù cho hợp tác xã và người dân để góp phần vào thành công đề án.

“Sự hiểu biết của người dân về Đề án ban đầu còn hạn chế do tập quán, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, chưa quen với sản xuất quy mô lớn nên khi triển khai cũng có khó khăn. Trà Vinh đã đề xuất và ban hành những cơ chế, chính sách cùng nhiều ưu đãi đặc thù cho các HTX và người dân từ đó kích thích các chủ thể tham gia tích cực”, ông Giang cho biết.

Hiện nay, diện tích sản xuất lúa của Sóc Trăng trên 140.000 ha, với sản lượng hàng năm trên 2 triệu tấn. Trong đó, lúa chất lượng cao, lúa đặc sản như OM5451, ST25 chiếm trên 55%. Ông Vương Quốc Nam, Phó Chủ tịch UBND Sóc Trăng cho biết, địa phương đã lựa chọn 77.000 ha tham gia Đề án, chiếm 55% diện tích sản xuất lúa. Những mô hình canh tác theo Đề án đã chứng minh giảm chi phí đầu vào khoảng 20%, lợi nhuận tăng 25%, giảm phát thải khí nhà kính và trong năm nay, Sóc Trăng sẽ mở rộng thí điểm lên trên 350 ha và tiếp tục hoàn thiện chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và DN tham gia Đề án.

Đề án vẫn cần chính sách hỗ trợ cụ thể cho người nông dân áp dụng mô hình sản xuất lúa chất lượng cao

Phó Chủ tịch UBND Sóc Trăng Vương Quốc Nam cho biết, cần có cơ chế tài chính rõ ràng hỗ trợ người nông dân và DN tham gia chuỗi liên kết. Đồng thời, cần đầu tư hoàn thiện hệ thống thủy lợi, giao thông để đáp ứng yêu cầu sản xuất và tiêu thụ. Bên cạnh đó, đó chính sách hỗ trợ cụ thể cho người nông dân áp dụng mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại tỉnh Sóc Trăng và vùng ĐBSCL.

“Hiện cơ chế tài chính cho người sản xuất nông nghiệp, các DN tham gia trong Đề án như thế nào; chi phí đầu vào và đầu ra trong chuỗi liên kết này vẫn chưa rõ. Bên cạnh đó, hệ thống thủy lợi khép kín cùng giao thông nội đồng để vận chuyển hàng hóa vẫn chưa được quy hoạch. Sở dĩ Sóc Trăng làm nhiều mô hình thí điểm là do kế thừa dự án VNSAT trước đây, do vậy ngoài cái chính sách tín dụng vẫn cần cơ chế, chính sách sách rõ ràng cho người nông dân”, ông Nam chỉ ra.

Đề án đã chứng minh tính hiệu quả với các mô hình canh tác lúa bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu

Đề án 1 triệu ha lúa được triển khai tại Kiên Giang bước đầu cũng mang lại hiệu quả, giúp giảm lượng giống, giảm lượng phân bón, thuốc trừ sâu và tăng thu nhập cho người dân. Đề án đã nhận được sự đồng thuận cao của người dân khi có 259 HTXvà hơn 37.000 hộ tham gia. Việc canh tác theo quy trình của Đề án đã giúp cho địa phương cải thiện tình trạng "được mùa mất giá" cho nông dân. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện Đề án vẫn còn những bất cập cần khắc phục, như mối liên kết tiêu thụ giữa nông dân và DN cần được cải thiện. Cùng với đó là đầu tư hạ tầng đáp ứng yêu cầu tổ chức sản xuất và nhân rộng mô hình; nguồn lực tài chính để Đề án được triển khai sâu rộng.

Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Kiên Giang Lê Hữu Toàn cho rằng, để triển khai Đề án phải tiếp tục mở rộng diện tích, hướng tới mục tiêu 1 triệu ha lúa vào năm 2030. Đồng thời, thúc đẩy liên kết giữa nông dân và DN, tạo động lực thông qua các cơ chế chi trả tín chỉ carbon và khuyến khích DN đầu tư vào cơ sở chế biến tại vùng nguyên liệu, khi đó mới mang lại tính bền vững.

“Kết quả mang lại của Đề án thời gian qua là giảm chi phí gắn với tăng hiệu quả lợi nhuận, đây cũng là cốt lõi của Đề án, cùng với đó là sự đồng thuận ủng hộ của người dân. Kiên Giang có triển khai thêm 660 cánh đồng, thực hiện theo đúng quy trình, nâng diện tích đang thực hiện theo 4 quy trình lên 78.254 ha”, ông Toàn cho hay.

Chung tay xây ngành hàng theo hướng bền vững, trách nhiệm và thân thiện với môi trường

Theo Bộ NN&MT, Đề án đã nhận được sự quan tâm lớn từ các bên liên quan, nguồn lực đầu tư vẫn chủ yếu đến từ ngân sách địa phương, DN và một phần từ nguồn Trung ương. Việc huy động thêm các nguồn tài chính bổ sung vẫn còn gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến việc mở rộng quy mô và đầu tư vào các yếu tố quan trọng như hạ tầng thủy lợi, tập huấn kỹ thuật và phát triển thị trường. Cùng với đó, nhiều địa phương và người dân vẫn chủ yếu quan tâm đến các biện pháp tưới tiêu, chưa chú trọng đúng mức đến việc xử lý rơm rạ.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam cho rằng, Đề án 1 triệu ha lúa đã mang lại tính hiệu quả và chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp của người dân, từ việc tập trung vào sản lượng sang chất lượng và giá trị gia tăng, mở ra hướng đi mới cho ngành hàng, đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và phát triển bền vững cho ngành hàng lúa gạo. Minh chứng của Đề án được khẳng định khi có những DN đã được cấp nhãn hiệu gạo phát thải thấp và đã xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản thời gian qua, đánh dấu bước ngoặt quan trọng của ngành hàng lúa gạo trong canh tác bền vững, thích ứng với xu thế tiêu dùng xanh của thế giới.

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng ĐBSCL là đề án đột phá, tạo tiền đề cho sự thành công của nông nghiệp Việt Nam

“Liên kết giữa các DN và HTX đã bắt đầu vận hành rất rõ nét khi có các DN đầu vào cung cấp phân bón, DN cơ giới hóa cùng DN lo đầu ra lúa gạo nên cơ bản hình thành được chuỗi liên kết. Tuy nhiên, vấn đề cơ bản của Đề án phải là chuyển đổi phương thức sản xuất lúa gạo theo hướng chuỗi liên kết sản xuất. Cùng đó là nâng cao năng suất và nâng cao cái giá trị cho người nông dân. Đó là hai mục đích chính của Đề án bước đầu đã có kết quả”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đánh giá.

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng ĐBSCL là bước đột phá, tạo tiền đề cho sự thành công của nông nghiệp Việt Nam. Đề án đã chứng minh tính hiệu quả với các mô hình canh tác lúa bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính. Cùng với đó, Đề án đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về tư duy sản xuất và nhận thức của người dân, HTX, DN để chung tay phát triển ngành hàng lúa gạo.

Cùng loạt bài:

Bài 1: Nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” chính thức xuất khẩu

Phạm Hải - Thanh Tùng/VOV-ĐBSCL

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/de-an-1-trieu-ha-lua-hoa-giai-loi-nguyen-lua-gao-duoc-mua-mat-gia-post1208807.vov