Đề kháng kháng sinh, vấn nạn thầm lặng đe dọa sức khỏe cộng đồng

2 giờ trướcBài gốc

AMR mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng

Gần 300.000 ca tử vong liên quan tới đề kháng kháng sinh (AMR) tại Việt Nam chỉ trong giai đoạn 2020 - 2023 là con số đủ sức làm dấy lên cảnh báo ở mức cao nhất. Khi kháng sinh mất dần tác dụng, những bệnh nhiễm trùng thông thường có thể trở thành mối đe dọa thực sự đối với sức khỏe cộng đồng. Chi phí điều trị tăng, thời gian nằm viện kéo dài và nguy cơ tử vong chạm ngưỡng đáng báo động. Việt Nam không nằm ngoài xu hướng toàn cầu này và những gì diễn ra trong ba năm qua cho thấy đây không còn là vấn đề khoa học xa vời mà đã trở thành thách thức hiện hữu của hệ thống y tế.

Đề kháng kháng sinh là quả bóng áp lực âm thầm, chỉ phát nổ khi nhận thức và hành vi sử dụng thuốc trong cộng đồng không theo kịp tốc độ biến đổi của vi khuẩn. Chính vì vậy, dù nhiều nỗ lực đã được đặt ra trong Chiến lược quốc gia về phòng, chống kháng kháng sinh giai đoạn 2023 - 2030, khoảng trống về hiểu biết và hành động vẫn là lý do khiến AMR tiếp tục tăng. Giảm bớt khoảng trống ấy đòi hỏi sự tham gia của cả các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia y tế lẫn từng gia đình, từng bệnh nhân.

Sandoz Việt Nam và Tổng hội Y học Việt Nam (VMA) ký kết Thỏa thuận hợp tác để triển khai Chiến dịch “Nâng cao nhận thức về đề kháng kháng sinh (AMR)”. Ảnh: Hoàng Lan

Trên thực tế, phần lớn tình trạng kháng thuốc phát sinh từ việc dùng kháng sinh không đúng liều, tự ý sử dụng, hoặc bị chi phối bởi tâm lý “thuốc mạnh thì khỏi nhanh”. Khoảng trống nhận thức ấy khiến chiến lược y tế quốc gia khó đạt được hiệu quả như kỳ vọng. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của các chương trình giáo dục cộng đồng có quy mô và chiều sâu trở thành chìa khóa để thu hẹp khoảng cách giữa khuyến nghị y khoa và hành vi thực tế.

Cuối năm 2024, Sandoz Việt Nam đã bước vào không gian này với Chương trình Cộng đồng về Phòng, chống kháng kháng sinh mang chủ đề “Kháng sinh đúng liều - đủ yêu tổ ấm”. Đây là sáng kiến đầu tiên theo mô hình tiếp cận cộng đồng rộng rãi do một doanh nghiệp dược phẩm khởi xướng tại Việt Nam, triển khai xuyên suốt 5 năm (2024 - 2028) và phối hợp cùng Hội Dược Nhà thuốc TP. Hồ Chí Minh cùng các đối tác y tế.

Bằng việc mở rộng điểm chạm với cộng đồng, chương trình không chỉ truyền tải thông tin mà còn hướng đến thay đổi hành vi, yếu tố luôn được xem là khó khăn nhất trong phòng chống AMR. Khi người dân hiểu vì sao phải dùng thuốc đúng liều, vì sao cần tuân thủ hướng dẫn của nhân viên y tế, hay vì sao không thể tùy tiện mua kháng sinh theo cảm tính, việc kháng thuốc sẽ giảm ngay từ gốc.

Các đại biểu thực hiện nghi thức kích hoạt việc triển khai các hoạt động truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về đề kháng kháng sinh. Ảnh: Hoàng Lan

Tăng tốc trong nỗ lực phòng chống AMR

Bước sang năm 2025, khi AMR tiếp tục tạo sức ép lên hệ thống y tế, khoảng trống cần lấp đầy không chỉ nằm ở cộng đồng mà còn ở sự phối hợp giữa các tổ chức chuyên môn.

Ngày 18/11, tại Hà Nội, Sandoz Việt Nam và Tổng hội Y học Việt Nam (VMA) ký kết Thỏa thuận hợp tác để triển khai Chiến dịch “Nâng cao nhận thức về đề kháng kháng sinh (AMR)” năm thứ hai trên phạm vi toàn quốc. Sự kiện có sự tham dự của đại diện WHO, Đại sứ quán Thụy Sĩ, các chuyên gia y tế và cơ quan báo chí, cho thấy chiến dịch không chỉ mang tính doanh nghiệp mà đã trở thành một phần trong nỗ lực phối hợp liên ngành.

Phát biểu tại lễ ký kết, ông Charaf Eddine Kadri, Tổng Giám đốc Sandoz Việt Nam, nhấn mạnh, đây là “một bước tiến quan trọng trong sứ mệnh phòng chống đề kháng kháng sinh, một mối đe dọa thầm lặng nhưng ngày càng nghiêm trọng đối với nền y tế công lập ở Việt Nam và toàn thế giới”. Ông cho biết hợp tác với VMA sẽ giúp trao quyền cho bệnh nhân, gia đình và các chuyên gia y tế, cùng chung tay bảo vệ hiệu quả của kháng sinh cho thế hệ mai sau.

Chiến dịch là một bước tiến quan trọng trong sứ mệnh phòng chống đề kháng kháng sinh. Ảnh: Hoàng Lan

VMA sẽ đảm nhiệm vai trò tư vấn chuyên môn, thẩm định và bảo trợ nội dung của chương trình; đồng thời phối hợp triển khai tại các cơ sở y tế và địa điểm công cộng. Theo PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam: “Kháng kháng sinh là vấn nạn lớn của thời đại, đòi hỏi hành động tập thể nhằm ứng phó và phòng ngừa. Là chuyên gia y tế, chúng tôi có trách nhiệm hướng dẫn đồng nghiệp và công chúng sử dụng thuốc kháng sinh một cách có trách nhiệm”.

Về phía Sandoz Việt Nam, doanh nghiệp sẽ tài trợ kinh phí và dẫn dắt triển khai các hoạt động truyền thông, hậu cần, tương tác cộng đồng, bảo đảm thông điệp của chiến dịch lan tỏa đồng bộ và tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật. Việc mở rộng hợp tác trong năm 2025 được xem là bước nâng tầm của chương trình, giúp chiến dịch tiếp cận sâu hơn và rộng hơn với cộng đồng so với năm đầu triển khai.

“Tại Sandoz, kêu gọi sử dụng thuốc kháng sinh có trách nhiệm là sứ mệnh đã ăn sâu trong DNA của chúng tôi”, ông Kadri khẳng định.

Cùng với VMA và các đối tác trong ngành y tế công, chúng ta có thể tạo ra tác động tích cực và lâu dài, không chỉ cho hôm nay mà còn cho các thế hệ mai sau”, ông Kadri nhấn mạnh.

Kháng kháng sinh là mối đe dọa sức khỏe cộng động trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuốc sống của người dân và sự phát triển tổng thể, bền vững của cả một quốc gia. Việt Nam là một trong các quốc gia, trong những năm gần đây đã phải chứng kiến mối đe dọa ngày càng gia tăng của kháng kháng sinh, do việc sử dụng kháng sinh không hợp lý tại các cấp của hệ thống chăm sóc sức khỏe, trong nuôi trồng thủy sản, trong chăn nuôi và trong cộng đồng.

Hoàng Lan

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/de-khang-khang-sinh-van-nan-tham-lang-de-doa-suc-khoe-cong-dong-430943.html