Để nhà đầu tư tiền mã hóa không còn mất tiền thật

3 giờ trướcBài gốc

Mất tiền thật vì mua tiền ‘ảo’ được tạo trong ba phút

Đầu tư tiền mã hóa (tiền ảo), rồi mất tiền thật, là tình huống không ít nhà đầu tư gặp phải trong những năm qua. Mới đây, một người đàn ông (quê tại tỉnh Bắc Ninh) chịu thiệt hại 1 tỉ đồng khi đầu tư vào tiền ảo PaynetCoin (PAYN). Đây là hệ quả khi người này tin tưởng vào lời mời chào “hoa hồng hàng tháng hấp dẫn” và “đã có nhiều người thành công khi đầu tư vào đây”, “"sàn giao dịch đã được đăng ký tại Mỹ" “đồng tiền mã hóa này có thể đăng ký mua vé máy bay, đặt phòng khách sạn” của các đại lý.

Dồn toàn bộ tiền tiết kiệm của gia đình, rồi vay thêm ngân hàng để đầu tư, nhưng chưa kịp rút phần lãi, thành quả sau hai tháng đầu tư, ông đã không thể đăng nhập vào hệ thống và các trang giao dịch tiền ảo.

Người dân cần cẩn trọng trước lời mời gọi đầu tư tiền kỹ thuật số. Ảnh minh họa: H.T

Đáng lưu ý, không chỉ trường hợp vừa nêu, hàng nghìn người, thuộc nhiều địa phương, làm việc tại nhiều ngành nghề khác nhau, đã bị lôi kéo, dụ dỗ mua vào một số đồng tiền mã hóa như PAYN, TCIS, Cashback Pro - hoạt động trên nền tảng Blockchain và trả thưởng theo mô hình kim tự tháp đa cấp - qua các hội thảo hoặc nhóm kín trên mạng xã hội, trước khi “mất trắng” số tiền đã đầu tư.

Một thống kê từ nền tảng săn lỗi bảo mật Immunefi cho thấy, tội phạm blockchain đã gây thiệt hại khoảng 1,74 tỉ đô la Mỹ trên phạm vi toàn cầu trong bốn tháng đầu năm 2025. Với Việt Nam, gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, với thiệt hại hơn 1.660 tỉ đồng đã được phát hiện trong giai đoạn từ đầu năm tới nay, theo thông tin từ Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an). Riêng các hoạt động liên quan giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa là hơn 1.500 kênh, hội nhóm.

Từ góc nhìn chuyên gia, ông Phạm Gia Khánh, Giám đốc Công nghệ Nippy Labs, cho biết điều đáng lưu tâm là một số hình thức lừa đảo tiền mã hóa được thực hiện với chi phí gần như bằng không, nhưng gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư. Cụ thể, với hình thức "rug pull" - tức lừa đảo rút thanh khoản, nhà đầu tư sẽ không thể thực hiện giao dịch sau khi mua token, vì toàn bộ giá trị bảo chứng đã bị rút, khiến tài sản gần như mất trắng.

"Chỉ cần ba phút và một công cụ miễn phí, kẻ xấu có thể tạo ra một token trên blockchain, sau đó in ra hàng triệu đơn vị. Tiếp đó, chúng dùng các kênh mạng xã hội, quảng cáo, hội nhóm để thu hút người mua. Khi số tiền đổ vào đủ lớn, kẻ lừa đảo rút toàn bộ thanh khoản và biến mất", ông Khánh nói.

Cũng theo ông Khánh, một số dấu hiệu thường thấy của dự án dạng này là hứa hẹn lãi suất cao, đội ngũ phát triển ẩn danh, không yêu cầu xác thực người dùng (KYC), không có kiểm toán độc lập, phần lớn token tập trung trong ví nội bộ. Hơn nữa, các dự án này thường quảng bá rầm rộ, nhưng không có sản phẩm cụ thể hay lộ trình phát triển rõ ràng.

Ngoài "rug pull", một hình thức lừa đảo khác cũng khá phổ biến là "fake token", tức giả mạo tên các dự án nổi tiếng nhằm đánh lừa nhà đầu tư. "Sau khi mua, người dùng không thể bán, hoặc bán được với giá rất thấp. Một số token được lập trình để chỉ tăng giá, khiến nhà đầu tư càng thêm kỳ vọng và tiếp tục rót vốn", ông Khánh cho biết.

Một chiêu trò khác là lừa đảo qua airdrop. Kẻ gian gửi token lạ vào ví người dùng, sau đó dẫn dụ thực hiện giao dịch trên sàn phi tập trung (DEX). Khi thao tác được thực hiện, toàn bộ tài sản trong ví có thể bị chiếm đoạt.

