Nhân viên của Phòng Công chứng số 1 (thành phố Biên Hòa) hướng dẫn người dân thực hiện giao dịch công chứng. Ảnh: A.Nhơn
Để Luật Công chứng năm 2024 đi vào cuộc sống, Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) vừa tổ chức lấy ý kiến đóng góp từ các cơ quan, đơn vị, địa phương nhằm hoàn thiện nội dung dự thảo nghị định, thông tư hướng dẫn triển khai Luật Công chứng năm 2024 trước khi trình Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành chính thức.
Nhiều nội dung góp ý thiết thực
Để Luật Công chứng năm 2024 đi vào cuộc sống, Phó giám đốc Sở Tư pháp Phan Quang Tuấn đề nghị bổ sung một số nội dung trong Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Công chứng năm 2024 (gọi tắt là dự thảo nghị định).
Cụ thể, về thủ tục bổ nhiệm công chứng viên (CCV) được nêu tại khoản 3, Điều 4 dự thảo nghị định là: “Trong trường hợp thông tin trong hồ sơ đề nghị bổ nhiệm chưa đầy đủ…, Sở Tư pháp yêu cầu người đề nghị bổ nhiệm CCV bổ sung... Thời hạn 20 ngày quy định tại khoản này bao gồm cả thời gian bổ sung, làm rõ, xác minh hồ sơ”. Trong khi tại khoản 4, Điều 4 dự thảo nghị định quy định: “Trong trường hợp thông tin trong hồ sơ đề nghị bổ nhiệm chưa đầy đủ…, Bộ trưởng Bộ Tư pháp yêu cầu cơ quan, cá nhân, tổ chức có liên quan bổ sung... Thời hạn 20 ngày quy định tại khoản này được tính từ ngày Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhận được kết quả bổ sung, làm rõ, xác minh hồ sơ”.
Từ vấn đề trên cho thấy, cùng một nội dung xem xét hồ sơ bổ nhiệm CCV giữa cấp sở và cấp bộ có sự không thống nhất về cách xác định thời hạn giải quyết hồ sơ bổ nhiệm. Do vậy, đề nghị đơn vị soạn thảo sửa thống nhất chung là “thời hạn 20 ngày quy định tại khoản này được tính từ ngày Sở Tư pháp/Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhận được kết quả bổ sung, làm rõ, xác minh hồ sơ”.
Tại khoản 1, Điều 15 Luật Công chứng năm 2024 quy định: “Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định về việc truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với CCV, Sở Tư pháp nơi cấp thẻ CCV ra quyết định tạm đình chỉ hành nghề công chứng (HNCC)”. Trong khi Điều 5 dự thảo nghị định chỉ quy định trách nhiệm của tổ chức HNCC: “Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định hoặc văn bản của cơ quan có thẩm quyền về việc CCV bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, tổ chức HNCC nơi CCV hành nghề có trách nhiệm báo cáo bằng văn bản cho Sở Tư pháp”.
Thực tế quản lý nhà nước về hoạt động bổ trợ tư pháp trên địa bàn tỉnh cho thấy, đã xảy ra trường hợp văn phòng công chứng (VPCC) chỉ còn một CCV (đang trong thời hạn bổ sung CCV hợp danh), nhưng khi CCV đó bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nhân viên vì không muốn liên lụy nên đồng loạt nghỉ việc. VPCC đó tạm dừng hoạt động nên không còn ai chịu trách nhiệm thông báo cho Sở Tư pháp về việc CCV bị truy cứu trách nhiệm hình sự…
Do đó, ông Phan Quang Tuấn đề nghị tại Điều 5 dự thảo nghị định cần bổ sung quy định cụ thể để thi hành khoản 1, Điều 15 Luật Công chứng năm 2024 theo hướng mở rộng quyền của Sở Tư pháp trong trường hợp sở có đầy đủ căn cứ về việc CCV bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Trong thời hạn nhất định, Sở Tư pháp được quyền chủ động trong việc ban hành quyết định tạm đình chỉ HNCC đối với CCV vi phạm mà không phải chờ quyết định hoặc văn bản liên quan đến việc truy cứu trách nhiệm hình sự, áp dụng biện pháp hành chính do cơ quan có thẩm quyền cung cấp.