Theo ông Khánh, thủ đoạn lừa đảo của kẻ xấu không dựa hoàn toàn vào công nghệ, mà khai thác mong muốn làm giàu nhanh của nhà đầu tư. “Kẻ xấu có thể tiếp cận thông qua người quen, mạng xã hội. Khi nạn nhân bắt đầu tin tưởng, chúng giới thiệu một dự án đầu tư và khuyến khích nạn nhân bắt đầu bằng khoản tiền nhỏ. Những người tham gia ban đầu thường được trả lãi để tạo niềm tin, sau đó bị dụ đầu tư lớn hơn. Tuy nhiên, khi muốn rút tiền, họ sẽ bị yêu cầu nộp thêm phí hoặc thuế. Sau khi nhận đủ, kẻ xấu cắt liên lạc”, ông Khánh nói.

Phòng tránh từ sớm và xa

Trong bối cảnh Luật Công nghiệp Công nghệ số đã được Quốc hội thông qua vào tháng 6-2025 với quy định công nhận khái niệm tài sản số, và Nghị quyết thí điểm sàn giao dịch tài sản mã sắp được ban hành, cách thức vận hành của thị trường tài sản mã hóa sẽ thay đổi, từ vốn trong hội nhóm kín và giao dịch trên nền tảng chưa được cấp phép, sang gọi vốn và giao dịch công khai, được bảo vệ theo pháp luật, qua đó giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư.

Không ít người Việt Nam đang giao dịch tài sản mã hóa trên các sàn nước ngoài. Ảnh minh họa: giao diện sàn giao dịch Binance.

Nhằm thích ứng với bối cảnh mới, Hiệp hội Blockchain và tài sản số Việt Nam (VBA) đã tổ chức nhiều khóa học trang bị kiến thức pháp lý, qua đó nâng cao nhận thức và năng lực phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư. Đồng thời, phối hợp với Ban Cơ yếu Chính phủ và Công ty 1Matrix đồng tổ chức cuộc thi tìm kiếm tài năng blockchain Việt Nam, hướng tới phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh nhân sự làm bảo mật blockchain khá ít.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, nhận định kỹ sư bảo mật Việt Nam có một số ưu điểm như: chịu khó, kiên trì, nhất là khi đọc mã nguồn để tìm ra lỗi, trong khi phần lớn lỗ hổng blockchain liên quan đến logic, toán học.

Những lợi thế này sẽ có cơ hội được cụ thể hóa hơn nữa, khi Luật Công nghiệp công nghệ số dành hẳn một điều khoản về phát triển nhân lực. Theo đó, Nhà nước sẽ thúc đẩy đào tạo, đào tạo lại và bồi dưỡng về công nghệ số trong toàn hệ thống giáo dục, hỗ trợ tài chính cho người học thông qua việc cấp học bổng, tín dụng ưu đãi và các khoản trợ cấp sinh hoạt. Luật cũng định hướng việc đầu tư cơ sở vật chất cho đào tạo, phát triển nền tảng học trực tuyến mở và các mô hình đào tạo linh hoạt phù hợp với chuyển đổi số.

"Việt Nam hoàn toàn có cơ hội trở thành cường quốc trong lĩnh vực bảo mật blockchain nếu có cơ chế đầu tư, khuyến khích phù hợp", ông Sơn nhận định.

Thực tế, khi sàn giao dịch Bybit bị tin tặc tấn công, đánh cắp lượng tiền số tương đương 1,5 tỉ đô la vào tháng 2-2025, nhóm kỹ sư của Công ty bảo mật Việt Verichains đã trực tiếp sang Dubai (UAE) hỗ trợ điều tra và có báo cáo lý giải về sự việc, cũng như xác định nguyên nhân chỉ sau một ngày làm việc.

Còn trong ngắn hạn, khi thị trường tài sản mã hóa còn sơ khai, ông Phạm Gia Khánh khuyến nghị nhà đầu tư cần lưu ý năm dấu hiệu để nhận diện rủi ro, gồm: cam kết lợi nhuận hơn 15% mỗi năm; thiếu thông tin công khai trên các kênh chính thống; mời đầu tư vào lĩnh vực mà bản thân chưa từng tìm hiểu; token được giới thiệu bởi người mới quen, chỉ được quảng cáo trong các hội nhóm kín; dự án có liên quan đến đa cấp hoặc những người nổi tiếng trên mạng xã hội.

Vân Phong

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/de-nha-dau-tu-tien-ma-hoa-khong-con-mat-tien-that/