Hiện trên địa bàn tỉnh có 58 tổ chức HNCC. Thời gian qua, ngành tư pháp Đồng Nai đã tăng cường kiểm soát, kịp thời có giải pháp chấn chỉnh, xử lý vi phạm pháp luật về đăng ký hành nghề, việc duy trì điều kiện hoạt động của tổ chức HNCC, các hành vi chứng nhận hợp đồng, giao dịch trái quy định pháp luật…
Để pháp luật đi vào cuộc sống
Tại buổi Tọa đàm Lấy ý kiến đóng góp từ các cơ quan, đơn vị, địa phương nhằm hoàn thiện nội dung dự thảo nghị định, thông tư hướng dẫn thực hiện Luật Công chứng năm 2024 do Cục Bổ trợ tư pháp tổ chức ngày 7-3, tại Thành phố Hồ Chí Minh, đa số các cơ quan, đơn vị, địa phương đều đồng tình nội dung dự thảo thông tư quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Công chứng năm 2024. Việc xây dựng dự thảo nghị định, thông tư mới là rất cần thiết nhằm triển khai Luật Công chứng năm 2024 có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Tại buổi tọa đàm, một số ý kiến đề xuất, kiến nghị Cục Bổ trợ tư pháp rà soát lại pháp luật về doanh nghiệp và Luật Công chứng năm 2024 để quy định hướng dẫn chi tiết việc xử lý thủ tục hành chính liên quan đến việc thay đổi, chấm dứt thành viên hợp danh của VPCC. Đề xuất, tham mưu quy định xử lý trường hợp CCV đồng thời là trưởng VPCC mà bị tước thẻ, thu hồi thẻ thì phải đương nhiên bị xem xét ngừng tư cách hợp danh và không được làm trưởng VPCC để đảm bảo uy tín của tổ chức HNCC; đề xuất cho phép VPCC hoạt động theo loại hình hợp danh chuyển đổi thành loại hình tư nhân khi VPCC đó đang hoạt động tại địa bàn cấp huyện thuộc danh mục được thành lập VPCC tư nhân. Cần có quy định rõ hơn về việc chụp ảnh CCV chứng kiến việc ký kết văn bản giao dịch…
Cụ thể, tại Điều 51 dự thảo nghị định quy định về việc chụp ảnh CCV chứng kiến việc ký kết văn bản giao dịch. Nhiều CCV băn khoăn về phương tiện chụp là gì (điện thoại hay máy ảnh chuyên dụng); việc quay phim để làm tư liệu lưu trữ ở tổ chức HNCC có thể lưu trên tài khoản mạng xã hội được không? Do vậy, đề nghị dự thảo nghị định cần được quy định rõ hơn khi áp dụng vào thực tế nhằm giúp CCV không bỡ ngỡ và lựa chọn cách thức thực hiện cho đúng tinh thần của luật.
Đối với quy định về thủ tục bổ nhiệm CCV (Điều 4 dự thảo nghị định), tại hội thảo, đại diện Sở Tư pháp thành phố Cần Thơ cho rằng, trong xu thế cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa thành phần hồ sơ thì việc quy định bỏ phiếu lý lịch tư pháp tại thủ tục bổ nhiệm CCV là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, việc bỏ phiếu lý lịch tư pháp sẽ khó để xác định một người “không thuộc các trường hợp không được bổ nhiệm CCV theo quy định của Luật Công chứng năm 2024”. Do đó, Sở Tư pháp thành phố Cần Thơ đề xuất quy định theo hướng do người làm hồ sơ đề nghị bổ nhiệm CCV tự khai và chịu trách nhiệm về việc “không thuộc các trường hợp không được bổ nhiệm CCV”.
An Nhơn